Fárren Supmii dahje Suomas olgoriikii. Goas dus lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda? Mii dáhpáhuvvá go fárret olgoriikii?

Hasonló dokumentumok
Bargguhisvuođa áigge doarjagat OANEHAČČAT JA ČIELGASIT

Almmolaš ássandoarjja OANEHAČČAT JA ČIELGASIT

Buohcuvuođa áigge doarjagat ja veajuiduhttin. Buohcuvuhtii gullevaš buhtadusat ja beaiveruđat, veajuiduhttin- ja lápmásiiddoarjagat

Kela. SV 29asa. Ohcamuš Áh i vánhemiidovddut. 1. Ohcci die ut Persovdnadovddaldat. 2. Kontonummir

Ealáhahkii. Ealáhatdorvu, ássama doarjja ja dikšundoarjja Oanehaččat ja čielgasit

Kela. SV 8sa. Ohcamuš. Buohcanbeaiveru a. 1. Ohcci die ut. 2. Kontonummir. 3. Ohcamuš Man ovddu ozat? Vállje ovtta dahje eanet molssaeavttuid.

Mela-oadju dorvvasta du buresbirgejumi

Gitta bargoeallimii. te-palvelut.fi

Eksámen SFS 1002 Davvisámegiella vuosttašgiellan, Sámegiella 1. Fidnofágalaš oahppoprográmma jo2

VUOSTTAŠVEAHKKI. Epilepsialihttu EPILEPSIADOHPEHALLAMII. Juohkehaš sáhttá veahkehit epilepsiai dohppehallan olbmo

FeFo ja bieggafápmu. Direktevra Jan Olli

Cealkámušbivdin vuođđočáhceviidodagaid luohkkáijuohkin- ja ráddjennuppástusain Ohcejoga gielddas

Ohcat skuvlii Information på nordsamiska

Vuorká-diehtu riikkavuložiidda

BIVDOGUOVLLUID NJUOLGGADUSAT- GUOLÁSTEAMI ORGANISEREN

Dárkilat njuolggadusat eksámeniid lágideapmái ja čađaheapmái

Ohcejoga gielda Beavdegirji 3/2018 1

Ohcejoga gielda Beavdegirji 1/2018 1

Njuolggadusat luossareivviid ektui guolástanvuoigatvuođa ja guolásteami eavttut

Hutkás ealáhusat Njuolggadusat ohcatvuđot doarjagat Sámegillii

Ohcejoga gielda Beavdegirji 4/2018 1

NAV loguiguin ja duohtadieđuiguin 2016

MÁNÁIDE, NUORAIDE JA BEARRAŠI- IDDA HEIVVOLAŠ DOARJJA RIVTTES ÁIGÁI

7 Sámegiella mánáidgárddiin ja skuvllain

MÁNÁ BUOREMUS GO OVTTASEALLIN LOAHPAHUVVO

Láhka lea oaivvilduvvon boahtit fápmui mánu. beaivve ÁKKASTALLAMAT

Ohcejoga gielda Beavdegirji 6/2017 1

Buresboahtin vástidit Skuvladearvvašvuohtajearahallamii! - Skuvladearvvašvuohtajearahallan Skuvladearvvašvuohtajearahallan 2019

Buresboahtin poliissa diehtojuohkinsiidui rihkkumiid birra lagaš gaskavuođain.

Doarjjanjuolggadusat árbevirolaš máhttui ja sámi meahcásteapmi vuođđoskuvllas 2018 SIST OPPDATERT

BARGONÁVCCALAŠ JA GULUHEAPME? NÁ BUORRÁNA DU BEAIVVÁLAŠ EALLIN

Sámediggeortnet. [Dievasčoahkkima. njuolggadusat] Fámus. rájes

mearridit álggahit SIERRADOARJAGA PO P/HOJKS

Váldegottálaččat mearkkašahtti arkeologalaš čuozáhagat (vač) VARK

Ohcejoga gielda Beavdegirji 1/2018 1

TryggEst.no. Nordsamisk

Doarjjanjuolggadusat oahpponeavvoráhkadeapmái 2018 SIST OPPDATERT

FeFo mudde rievssatbivddu garrasit

NR 2/ Čoahkkima lágalašvuohta ja mearridanváldi sihke evttohuslisttu dohkkeheapmi

Sámi allaskuvlla válganjuolggadusat

Pohjoissaamenkielinen käännös

OKTASAŠČOAHKKIMA NJUOLGGADUSAT RÁHKKANEAPMI JA ČAĐAHEAPMI

BISSET givssideami! Givssideapmi lea stuorra váttisvuohta. Ollesolbmuid ovddasvástádus dat lea láhčit dili buori skuvlabirrasii.

