1 SZÁNTÓFÖLDI NÖVÉNYEK BETEGSÉGEI - KÓROKOZÓLISTA BÚZA Csíkos mozaik Búzatörpülés Torsgomba (H) Szártörı betegség (H) Feoszfériás foltosság Pirenofórás levélfoltosság Szeptóriás foltosság (H) Fekete (szár) rozsda (H) Vörös (levél) rozsda (H) Sárgarozsda (H) Kıüszög (H, B) Törpe kıüszög Porüszög (H, B) Wheat streak mosaic virus (WSMV) Wheat dwarf virus (WDV) Blumeria graminis f. sp. tritici Gaeumannomyces graminis var. tritici Gibberella zeae / Fusarium graminearum G. avenacea / F. avenaceum F. culmorum, F. sporotrichioides, F. poae, F. spp. Gibberella moniliformis (G. fujikuroi) / F. verticillioides, F. proliferatum, F. subglutinans Mollisia yallundae / Pseudocercosporella herpotrichoides Phaeosphaeria nodorum / Stagonospora nodorum (Leptosphaeria nodorum / Septoria nodorum) Pyrenophora tritici-repentis / Drechslera tritici-repentis (Helminthosporium tritici-repentis) Mycosphaerella graminicola / Septoria tritici Puccinia graminis f. sp. tritici Puccinia recondita f.sp. tritici (P. triticina) Puccinia striiformis Tilletia caries, T. foetida, T. intermedia Tilletia contraversa Ustilago tritici ÁRPA Csíkos mozaik Sárga törpülés Vírusos levélfoltosság Lisztharmat Torsgomba Szártörı betegség Pirenofórás levélcsíkosság (H) Barley stripe mosaic virus (BSMV) Barley yellow dwarf virus (BYDV) Brome mosaic virus (BMV) Blumeria graminis f. sp. hordei Gaeumannomyces graminis var. hordei Mollisia yallundae / Pseudocercosporella herpotrichoides Pyrenophora graminea / Drechslera graminea (H. gramineum) Pirenofórás hálózatos levélfoltosság (H) Pyrenophora teres / Drechslera teres (H. teres) Pirenofórás fahéjbarna foltosság Pyrenophora tritici-repentis / Drechslera triticirepentis (H. tritici-repentis) Kohlioboluszos foltosság és rothadás Cochliobolus sativus / Bipolaris sorokiniana (H. sativum) Tifulás rothadás (H) Törpe (levél) rozsda (H) Fedettüszög (H) Valódi porüszög (H) Fekete porüszög Rinhospóriumos foltosság ROZS Typhula incarnata Puccinia hordei Ustilago hordei Ustilago nuda Ustilago nigra Rhynchosporium secalis
2 Anyarozs (H) Hópenész (H) Barnarozsda (H) Szárüszög (H, B) ZAB Magtalan törpülés Zabmozaik Kék törpülés Koronás rozsda (H) Fedettüszög (H) Porüszög (H, B) Claviceps purpurea / Sphacelia segetum Monographella nivalis / Microdochium nivale Puccinia dispersa Urocystis occulta Oat sterile dwarf virus (OSDV) Oat mosaic virus (OMV) Oat blue dwarf virus (OBDV) Puccinia coronifera Ustilago levis Ustilago avenae RIZS Levélsárgulás Barley yellow dwarf virus (BYDV) Törpülés Rice dwarf virus (RDV) Baktériumos levélfoltosság Xanthomonas oryzae pv. oryzae Baktériumos levélcsíkosság Xanthomonas oryzae pv. oryzicola Pirikuláriás barnulás (H) Magnaporthe grisea / Pyricularia oryzae Fuzáriumos szártıkorhadás Gibberella moniliformis (G. fujikuroi) / Fusarium verticillioides, F. proliferatum, F. subglutinans Kohlioboluszos levélfoltosság Cochliobolus miyabeanus / Bipolaris oryzae (H. oryzae) Levélhüvely-foltosság Thanatephorus cucumeris / Rhizoctonia solani KUKORICA Csíkos (törpüléses) mozaik (H) Klorotikus foltosság Satnyaság Ervíniás betegség Peronoszpóra (B) Fillosztiktás levélfoltosság