Kela Ohcamuš Áhi vánhemiidovddut SV 29asa Sáhtát dahkat dán ohcamuša ja sáddet dan uvvosiid maiddái neahtas www.kela.fi/asiointi Lassedieut www.kela.fi/lapsiperheet Sáhtát árvvoštallat, man ollu oaut ovdduid www.kela.fi/laskurit Sáhtát jearrat lasi min telefonbálvalusas ujuhusas www.kela.fi/palvelunumerot Deavdde ohcamuša fuolalaat ja sihkkarastte, ahte buot dárbbašlaš uvvosat leat mielde. Jos mii dárbbašat lassedieuid, de váldit dutnje oktavuoa. Sáhtát doaimmahit ohcamuša ja dan uvvosiid ujuhussii www.kela.fi/postiosoitteet Jus it leat ovdal ohcan Kela ovdduid ja leat fárren Supmii, deavdde lassin skovi Y 77. Jus leat vuolgimin olgoriikii, deavdde lassin skovi Y 38 (gc. rávvagiid skovis). Ohcanáiggit Áhi vánhemiidovdduid sáhtát ohcat easkka máná riegádeami dahje adopšuvdnamáná nammadeami maá. Áhiidruhta: maimustá 2 mánotbaji sisa das, go mánná lea deavdán 2 jagi. Adopšuvdnavánhema áhiidruhta: maimustá 2 mánotbaji geažes das, go máná dikšui váldimis leat gollan 2 jagi. Vánhemiidruhta ja oassálas vánhemiidruhta: maimustá 1 mánotbaji ovdal ovddu álgima. Adopšuvdnavánhema vánhemiidruhta ja adopterendoarjja: maimustá 2 mánotbaji sisa máhccevaat máná dikšui váldimis. Mánáidruhta: maimustá 6 kaleanddarmánotbaji máhccevaat. Sáhtát ohcat mánáidrua dáinna ohcamušain, muhto mearrádusa mánáidruas sáhttá addit easkka máná riegádeami maá. 1. Ohcci dieut Persovdnadovddaldat Goargu ja ovdanamma Telefonnummir Šleagapoastaujuhus Ámmát ujuhusdieuid Kela oažžu álbmotdiehtovuogádagas. Jos háliidat almmuhit eará ujuhusa, de ále dan ohcamuša uoggái 10. Lassedieut. Beallelaa namma Beallelaa persovdnadovddaldat Jus beallelaš ii leat máná eadni, almmut máná eadni nama ja riegádanáiggi uoggás 10. Lassedieut. Lean ovttasorru rájes 2. Kontonummir SV 29asa 01.19 www.kela.fi Siidu 1 (6)
3. Ohcamuš Máná / mánáid riegádanbeaivi Adopšuvdnamáná / -mánáid dikšuiváldinbeaivi Áhiidruhta etniid- ja vánhemiidruhtabaji áigge Sáhtát doallat áhiidruhtabeivviid 18 árgabeaivvi eanemustá 4 oasis dan áiggis, mas Kela máksá eadnái vánhemiidbeaiverua. Áigodagas,,, Áhiidruhta vánhemiidruhtabaji maá Sáhtát doallat áhiidruhtabeivviid 54 árgabeaivvi eanemustá 2 oasis vánhemiidruhtabaji maá. Jos leat doallan áhiidruhtabeivviid etniid- ja vánhemiidruhtabaji áigge, de vel báhcán áhiidruhtabeivviid mearri ielgá nu, ahte geahpedat iežat juo doallan áhiidruhtabeivviid 54 beaivvis. Jos mánás lea beaivedikšobáiki, de dan ii leat vuoigatvuohta geavahit áhiidruhtabaji áigge, vaikko vuoigatvuohta dikšobáikái seailu. Áhiidruhtabeivviid galgá doallat dan beaivvi rádjai, go mánná deavdá 2 jagi dahje go adopšuvdnamáná dikšui váldimis lea gollan 2 jagi. Áigodagas, Vánhemiidruhta Vánhemiidruhtabaji sáhttá doallat máná áhi dahje eadni vánhemiid soahpamuša mielde. Jos badji juogaduvvo, de sierra oasit ožžot leat goappásge eanemustá 2. Jos ozat ng. multihppelbearraša (eanet go okta mánná lea riegádan hávil) guhkidanbaji, de almmut ohcamuša uoggás 10. Lassedieut, áiggutgo