Doaibmaplána Sámedikki digitálastrategiija čuovvuleapmái Mearriduvvon sámediggeráđis, ášši SR 065/19

GIRONA GIELDDA DIEHTOJUOHKIN

Ohcejoga gielda Beavdegirji 6/ Gielddadállu, gielddaráđđehusa čoahkkinlatnja

ČIŽŽEBORASDÁVDASEARVI DUTNJE GEASA ČIŽŽEBORASDÁVDA GUOSKÁ

Ofelaš eanagotti unnitlohkogiela váikkuhandoaibmaorgána ja sámegiela váikkuhandoaibmaorgána doibmii

Ollisteaddji modulat Kulturhámuhanjearahallamii (KHJ:i)

Statnett dieđiha. ođđa 420kV johtasa birra gaskal Báhccavuotna ja Hámmárfeastta. Borgemánnu 2009.

Ohcejoga gielda Evttohuslistá 4/2018 1

Ohcejoga gieldastrategiija 2025

Finnmárkku fylkkagieldda sámi strategiijat

DIEĐÁTGO MII PARKINSON LEA? NORGGA PARKINSONLIhTTu

SGR Romsa

SÁMI ÁLBMOTBEAIVI ALMMOLAŠ LEAVGABEAIVIN

Sámedikki kulturdoarjjaortnega árvvoštallan

Čilgehus automáhtalaččat ráfáidahttojuvvon sámi visttiid birra

KULTTUURIT 9-11 LLA A A G I

Ohcejoga gielda Beavdegirji 8/ Gielddadállu, gielddaráđđehusa čoahkkinlatnja

Norgga Sámiid Riikkasearvvi njuolggadusat

SÁMI ALLASKUVLLA EKSÁMEN- JA LOAHPALAŠ ÁRVVOŠTALLAMA LÁHKAÁSAHUS

Sirkumpolára eamiálbmotgielaid giellateknologiija huksen dekoloniserema lahkonanvuohki

váibmu váibmu ibmu váibmu váibmu áibm vá u ibmu váibmu váibmu váibmu v váibmu áibmu váibmu váib v m á i b u m u v v u á á ib i m b u m u váibmu váibmu

Jahkedieđáhus 2018 Pasieanta- ja geavaheddjiidáittardeaddji

Ovdasátni. VVL sávvá lihku VBL-bargguiguin! Juovlamánu Sisdoallu

MÁNÁID MIELMEARRIDEAPMI

Nationa la geahč č aleamit. Oahpaheddjiid bagadus Čuovvolahttin ja viidáset bargu Lohkan 8. ja 9. ceahkis

ÁRBEVIERRU, HUTKÁIVUOHTA JA DUDDJON

TRÅANTE JULGGAŠTUS. Tråante Sámit leat sierra álbmot ja mis lea riekti eallit ja mearridit iežamet áššiin, nugo buot earáge álbmogiin.

KORT OM GYMNASIESÄRSKOLAN PÅ NORDSAMISKA. Oanehaččat gymnásasierraskuvlla birra 2013

Buresboahtin vástidit Skuvladearvvašvuohtajearahallamii! - Skuvladearvvašvuohtajearahallan Skuvladearvvašvuohtajearahallan 2019

GO SOAMES DU LAGAMUSAIN OAŽŽU ČIŽŽEBORASDÁVDDA

DAVVI-SÁMI EANANGODDELÁVVA 2040 Anár Soađegilli Ohcejohka. Oassálastin- ja árvvoštallanplána

Nationa la geahc c aleamit. Oahpaheddjiid bagadus Čuovvolahttin ja viidáset bargu geahččalemiin Lohkan 5. ceahkis 2018

Ohcejoga gielda Beavdegirji 1/2017 1

03 Mii šaddá boađusin? 04 Mii lea politihkalaš bellodat 06 Nominašuvdna 07 Ohcaluvvon: nuorat 08 Stáhtafámut 09 Váikkuhan kanála 10 Mediahivvodat 12

Ná Ruoŧŧa stivrejuvvo

Ohcejoga gielda Beavdegirji 4/ Gielddadállu, gielddaráđđehusa čoahkkinlatnja

NORGGA JOĐIHANGODDI JAGI 2017

Árvvoštallan oahpaheami várás nákcabidjama joatkka

83 Jápminbeasi gáibádus buhtadit vahága 7 84 Ohcejoga skuvlaguovddáža liggenvuogádaga

Hutkás ealáhus čoavddekeahtes vejolašvuohta Sámediggeráđi doaibmaplána kultuvrralaš ja hutkás ealáhusaide

Movt láhččet mánáide saji oassálastit bearašráđi mearridandoaimmaide?

K ártengeahččaleapmi rehkenastimis 2. ceahkki

OKTASAŠSOAHPAMUŠ IMMATERIÁLA KULTURÁRBBI SUODJALEAMIS

Maid bargá INGENEVRA?

2 Sámi musihkka nanu árbevierru ja gelddolaš ođasteapmi

Buori rávvagat alkohola ja nuorravuođa birra váhnemiidda geain leat nuorat

SÁMI BÁIKENAMMADUTKAN

Dássegovvádusat Olles eallima oahppama nationála gealborámmat (NGR)

ČOAHKKÁIGEASSU «40 JAGI ČUOMASISKKUSČOHKKEMIIN DEANUČÁZÁDAGAS MAID LEA OAHPAHAN?»