Kohlioboluszos levélfoltosság Maize dwarf mosaic virus (MDMV) Sugarcane mosaic virus (SCMV) Maize stunt spiroplasma Pantoea stewartii subsp. stewartii Erwinia chrysanthemi pv. zeae Sclerophthora macrospora Gibberella zeae / Fusarium graminearum, Fusarium culmorum Gibberella moniliformis (G. fujikuroi) / Fusarium verticillioides, F. proliferatum, F. subglutinans, Gibberella avenacea / Fusarium avenaceum Mycosphaerella zeae-maydis / Phyllosticta maydis Cochliobolus heterostrophus / Bipolaris maydis (H. maydis), Cochliobolus carbonum / Bipolaris zeicola (H. carbonum) Kohlioboluszos csírarothadás és szárkorhadás Cochliobolus sativus / Bipolaris sorokiniana (H. sativum) Szetoszfériás betegség (H) Golyvás üszög (H, B) Rostos üszög (B) Sztenokarpellás korhadás Setosphaeria turcica / Exserohilum turcicum (H. turcicum) Puccinia sorghi Ustilago maydis Sporisorium reilianum Stenocarpella macrospora, S. maydis
3 Hamuszürke szárkorhadás (B) Feocitosztrómás korhadás Szemfoltbetegség Nigrospórás korhadás (B) NAPRAFORGÓ Baktériumos tányérrothadás Rizópuszos tányérrothadás Diaportés szárkorhadás (B) (B) Botrítiszes tányérrothadás Makrofominás hervadás Fómás szárfoltosság (B) Szeptóriás levélfoltosság (H) Alternáriás betegség (B) Verticilliumos hervadás Szádor (B) Phaeocytostroma ambiguum Kabatiella zeae Nigrospora oryzae Erwinia carotovora subsp. carotovora Plasmopara halstedii Rhizopus arrhizus Golovinomyces orontii (Erysiphe cichoracearum) Diaporthe helianthi / Phomopsis helianthi Botryotinia fuckeliana / Botrytis cinerea Puccinia helianthi Leptosphaeria lindquistii / Phoma macdonaldii Septoria helianthi Alternaria helianthi, A. helianthinficiens Verticillium dahliae Orobanche spp. CUKORRÉPA Répa sárgaság (H) Beet yellows virus (BYV) Rizománia (B) Beet necrotic yellow vein virus (BNYVV) Gyökérfekély (H) Aphanomyces spp., Pythium spp., Pleospora betae / Phoma betae, Thanatephorus cucumeris / Rhizoctonia solani, Alternaria sp., Peronospora farinosa f. sp. betae Erysiphe betae Fómás levélfoltosság (H) Pleospora betae / Phoma betae Uromyces betae Makrofominás hervadás Ramuláriás levélfoltosság Ramularia beticola Cerkospórás foltosság (H) Cercospora beticola Alternáriás levélfoltosság (H) Alternaria sp. BURGONYA Levélsodródás (H) Potato leafroll virus (PLRV) Vonalasbetegség (H) Potato Y virus (PVY) Enyhe mozaik (H) Potato X virus (PVX) Sztolbur betegség Stolbur phytoplasma Baktériumos rothadás (B) Erwinia carotovora subsp. atroseptica, E.c. subsp. carotovora Baktériumos győrősrothadás (B) Clavibacter michiganensis subsp. sepedonicus Ralstonia solanacearum Sugárgombás varasodás (B) Streptomyces scabies Spongospórás varasodás (B) Spongospora subterranea Fitoftóra (burgonyavész) (H, B) Phytophthora infestans Burgonyarák (B) Synchytrium endobioticum