leat iežat beallelaain oktanaga vánhemiidluomus. Oppa áigodagas Áigodagas, Oassálas vánhemiidruhta áigodagas Adopterendoarjja Adopterendoarjja (olgoriikkas adopteredettiin) Mánáidruhta Dus lea vuoigatvuohta oktofuolaheaddjibajádussii, jos it leat náitalan dahje ovttasorru dahje don ja du beallelaš leahppi fárren sierra párragaskavuoa nohkama dihte. Mánáidruhta Mánáidrua oktofuolaheaddjibajádus rájes SV 29asa 01.19 www.kela.fi Siidu 2 (6)
4. Olgoriikkas ássan Olgoriikkas ássan dahje bargan sáhttá váikkuhit vánhemiidovdduide. Leatgo ássan dahje bargan olgoriikkas 6 mánotbaji áigge ovdal máná rehkenaston riegádanáiggi dahje dikšui váldima? Juo; man riikkas leat ássan dahje bargan? Goas fárrejit Supmii? Ásságo dahje bargágo du beallelaš olgoriikkas? Ii Juo; man riikkas son ássá dahje bargá? 5. ielggadus barggus ja doaimmas Divššotgo máná du ohcan áhivuoamánu áigge? Juo Barggatgo du ohcan áhivuoa- ja/dahje vánhemiidruhtabaji áigge? Juo; áigodagas Stueretgo ollesáigásaat du ohcan áhivuoa- ja/dahje vánhemiidruhtabaji áigge? Juo; áiggis Leatgo leamaš maimuš jagi áigge ovdal áhiid- dahje vánhemiidruhtabaji dahje du ohcan áigodaga áigge a. Bálkáváldin? Juo Bargoaddiid namat (maimuš jagi áiggis) Bargogaskavuohta álggii Bargogaskavuohta nogai b. Fitnodatolmmožin, eanadoallofitnodatolmmožin dahje ealáhusbargin? Juo; fitnodaga namma c. Bargguhis bargoohccin bargo- ja ealáhatdoaimmahagas, ollesáigásaš stueantan dahje veahkkeruhtaoažžun? Juo; gos? d. Eará eallindilis, makkáris (omd. dállodoallobargu, dikšunluopmu, oapmahašdikšun, vearjogeatnegas- dahje siviilabálvalus)? SV 29asa 01.19 www.kela.fi Siidu 3 (6)
6. Bálkámáksin Oautgo bálkká áhiid- dahje vánhemiidruhtabaji áigge? Juo; áiggis. Bivdde iežat bargoaddi almmuhit du bálkáboauid Kelai bargoaddiid áššiiddikšunbálvalusas dahje sisaboahtoregistaris dahje skoviin Y 17 (Ilmoitus työnantajan maksamasta palkasta), maimustá dan muttus, go bálkávuollásaš áigi lea máksojuvvon. Juo. Oaun bálkká ja beaiverua erohusa (bargoaddi almmuhus bálkáboauin ii dárbbašuvvo). Bálkká máksi bargoaddiid namat ja telefonnummirat (vuosttažettiin bálkkámáksimii): 7. Eará boaut Eará ovdduid oažžun sáhttá váikkuhit vánhemiidovdduid mearrái. Almmut maiddái eará riikkas ožžojuvvon ovdduid. Leatgo ožžon bargguhisvuoaovddu maimuš 4 mánotbaji áigge ovdal ovddu álgima eará sajis go Kelas? Juo; máksi namma ja man áigemeari rádjai leat ožžon ovddu? Leatgo ožžon veajuiduhttinrua maimuš 6 mánotbaji áigge ovdal ovddu álgima eará sajis go Kelas? Juo; máksi namma ja man áigemeari rádjai leat ožžon ovddu? Oautgo ealáhaga eará sajis go Kelas seamma áiggis, mas ozat áhiid- dahje vánhemiidrua? Juo; máksi namma ja man ealáhaga oaut? Oautgo don dahje oažžugo du ovdduid olgoriikkas, omd. ealáhaga, vánhemiidrua dahje mánnárua dávisteaddji ovddu? Juo; máksán lágádusa namma, riika, ovdu dahje ovddu mearri. Lavtte mielde ielggadusa nuppi riikka máksán ovddus, omd. ovdomearrádus. SV 29asa 01.19 www.kela.fi Siidu 4 (6)