AKADEMALAŠ ČÁLLINSEMINÁRA

OHCEJOGA GIELDDA EALÁHUSSTRATEGIIJA

GIELDA- JA GUOVLODEPARTEMEANTA

Dáinna mearrádusain gomihuvvo Meahciráđđehusa addin Urho Kekkosa álbmotmeahci ortnetnjuolggadus.

Sámi giellaprošeavttaid doarjjanjuolggadusat ohcanvuođot doarjja. Dohkkehuvvon áššis SR 023/19 Davvisámegillii

HABTOOL REGISTREREN JA KÁRTEN. Bagadallan skoviide

Prop. 134 L. ( ) Proposišuvdna Stuorradiggái (láhkamearrádusevttohus)

Eaŋgalsgiella oahppoplána

Átírás:

Fárren Supmii dahje Suomas olgoriikii Goas dus lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda? Mii dáhpáhuvvá go fárret olgoriikii? OANEHAČČAT JA ČIELGASIT

Sisdoallu Gii sáhttá oažžut Kela doarjagiid? 2 Mii lea fásta ássan? 2 Go fárret Supmii 3 Bargin Supmii 3 Kelan doarjagiidda gullevaš eavttut 6 Mo sáhttá ohcat Suoma sosiáladorvui? 7 Go fárret Suomas olgoriikii 8 Gaskaboddosaš vai fásta fárren? 8 Oassi jagis olgoriikkain 9 Bargan EU-riikkas, Edg-riikkas dahje Šveicas 9 Fárren sosiáladorvosoahpamušriikii 10 Sáddejuvvon bargit 10 Stuđeanttat ja dutkit 11 Bearašlahtut 12 Vuoigatvuohta Kela ovdduide olgoriikkain 12 Almmut fárremis Kelai 13 Máhccan Supmii 14 Lassidieđut 15 Kela bálvala 16

Go fárret Supmii dahje eret Suomas Dán brošyras muitaluvvo, makkár eavttuiguin sáhtát oažžut Kela doarjagiid, go fárret Supmii. Brošyra nubbi oassi muitala, mii dáhpáhuvvá du sosiáladorvui, go fárret eret Suomas. Brošyra muitala jagi 2019 dilis. Mielde eai leat buot doarjagiid detáljat. Kela máksá ruđalaš doarjaga sierra eallindiliin. Oaččut dieđu maiddái doarjagiid gieđahalli brošyrain (geahča maŋŋebearpma). Kela doarjagiid ákkat leat meroštallojuvvon lágas. Go Kela mearrida muhtun doarjagis, juohke ohcci eallindilli gieđahallo persovnnalaččat. Ohcciid eallindilli ja doarjaga dárbu leat dávjá oalle earáláganat. Danin buohkat eai oaččo seamma meriid doarjagiid. Kelan doarjagat leat ovdamearkan: álbmotealáhat, dáhkádusealáhat ja earát ealáhatolbmuid doarjagat ássandoarjja buohcamii gullevaš doarjagat bargguheame vuođđodorvu stuđeantta doarjagat mánnábearrašiidda oaivvilduvvon doarjagat. Oaččut dieđu Kela doarjagiin Kela neahttasiidduin čujuhusas: www.kela.fi 1

Gii sáhttá oažžut Kela doarjagiid? Kela doarjagiid sáhttá dábálaččat oažžut olmmoš, gii ássá Suomas fásta dahje bargá Suomas ja oažžu bálkká unnimustá 696,60 e/mb. Spiehkastahkan leat Suomas ássi muhto nuppi Eurohpá uniovnna riikkas bargi olbmot. Sii eai dábálaččat oaččo Kela doarjagiid. Doarjaga oažžumii váikkuha goittotge dat, fárretgo Supmii muhtun Davviriikkas muhtun Eurohpá uniovnna (EU) dahje Eurohpá dállodoalloguovllu (Edg) riikkas dahje Šveicas riikkas, mainna Suomas lea sosiáladorvosoahpamuš (gč. s. 4). Edg-riikkat leat Eurohpá uniovnna riikkat Norga Islánda Liechtenstein. Doarjaga oažžumii váikkuha lassin dat, fárretgo Supmii bargit dahje fitnodatdoallin stuđeantan bearašláhtun sáddejuvvon bargin. Olbmot, geasa lea mieđihuvvon Kela dikšun buohcooadju, ožžot Kela-goartta. Mii lea fásta ássan? Ásat Suomas fásta, juos dus lea dáppe fásta visti ja ruoktu ja juos ásat eanaš dáppe. Go fárret Supmii, Kela árvvoštallá fárrema fástavuođa. Árvvoštallamis váldojuvvo vuhtii du dilli oppalaččat, masa váikkuhit ovdamearkan čuovvovaš áššit: Máhcatgo olgoriikkas ruovttoluotta Supmii ássat? Leago dus bargosoahpamuš Suomas bargan barggu várás? Leatgo náittosdilis dahje eará lagaš bearašgaskavuođas olbmuin, gii ássá fásta Suomas? Juos fárret Supmii gaskaboddasaččat, dus ii dábálaččat leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Ovdamearkan dorvobáikkiohccis ii leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. 2