4 Rizoktóniás betegség (B) Kolletotrihumos betegség Alternáriás foltosság (H) REPCE Repcemozaik Gyökérgolyva (B) Peronoszpóra Fómás betegség (H) Alternáriás betegség (H) Thanatephorus cucumeris / Rhizoctonia solani Colletotrichum coccodes Alternaria solani, A. alternata Fusarium solani, F. oxysporum f. sp. tuberosi Cucumber mosaic virus (CMV) Plasmodiophora brassicae Peronospora parasitica Leptosphaeria maculans / Phoma lingam Alternaria brassicae, A. brassicicola LUCERNA és VÖRÖSHERE Mozaik (H) Alfalfa mosaic virus (AMV) Vöröshere érsárgulás Clover yellow vein virus (ClYVV) Herefélék virágzöldülése Clover dwarf phytoplasma Clavibacter michiganensis subsp. insidiosus Peronospora trifoliorum Erysiphe pisi, E. trifolii Lóhererák (B) Sclerotinia trifoliorum Pszeudopezizás foltosság (H) Pseudopeziza medicaginis, P. trifolii Sárga levélfoltosság (H) Leptotrochila medicaginis / Sporonema phacidioides Ibolyaszínő gyökérpenész (B) Helicobasidium brebissonii / Rhizoctonia crocorum Uromyces striatus, U. trifolii Fenésedés (H) Colletotrichum trifolii Fertızı hervadás (B) Fusarium oxysporum f. sp. medicaginis, Verticilliumalbo-atrum Kis- és nagyaranka (H, B) Cuscuta trifolii, C. campestris BORSÓ Közönséges mozaik Enációs mozaik Maggal terjedı mozaik Baktériumos zsírfoltosság (B) Aszkohitás betegség (H) Rozsda (H, B) Fuzáriumos hervadás (H) SZÓJA Mozaik (H) Pszeudomonászos betegség (H) Xantomonászos betegség Diaportés betegség Pea mosaic virus (PMV) Pea enation mosaic virus (PEMV) Pea seed-borne mosaic virus (PSbMV) Pseudomonas syringae pv. pisi Peronospora viciae f. sp. pisi Erysiphe pisi f. sp. pisi Ascochyta pisi, Mycosphaerella pinodes / A. pinodes, Phoma pinodella Uromyces pisi Fusarium oxysporum f. sp. pisi Soybean mosaic virus (SMV) Pseudomonas savastanoi pv. glycinea Xanthomonas axonopodis pv. glycines Peronospora manshurica Diaporthe phaseolorum var. sojae / Phomopsis sojae, D. ph. var. caulivora
5 (B) Makrofominás korhadás Fenésedés (B) Korinespórás betegség BAB Közönséges mozaik (H) Sárga mozaik Babmozaik Baktériumos paszulyvész (B) Botrítiszes rothadás (B) Fenésedés (H) Szegletes foltosság DOHÁNY Győrősfoltosság (H) Dohánymozaik (H) Dohánynekrózis (H) Paradicsom bronzfoltosság Baktériumos dohányvész (H, B) Peronoszpóra (H, B) Palántadılés (-elhalás) Gyökérrothadás Szádor (H, B) Colletotrichum truncatum Corynespora cassiicola Bean common mosaic virus (BCMV) Bean yellow mosaic virus (BYMV) Cucumber mosaic virus (CMV) Xanthomonas axonopodis pv. phaseoli, Pseudomonas savastanoi pv. phaseolicola Curtobacterium flaccumfaciens pv. flaccumfaciens Botryotinia fuckeliana / Botrytis cinerea Uromyces appendiculatus Colletotrichum lindemuthianum Phaeoisariopsis griseola Tobacco ringspot virus (TRSV) Tobacco mosaic virus (TMV) Tobacco necrosis virus (TNV) Tomato spotted wilt virus (TSWV) Pseudomonas syringae pv. tabaci Peronospora hyoscyami f. sp. tabacina Olpidium brassicae, Pythium spp., Thanatephorus cucumeris / Rhizoctonia solani, Alternaria spp., Chalara elegans (Thielaviopsis basicola) Orobanche ramosa Magyarázat: A kórokozók nevénél a vastagon szedett részek új vagy megváltozott neveket jelentenek. Zárójelben a régebbi, szinonímként használatos nevek szerepelnek. A dılt betővel szedett és zárójelben lévı nevek ma már nem érvényesek (még szinonímként sem!) A betegség neve után zárójelben a gyakorlatok során megtekintett anyag (H: herbárium, B: tartós preparátum) van feltüntetve. Gödöllı, 2010. január Dr. Bán Rita