Ungarische Rechtsgelehrte IV. Az olvasó a kiemelkedő magyar (magyarországi) jogtudósok életét és munkásságát bemutató sorozat negyedik kötetét tartja kezében. A sorozat első kötete 1999-ben, a második 2001ben, a harmadik pedig 2006-ban látott napvilágot. Ebben a kötetben is tizenkét neves hazai jogtudósnak: ezúttal a római jog, a jogi papirológia, a jogbölcselet, a magánjog, a polgári eljárásjog, a közigazgatási jog és a büntetőjog kimagasló jelentőségű művelőinek rövid életrajza és sok esetben nemzetközileg is ismert és nagyra értékelt munkásságának elemzése kap helyet. ISBN 978-963-312-214-3 Hamza_magyarjogtudosok_borito.indd 1 Auch im vorliegenden Band werden Lebenslauf und Oeuvre von zwölf, teilweise auch international hoch angesehenen Rechtswissenschaftlern dargestellt. Die in diesem Band behandelten Juristen befaßten sich mit römischem Recht, der juristischen Papyrologie, der Rechtsphilosophie, dem Privatrecht, dem Zivilprozessrecht, dem Verwaltungsrecht und dem Strafrecht. Der vierte Band der Schriftenreihe Ungarische Rechtsgelehrte schildert Leben und Werk der herausragenden ungarischen Rechtswissenschaftler. Der erste Band der Schriftenreihe ist im Jahre 1999, der zweite im Jahre 2001 und der dritte im Jahre 2006 erschienen. MAGYAR JOGTUDÓSOK IV. Hamza Gábor Társszerkesztő: Siklósi Iván Szerkesztette: MAGYAR J O G T U D Ó S OK ELTE EÖTVÖS KIADÓ 2015.04.16. 11:12:11
Magyar Jogtudósok
Bibliotheca Iuridica Publicationes Cathedrarum LIX A Bibliotheca Iuridica az ELTE Állam- és Jogtudományi Karának tudományos kiadványsorozata. Megjelenik 2000-től. A sorozatot gondozza: Takács Péter. http://www.akj.elte.hu/bibliothecaiuridica
MAGYAR JOGTUDÓSOK Negyedik kötet Szerkesztette: Hamza Gábor Társszerkesztő: Siklósi Iván UNGARISCHE RECHTSGELEHRTE Vierter Band Hrsg. von Gábor Hamza (in Gemeinschaft mit Iván Siklósi) Budapest, 2014
A kötet megjelenését támogatták: Debreceni Egyetem Állam- és Jogtudományi Kar ELTE Állam- és Jogtudományi Kar Károli Gáspár Református Egyetem Nemzeti Közszolgálati Egyetem Pázmány Péter Katolikus Egyetem Jog- és Államtudományi Kar Szerzők, 2014 Dr. Hamza Gábor, 2014 Dr. Siklósi Iván, 2014 ISBN 978 963 312 214 3 ISSN 1586 8265 www.eotvoskiado.hu Felelős kiadó: Hunyady András ügyvezető igazgató Felelős szerkesztő: Pál Dániel Levente Kiadói szerkesztő: Gaborják Ádám Tipográfia: Anders Tibor Borítóterv: Csele Kmotrik Ildikó Nyomdai munkák: Prime Rate Kft.