Go fárret Supmii Bargin Supmii Dus lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda, juos fárret fásta Supmii. Sáhtát maiddái oažžut Kela máksan doarjagiid barggu vuođul. Dalle it dárbbaš ássat Suomas fásta. Vuoigatvuhtii oažžut Kela doarjagiid váikkuha dat, dinetgo unnimustá 696,60 e/mb. Dus lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda daid mánotbajiid áigge, go boahtorádji dievvu. Juos dus lea Suomas ruoktogielda, oaččut dikšuma almmolaš dearvvasvuođadikšumis, dábálaččat iežat gieldda dearvvasvuođaguovddážis. Juos boađát Supmii bargui ja dus ii leat ruoktogielda, bivdde Kela čielggadit, leago dus vuoigatvuohta almmolaš dearvvasvuođadikšumii. Juos du bálká lea unnimustá 696,60 e/mb, dus sáhttá leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda bargogaskavuođa álggu rájes. Dus lea vuoigatvuohta buohcooadjolágas mearriduvvon doarjagiidda daid mánotbajiid áigge, go du boađut leat unnimustá 696,60 e/mb. Juos du bargogaskavuohta bistá unnimustá 6 mánotbaji, dus sáhttá leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda 3 mánotbaji áigge barggu loahpaheami maŋŋá. Juos boađát Supmii bargui eará go EU-riikkas, Edg-riikkas dahje Šveicas, Kela ii goittotge sáhte máksit dutnje buot ovdduid. Okta dákkár ovdu lea ovdamearkan mánáidruhta. Jeara lasi bálvalannummiris 020 634 0200 Juos boađát Supmii EU-riikkas, Edg-riikkas tai Šveicas, dus sáhttá leat vuoigatvuohta maiddái mánáid ruovttudikšundoarjagii. 3

Sosiáladorvosoahpamušriikkain fárren bargit Suopma lea dahkan muhtun riikkaiguin sosiáladorvvu guoskevaš soahpamušaid. Dát riikkat leat: Davviriikkat Ovttastuvvan Stáhtat Kanáda (ja Quebec) Chile Israel Austrália India Kiinná Mátta-Korea. Soahpamušat gusket dábálaččat ealáhagaid ja osiin maiddái buohccedivššu. Juos boađát dáin riikkain, dárkkis Kelas, mo soahpamušat váikkuhit du sosiáladorvui. Sáddejuvvon bargit Juos du bargoaddi sádde du Supmii bargui eará sajis go EU dahje Edg guovllus dahje Šveiccas, dutnje gusket seamma njuolggadusat go eará bargiide. Dus lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda, juos fárret Supmii fásta dahje jus du bálká lea unnimustá 696,60 e/mb. Juos boađát sáddejuvvon bargin nuppi EU-riikkas dahje Edg-riikkas dahje Šveiccas, gulat du vuolginriikka sosiáladorvui. Oaččut fáhkka buohcuvuođa gáibidan divššu eurohpalaš buohccedikšungoarttain. Oaččut dan vuolginriikkas. Vuolginriikka virgeoapmahaš lea addán dutnje duođaštusa (A1/E101) das, ahte du bargoaddi lea sádden du Supmii bargui. 4

Juos boađát sáddejuvvon bargin riikkas, mainna Suomas lea sosiáladorvosoahpamuš, oaččut soahpamušas máinnašuvvon doarjagiid vuolginriikkas. Sáhtát oažžut eará go soahpamušas máinnašuvvon doarjagiid Suomas, juos leat fárren deike fásta dahje du bálká lea unnimustá 696,60 e/mb. Jeara lasi bálvalannummiris 020 634 0200 Bárggu bokte ákkastuvvon sosiáladorvu Juos barggat Suomas, sáhtát oažžut maiddái sosiáladorvvu, man vuođđu lea barggus. Dat leat ovdamearkan bargoealáhat, dietnasii čadnojuvvon bargguhisvuođadorvu sihke bargodáhpedorpmiide ja ámmátdávddaide gullevaš doarjagat. Dain fuolahit priváhta dáhkádusfitnodagat ja foanddat, ii nappo Kela. Bearašlahtut Go fárret Supmii bargi dahje stuđeantta bearašlahttun, fertet dábálaččat ássat Suomas fásta, vai sáhtát oažžut Kela doarjagiid. Juos leat EU-riikkain, Edg-riikkain dahje Šveiccas boahtán bargi bearašlahttu, sáhtát oažžut buohccedivššu, mánáidruđa ja mánáid ruovttudikšundoarjaga, vaikke it ieš ásašii Suomas dahje ásat dušše gaskaboddasaččat. Juos boađát Supmii bargui muhtun eará riikkas, sáhtát oažžut mánáidruđa ja mánáid ruovttudikšundoarjaga mánás, guhte ássá Suomas, vaikke mánná ássá Suomas dušše gaskaboddasaččat. Muhtun riikkaiguin dahkkojuvvon sosiáladorvosoahpamušat sáhttet váikkuhit maiddái bearašlahtuid sosiáladorvui. Sáddejuvvon bargiid bearašlahtut bissot dábálaččat vuolginriikka sosiáladorvvus. 5