8. Vánhemiidbeaiverua mearrái váikkuheaddji dieut Beaiveruhta rehkenasto vearuhusas gávnnahuvvon bargoboauid vuoul. Beaiverua sáhttá rehkenastit maiddái ovddit 6 mánotbaji bargoboauid vuoul, jos dat leat uhcimustá 20 % stuorábut go vearuhusdieut. Ozatgo ovddu 6 mánotbaji bargoboauid vuoul, dasgo du boaut leat mealgat stuorábut go maimuš vearuhusas?. Joatkke uoggái 9. Ledjego dus uovvovaš golut dan áiggis, mas bálkáboaut ovdanbuktojuvvojit bargomátkegolut Mátkejohtolat bargomárkanorganisašuvnna ja/ dahje bargguhisvuoakássa lahttomávssut eará boauidháhkangolut Juo. Deavdde uovvovaš uoggáid (fitnodatolmmoš ii dárbbaš deavdit) ja soaba bargoaddiin sisaboauid almmuheamis. Jus eretorrun lea bálkká vuollásaš, mearrádus sáhttá addot dan muttus, go dieut bálkámáksimis leat doaimmahuvvon. Eai Eai Eai Juo; man ollu? Bargomátkki guhkkodat ovtta guvlui Fievru Juo; Juo; mat ja man ollu? % bálkkás dahje euroiguin Boauidháhkangoluiguin oaivvildit vearuhusas geahpedandohkálaš goluid (omd. ámmátgirjjálašvuohta sihke golut iežas bargoneavvuid geavaheamis). /mb km /mb mb 6 mb jahki Ledjego dus boaut oppa ovddit 6 mánotbaji áiggis? Juo Eai. Boaut eai leat oppa jahkebeali áiggis, dasgo (omd. oahpu váldin, bargguhisvuohta, buohcuvuohta, vánhemiidluopmu, ámmáhii gárvvásmuvvan, vearjo- dahje siviilabálvalus) Fitnodatolmmoš: Kela oažžu dieuid YEL- ja MYEL-bargoboauin njuolgga ealáhatlágádusas. Jos ovddit vánhemiidbeaiverua vuoun adnojuvvon bargoboaut heivejit dutnje buoremusat, de Kela váldá dan vuhtii automáhtalaat. 9. uvvosat Vánhemiidruhta máksojuvvo, jos eadni lea doaimmahan Kelai duoaštusa iežas maedárkkisteamis. Dát ii guoskka adopšuvdnavánhemiidda. Bargoaddi almmuhus bargoaddiid áššiiddikšunbálvalusas dahje Kela skoviin Y 17 (Ilmoitus työnantajan maksamasta palkasta), jos du bargoaddi máksá áhiid- ja vánhemiidruhtabaji áiggis bálkká sihke jos beaiveruhta ohccojuvvo 6 mánotbaji bargoboauid vuoul eaige dieut leat oažžumis sisaboahtoregistara bokte. Kela gulaskuddá dárbbu mielde lassedieuid bálkámáksimis njuolgga bargoaddis. Oassálas vánhemiidruhta: Bálkáváldi: Bargoaddiin dahkkojuvvon soahpamuš oasseáigebarggus Fitnodatolmmoš: ielggadus barggu geahppáneamis ja vástideaddji boauid geahppáneamis Adopšuvdnavánhema vánhemiidruhta sihke adopterendoarjja: Kela skovvi SV 94 (Todistus adoptiolapsen nimeämisestä tai hoitoon ottamisesta) Eará uvvosat Mat? SV 29asa 01.19 www.kela.fi Siidu 5 (6)
10. Lassedieut Merke nummiriin, man ohcamušuoggái ujuhat. 11. Vuolláiálus Dáhkidan iežan addin dieuid riektadin ja almmuhan, jos dat nuppástuvvet. Beaivemearri Vuolláiálus Mii sáhttit geavahit dán ovdoášši oavdin dihte ožžojuvvon dieuid maiddái eará ovdoáššis, jos dieut galget lága mielde váldojuvvot das vuhtii. Mii sáhttit maiddái geavahit eará ovddu várás ožžojuvvon dieuid, go oavdit dán ovddu. Oaut Kelas dieuid das, gos mii sáhttit háhkat dutnje guoskevaš dieuid ja gosa mii sáhttit daid luohpadit. SV 29asa 01.19 www.kela.fi Siidu 6 (6)