Tartalom ELŐSZÓ...7 VORWORT...8 KELEMEN IMRE (1744 1819)...9 Kállay István PLÓSZ SÁNDOR (1846 1925)...21 Kengyel Miklós HELLE KÁROLY (1870 1920)...33 Siklósi Iván SZLADITS KÁROLY (1871 1956)...43 Hamza Gábor Sándor István SOMLÓ BÓDOG (1873 1920)...53 Szabadfalvi József SZEMÉLYI KÁLMÁN (1884 1946)...69 Pólay Elemér ÓRIÁS NÁNDOR (1886 1992)...77 Benedek Ferenc Jusztinger János HACKER ERVIN (1888 1945)...89 Kiss Katalin P. Szabó Béla MAGYARY ZOLTÁN (1888 1945)...105 Koi Gyula SZTEHLO ZOLTÁN (1889 1975)...123 Sándor István
BENEDEK FERENC (1926 2007)...137 Pókecz Kovács Attila PESCHKA VILMOS (1929 2006)...157 Szmodis Jenő
Előszó Az olvasó ezúttal a kiemelkedő magyar (magyarországi) jogtudósok életét és munkásságát bemutató sorozat negyedik kötetét tartja kezében. A sorozat első kötete 1999-ben, második kötete 2001-ben, harmadik kötete pedig 2006-ban látott napvilágot. Ebben a kötetben is sok tekintetben a sorozat korábbi köteteihez hasonlóan tizenkét neves hazai jogtudósnak: a római jog, a jogi papirológia, a jogbölcselet, a magánjog, a polgári eljárásjog, a közigazgatási jog és a büntetőjog kimagasló jelentőségű művelőinek rövid életrajza és sok esetben nemzetközileg is ismert és nagyra értékelt munkásságának elemzése kap helyet. A jogtudomány jeles művelőinek életrajzának és tudományos munkásságának, esetenként pedig közéleti tevékenységének (vita activa) elemzését is magukban foglaló tanulmányok az egyes jogtudósok születési dátuma szerinti sorrendet követik. A sorozat szerkesztője ezúton szeretne köszönetet mondani Dr. Siklósi Iván tanár úrnak a kötetben közzétett tanulmányok szerkesztésében végzett munkájáért. Ugyancsak köszönettel tartozom Deák Péternek a kötet előkészítése során nyújtott közreműködéséért. Hamza Gábor 7
Vorwort Der vierte Band der Schriftenreihe Ungarische Rechtsgelehrte schildert Leben und Werk der herausragenden ungarischen Rechtswissenschaftler. Der erste Band der Schriftenreihe ist im Jahre 1999, der zweite im Jahre 2001 und der dritte im Jahre 2006 erschienen. Auch im vorliegenden Band werden Lebenslauf und Oeuvre von zwölf, teilweise auch international hoch angesehenen Rechtswissenschaftlern dargestellt. Die in diesem Band behandelten Juristen befaßten sich mit römischem Recht, der juristischen Papyrologie, der Rechtsphilosophie, dem Privatrecht, dem Zivilprozessrecht, dem Verwaltungsrecht und dem Strafrecht. Das Schaffen von einigen Forschern erstreckte sich auf mehrere dieser Rechtsgebiete. Die Abhandlungen der einzelnen Personen befassen sich mit deren Tätigkeit im öffentlichen Leben (vita activa), ihrem wissenschaftlichen Werdegang sowie ihrem Forschungsgebieten. Die einzelnen Beiträge sind in chronologischer Reihenfolge (Geburtsdatum der Rechtsgelehrten) aneinandergereiht. Der Herausgeber dieses Bandes möchte an dieser Stelle seinem Kollegen Herrn Dr. Iván Siklósi für seine sorgfältige Unterstützung der Redaktion bedanken. Dank schuldet der Herausgeber auch Herrn Péter Deák für seine bei der Erstellung des Bandes geleisteten Hilfestellung. Gábor Hamza 8
Ungarische Rechtsgelehrte IV. Az olvasó a kiemelkedő magyar (magyarországi) jogtudósok életét és munkásságát bemutató sorozat negyedik kötetét tartja kezében. A sorozat első kötete 1999-ben, a második 2001ben, a harmadik pedig 2006-ban látott napvilágot. Ebben a kötetben is tizenkét neves hazai jogtudósnak: ezúttal a római jog, a jogi papirológia, a jogbölcselet, a magánjog, a polgári eljárásjog, a közigazgatási jog és a büntetőjog kimagasló jelentőségű művelőinek rövid életrajza és sok esetben nemzetközileg is ismert és nagyra értékelt munkásságának elemzése kap helyet. ISBN 978-963-312-214-3 Hamza_magyarjogtudosok_borito.indd 1 Auch im vorliegenden Band werden Lebenslauf und Oeuvre von zwölf, teilweise auch international hoch angesehenen Rechtswissenschaftlern dargestellt. Die in diesem Band behandelten Juristen befaßten sich mit römischem Recht, der juristischen Papyrologie, der Rechtsphilosophie, dem Privatrecht, dem Zivilprozessrecht, dem Verwaltungsrecht und dem Strafrecht. Der vierte Band der Schriftenreihe Ungarische Rechtsgelehrte schildert Leben und Werk der herausragenden ungarischen Rechtswissenschaftler. Der erste Band der Schriftenreihe ist im Jahre 1999, der zweite im Jahre 2001 und der dritte im Jahre 2006 erschienen. MAGYAR JOGTUDÓSOK IV. Hamza Gábor Társszerkesztő: Siklósi Iván Szerkesztette: MAGYAR J O G T U D Ó S OK ELTE EÖTVÖS KIADÓ 2015.04.16. 11:12:11