Stuđeanttat Juos fárret Supmii eará go EU-riikkas dušše stuđerema dihtii, stuđeren ferte bistit unnimustá 2 jagi, vai dus lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Dus ii dattetge leat vuoigatvuohta buot Kela doarjagiidda, nugo ássandoarjagii dahje etniidruhtii. EU-riikkain boahtti stuđeanttain ii dábálaččat leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Dus sáhttá goittotge leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda, juos Suomas ássamii leat maiddái eará sivat go stuđeren, dego bargan. Dutnje ii goittotge dábálaččat sáhte máksit oahppodoarjaga Suomas. Juos boađát olgoriikkas Supmii stuđerema dihtii, dárkkis du vuoigatvuođa oahppodoarjagii Kelas. Kela doarjagiidda gullevaš eavttut Kela máksá doarjagiid dábálaččat dan beaivvi rájes, go fárret Supmii. Muhtun doarjagat máksojuvvojit goittotge dušše daidda, geat leat ássan Suomas dihto áiggi ovdal doarjaga mieđiheami. Dát doarjagat leat ovdamearkan váhnenvuođa vuođul máksojuvvon beaiveruđat, Kela máksán bargguhisvuođadorvvu vuođđobeaiveruhta, Kela ealáhagat sihke badjel 16-jahkásaččaid lápmásiiddoarjja. 6

Muhtun doarjagiid mieđihettiin váldojuvvojit vuhtii dáhkádusbajit nuppi EU-riikkas, Edg-riikkas dahje Šveiccas. Sáhtát ovdamearkan oažžut etniidruđa, go leat bargan dahje ássan Suomas fásta unnimustá 180 beaivvi dakkaviđe ovdal máná rehkenastojuvvon riegádanáiggi. Dán áigodahkii sáhttá dohkkehuvvot maiddái buohcooadjobadji nuppi EU-riikkas, Edg-riikkas dahje Šveiccas. Dárkkis Kelas, goas sáhtát oažžut Kela doarjaga. Jeara lasi bálvalannummiris 020 634 0200 Almmut Supmii fárremis, go leat ohcamin Kela ovddu Juos leat fárren Supmii ja leat ohcamin juoga Kela doarjaga, almmut seammás Kelai Supmii fárremis. Oza Kela doarjagiid neahtas: www.kela.fi/asiointi Sáhtát ohcat doarjagiid maiddái bábirskoviiguin, maid sáhttá prentet Kela neahttasiidduin: www.kela.fi/lomakkeet Oaččut skoviid maiddái Kela doaimmahagain. Juos ozat Kela doarjagiid bábirskoviiguin, sádde daid boastta bokte Kelai. Geahča Kela neahttasiidduin, man čujuhussii reivve galgá sáddet: www.kela.fi/postiosoitteet Sáhtát máhcat ohcamuša maiddái Kela doaimmahahkii. Kela sádde dutnje áššis mearrádusa. 7

Go fárret Suomas olgoriikii Go fárret Suomas olgoriikii, almmut das Kelai, jus dutnje máksojuvvo juoga Kela doarjja. Maiddái gaskaboddasaš orrumis olgoriikkain galgá almmuhit Kelai dalle, juos oaččut juoga doarjaga Kelas. Almmut Kelai maiddái olgoriikkain dáhpáhuvvan diliid nuppástuvvamiin. Dakkárat sáhttet leat ovdamearkan stuđeremis dahje bargama álggaheamis dahje loahpaheamis dahje bearašgaskavuođain dáhpáhuvvan nuppástuvvamat. Gaskaboddasaš fárren vai fásta fárren? Vuoigatvuohta Kela doarjagiidda čovdojuvvo dábálaččat dan vuođul, man guhká áiggot leat olgoriikkain. Juos áiggot leat olgoriikkain guhkimustá 6 mánu, dus lea dan áigodagas dábálaččat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Dalle sáhtát oažžut daid Kela doarjagiid, mat máksojuvvojit olgoriikii. Dat leat ovdamearkan ealáhagat, mánáidruhta, etniiddoarjja ja vánhemiidovddut. Juos fárret olgoriikii fásta, dus ii dábálaččat leat šat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Fárren gehččojuvvo fástan, juos dan lea dárkkuhus bistit badjel 6 mánu. Dalle vuoigatvuohta Kela doarjagiidda dábálaččat nohká, go fárret eret riikkas. Go fárret nuppi riikii, váldde čielgasa, sáhtátgo oažžut ovdduid ođđa ássanriikkas. Muhtun sierrajoavkkuin sáhttá leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda, vaikke sii leat olgoriikkain badjel 6 mánu. Gulat dákkár sierrajovkui, juos leat ovdamearkan stuđeanta dahje sáddejuvvon bargi. Stáhta virgeolbmuin lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Juos sin bearašlahtut čuvvot sin, ferte nuppástuvvamis almmuhit Kelai. 8

Oasi jagis olgoriikkain Juos ásat olgoriikkain jeavddalaččat badjel beali jagis, dus ii dábálaččat leat vuoigatvuohta Suoma sosiáladorvui. Bargan EU-riikkas, Edg-riikkas dahje Šveiccas Juos álggahat barggu muhtun EU-riikkas, Edg-riikkas dahje Šveiccas, oanehašge bargan váikkuha dábálaččat nie, ahte dus ii leat šat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Dus lea vuoigatvuohta barganriikkat doarjagiidda das fuolatkeahttá, man riikkas ásat. Bargit gullet dušše ovtta riikka sosiáladorvui háválassii. It nappo sáhte seammá áigge gullat Suoma sosiáladorvui, juos gulat muhtun nuppi riikka sosiáladorvui. Rádjabargit Rádjabargi lea olmmoš, guhte máhccá jeavddalaččat beaivválaččat dahje unnimustá oktii vahkkui ássanriikii, gos ássá fásta. Juos barggat rádjabargin nuppi EU-riikkas dahje Edg-riikkas, dus lea vuoigatvuohta barganriikka doarjagiidda das fuolatkeahttá, guđe riikkas ásat. Mearraalbmát Mearraalbmáin lea vuoigatvuohta doarjagiidda dan riikkas, man leavgga vuolde bargodámpa lea. Dát gohčoduvvo leavganjuolggadussan. Juos barggat mearraalmmájin nuppi EU-riikka dahje Edg-riikka leavgga atnán dámppas, dus lea dábálaččat vuoigatvuohta dan riikka doarjagiidda, vaikke ásašit fásta Suomas. 9

Fárren sosiáladorvosoahpamušriikii Suomas lea sosiáladorvosoahpamuš čuovvovaš riikkaiguin: Davviriikkat Ovttastuvvon Stáhtat Kanáda (ja Quebec) Chile Israel Austrália India Kiinná Mátta-Korea. Soahpamušat gusket dábálaččat ealáhagaid ja osiin maiddái buohccedivššu. Sosiáladorvosoahpamuš sierra riikkain guoská sierra áššiid. Nuba gánneha čielggadit ovdal fárrema, mo riikkaid gaskasaš soahpamušat váikkuhit sosiáladorvui. Jeara lasi bálvalannummiris 020 634 0200 Sáddejuvvon bargit Sáddejuvvon bargit leat olbmot, geaid suopmelaš bargoaddi lea sádden bargui olgoriikii. Bargogohččun eará go EU-riikii, Edg-riikii, Šveicii dahje sosiáladorvosoahpamušriikkaide Almmut Kelai olgoriikkain bargamis. Juos gohččun bistá vuollel 6 mánu, dus lea ain vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Juos bargan bistá guhkit go 6 mánu, almmut ovttas bargoaddiin olgoriikkain bargamis Kelai. Almmuhusa galgá dahkat maŋimustá dalle, go leat máhccamin Supmii. Bargogohččun EU-riikii, Edg-riikii dahje Šveicii Juos don sáddejuvvot sáddejuvvon bargin dáidda riikkaide, dus lea dábálaččat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda gohččuma áigge. Bargoaddi galgá ohcat dutnje Ealáhatdorvoguovddážis duođaštusa, mainna čujuhat nuppi riikkas, ahte gulat ain Suoma sosiáladorvui. 10

Lassidieđuid duođaštusa ohcamis oaččut Ealáhatdorvoguovddážis www.etk.fi. Bargogohččun sosiáladorvosoahpamušriikii Juos don sáddejuvvot bargui sosiáladorvosoahpamušriikii, dus lea dábálaččat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Bargogohččun sáhttá dalle bistit badjel 6 mánuge. Maiddái dákkár dilálašvuođain du bargoaddi galgá ohcat dutnje Ealáhatdorvoguovddážis duođaštusa. Dan vuođul Kela dutká, sáhttágo dutnje ain máksit doarjagiid. Stuđeanttat ja dutkit Dus lea vuoigatvuohta Kela doarjagiidda, vaikke stuđerešit olgoriikkain badjel 6 mánu. Juos stuđeren bistá badjel 6 mánu ja oaččut Kelas oahpporuđa, Kela dutká, leago dus vuoigatvuohta eará doarjagiidda. Juos it oaččo Kelas oahpporuđa, almmut olgoriikka oahpuin Kelai. Juos barggat stuđerema olis, dutnje sáhttet guoskat bargi njuolggadusat, eandaliige juos orut EU-riikkas. Muitte almmuhit Kelai barggus, maid don barggat nuppi EU-riikkas. Váldde čielgasa maiddái barganriikka sosiáladorvonjuolggadusain. 11

Bearašlahtut Olgoriikkaide fárren bearašlahtuid vuoigatvuohta Kela doarjagiidda lea dábálaččat das gitta, man guhká orruma lea ulbmil bistit. Juos áiggot ássát olgoriikkain guhkimustá 6 mánu, dus lea dábálaččat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda. Juos fárret ovdamearkan sáddejuvvon bargi, stáhta virgeolbmo, stuđeantta dahje ovddidanovttasbarggu bargi bearašlahttun, sáhtát oažžut Kela doarjagiid. Fertet almmuhit Kelai olgoriikkain orrumis. Bargan nuppi EU-riikkas sáhttá goittotge váikkuhit dasa, leago dus vuoigatvuohta oažžut doarjagiid Kelas. Vuoigatvuohta Kela ovdduide olgoriikkain Juos gulat olgoriikkain orodettiin Suoma sosiáladorvui, sáhtát dábálaččat oažžut seamma doarjagiid, maid oččošit Suomas. Olgoriikkaide máksojuvvojit ovdamearkan mánáidruhta, etniiddoarjja ja vánhemiidovddut. Buot Kela doarjagat eai goittotge máksojuvvo olgoriikkaide. Juos dus lea vuoigatvuohta buohcooadju vuođul mieđihuvvon doarjagiidda Suomas, sáhtát ohcat Kelas nuvttá eurohpálaš buohccedikšungoartta. Dainna oaččut fáhkka buohccáma gáibidan divššu EU-riikkas, Edg-riikkas dahje Šveiccas. Sáhtát diŋgot goartta bálvalannummiris 020 692 203 12

Ealáhagaid máksin olgoriikii Fásta olgoriikkaide fárren ealáhatoažžuide máksojuvvo álbmotealáhat ja bearašealáhat guhkimustá 1 jagi áigge fárremis. Olbmuide, geat fárrejit EU-riikkaide, Edg-riikkaide, Šveicii dahje sosiáladorvosoahpamušriikkaide máksojuvvo ealáhat goittotge dábálaččat guhkit áigge. Bargonávccahisvuođaealáhat máksojuvvo dušše EU-riikkaide, Edg-riikkaide dahje Šveicii. Dáhkádusealáhat ii máksojuvvo, juos fárret fásta olgoriikkaide. Bargoealáhagaid čoggomis ja máksimis olgoriikkaide oaččut lassidieđuid Ealáhatdorvoguovddážis: www.etk.fi. Almmut fárremis Kelai Almmut Kelai gaskaboddasaš dahje fásta fárremis olgoriikkaide, juos dutnje máksojuvvo Kela doarjagat. Daga almmuhusa neahtas: www.kela.fi/asiointi Sáhtát almmuhit áššis maiddái bábirskoviin Y 38, man oaččut neahtas: www.kela.fi/lomakkeet Oaččut skovi maiddái Kela doaimmahagas. Juos almmuhat fárremis skoviin, sádde dan boastta bokte Kelai. Geahča Kela neahttasiidduin, man čujuhussii reivve galgá sáddet: www.kela.fi/postiosoitteet Sáhtát jearrat čujuhusa maiddái bálvalannummiris 020 634 0200 Muitte almmuhit fárremis maiddái magistaráhtii. 13

Juos dus ii leat šat vuoigatvuohta buohcooadju vuođul mieđihuvvon doarjagiidda Kelas, it sáhte geavahit eurohpalaš buohccedikšungoartta. Muhtun dilálašvuođain dus sáhttá leat vuoigatvuohta Kela doarjagiidda, vaikke orošit olgoriikkain guhkit go 6 mánu. Dakkár dilálašvuođain galggat almmuhit Kelai olgoriikkaide fárrema bisttu ja siva. Geahča rávvagiid siiddus 13. Máhccan Supmii Juos leat ožžon Kela doarjagiid ovdal olgoriikkaide fárrema ja leat máhccamin Supmii, almmut máhccamis Kelai. Juos dus ii leat árabut leamaš vuoigatvuohta Kela doarjagiidda, vuoigatvuohta čielggaduvvo du vuosttas ohcamuša gieđahallama oktavuođas. Ohcamušaid gieđahallama oktavuođas Kela sáhttá ávkkástallat dieđuid sihke Suoma ja olgoriikkaid eiseválddiin. 14

Lassidieđut Kela Riikkaidgaskasaš áššiid guovddáš addá dieđu Supmii dahje olgoriikii fárremis: www.kela.fi/kv-keskus Sáhtát maiddái riŋget sosiáladorvui gullevaš áššiin bálvalannummirii 020 634 0200 (bálvala suomagillii ja eŋgelasgillii) 020 634 0300 (bálvala ruoŧagillii) Áigáiboahtindoarjja lea maŋimuš dili doarjja Dus sáhttá leat vejolašvuohta oažžut Kelas vuođđoáigáiboahtindoarjaga, juos buot du sisaboađut ja ruhtavárit ja dutnje mieđihuvvon sosiáladoarjagat eai reahkká vealtameahttun árgabeaivvi goluide, dego borramuššii ja ássamii. www.kela.fi/toimeentulotuki Oahppodoarjagii gullevaš áššit, juos čađahat dutkosa olgoriikkain: 020 634 6630 vu du dmu 13 15 Diehtu dearvvašvuođabálvalusaid geavaheamis Suomas ja olgoriikkain: www.saame. hoitopaikanvalinta.fi yhteyspiste@kela.fi 15

Kela bálvala Neahtas Kela neahttasiidduin oaččut dieđu ja sáhtát dikšut áššiidat. Kela neahttasiiddut leat čujuhusas: www.kela.fi Sáhtát maiddái jearrat ráđi Kelas neahtas: www.kela.fi/kysykelasta Rehkenastinbálvalusas sáhtát rehkenastit doarjagiid meriid: www.kela.fi/laskurit Kela áššiiddikšunbálvalusas lea dorvvolaš dikšut áššiid neahtas. Bálvalus lea neahtas čujuhusas: www.kela.fi/asiointi Čálit sisa áššiiddikšunbálvalussii neahttabáŋkodovddaldagaiguin dahje giehtatelefovnna mobiilanannehusain. Áššiiddikšunbálvalusas sáhtát: ohcat Kela ovdduid sáddet mildosiid geahččat ohcamušat gieđahallandili almmuhit nuppástusain heaittihit doarjaga. Telefovnnain Fárren Supmii dahje Suomas olgoriikii 020 634 0200 Fuom! Kela telefonnummirat nuppástuvvet jagi 2019 loahpas. Dárkkis nummira neahtas: www.kela.fi/puhelinpalvelu Doaimmahagas Oza lagamuš doaimmahaga: www.kela.fi/toimistot Áigevárremiin Sáhtát várret áiggi Kela doaimmahagas dahje telefonbálvalusas. Várre áiggi, jus du eallimis lea dáhpáhuvvan stuorra nuppástus dahje du ášši lea máŋggamohkat. Várre áiggi telefovnnain dahje neahtas: www.kela.fi/ajanvaraus Dárbbašatgo dulkka? Juos dárbbašat dulkka áššiid dikšumis, váldde oktavuođa Kelain dahje geahča lassedieđuid neahtas: www.kela.fi/tulkkaus 16

Almmut nuppástusain Juos oaččut juoga Kela doarjaga, muitte almmuhit johtilit Kelai, juos du eallindilis dáhpáhuvvet nuppástusat. Dakkárat sáhttet leat ássamis dahje bearašdilis dahje sisaboađuin dáhpáhuvvan nuppástusat. Ruovttoluottabearran Juos Kela máksá ovddu liiggás boasttu dieđuid vuođul, dan gártá bearrat dus ruovttoluotta. www.kela.fi/takaisinperinta Bearranguovddáš 020 634 4940 Nuppástusohcan Sáhtát ohcat nuppástusa Kela mearrádussii. Oaččut mearrádusa mielde rávvagiid nuppástusa ohcamii. Juos dus leat jearaldagat, váldde vuos oktavuođa Kelai: Fárren Supmii dahje Suomas olgoriikii 020 634 0200 Sosiáladorvoáššiid nuppástusohcanlávdegoddi 0295 163 800 www.samu.fi Kela davvisámegielat telefonbálvalus ma ja du dmu 9 11 020 634 0402 Kela eará telefonbálvalusat vu be dmu 9 16: Áigáiboahtindoarjja 020 692 207 Lápmásiidovddut 020 692 211 Ássama doarjagat 020 692 201 Mánnábearrašiid Bargguhisvuohta 020 692 210 doarjagat 020 692 206 Buohcan 020 692 204 Oapmahačča Ealáhatáššit 020 692 202 jámedettiin 020 692 208 Fárren Supmii dahje Stuđeanttat 020 692 209 Suomas olgoriikii 020 634 0200 Veajuiduhttin 020 692 205 Kela-goarttat 020 692 203 Vearjogeatnegasat 020 692 200 Fuom! Kela telefonnummirat nuppástuvvet jagi 2019 loahpas: www.kela.fi/puhelinpalvelu

Kela brošyrat Mánnábearrašiid doarjagat Almmolaš ássandoarjja Buohcuvuođa áigge doarjagat ja veajuiduhttin Stuđeantta ja vearjogeatnegasa doarjagat Bargguhisvuođa áigge doarjagat Ealáhatolbmo doarjagat Fárren Supmii dahje Suomas olgoriikii Vuođđoáigáiboahtindoarjja Brošyraid oažžu Kela doaimmahagain dahje oktasašbálvalanbáikkiin. Brošyrat eará gielaiguin neahtas www.kela.fi/muutkielet