BARGONÁVCCALAŠ JA GULUHEAPME? NÁ BUORRÁNA DU BEAIVVÁLAŠ EALLIN Miljovnna norgalačča leat guluheamit HLF Hørselshemmedes Landsforbund Din hørsel vår sak www.hlf.no
IT LEAT DAT ÁIDNA BUOREBUT BEAIVVÁLAŠ EALLIN Sullii 275 000 bargonávccalaš ahkásaš norgalaččain lea nu go dus. Dát gihpa dieđiha maid don, du bargoustibat ja du bargoaddi sáhtášeiddet dahkat vai bargosadji livččii buorre maiddái guluhemiide. Gulluvahágat leat bajimuččas bargovahágiid statistihkas Norggas. (Gáldu: Arbeidstilsynet) Maid ieš sáhtát dahkat buoridan dihtii bargodilistat? Kárte gullumassimat, fina vuos fástadoaktárat luhtte. Jus dárbbašat bealljeapparáhta, de atnigoađe dan. Mađe árat, dađe buorebut. Hárjáneapmi ádjána, leage gierdevaš. Muital gullumassimat ja dárbbuidat birra. Ii ábut dušše dadjat ahte lea heajos gullu. Fertet čilget maid fertejit dahkat. «Geahča munnje háladettiin». Soaittát fertet geardduhit. Olbmot vajálduhttet. Hála dušše ovttain olbmuin ain hávil. Stuorát čoahkkanemiin, várut ahte stellet iežat rivttes láhkai gullumassimat ektui. Stelle iežat čuvges sadjái, vai oainnát su ámadeaju geainna háleštat. Searvva HLF:i (Guluhemiid Riikkalihttu). Mis lea sierra lávdegoddi bargonávccalaš olbmuide. «Veahkeha muitalit. Fuomášan ahte máŋggas ieža dovddastit ahte sisge lea heajos gullu.» Sitáhta HLF iskkadeamis bargonávccalaččaid gaskkas Maid sáhtát don bargoustibin dahkat vai veahkehivččii? Gidde bargoustibat fuomášumi ovdal go hállagoađát. Geahča du bargoustibii háladettiin. Hála čielgasit itge menddo johtilit. Dieđit áinnas čálalaččat dehálaš áššiid birra. Deattut rumašgielain ja ámadadjodovdduiguin dan maid dajat. Gearddut máŋgii, daja eará láhkai dahje čális jus oainnát ahte du bargoustit ii leat fáhten maid dajat. Leage gierdevaš. Ale daja «ale beroš» alege čájet earddu jus máŋgii fertet geardduhit.
BARGOADDI VEAHKKENEAVVUT Maid bargoaddi sáhttá dahkat bargobeaivvi álkidahttima hárrái? Ságastala rahpasit suinna dan birra mii dárbbašuvvo vai sutnje láhččojuvvo buorre bargobeaivi. Muital gulluhástalusaid birra bargosajis ovttas guluhemiin. Láže bargosaji ja bargguid sutnje (telegierdu, jietnasuddjen, dieđihanbiergasat). Dieđit čielgasit ja áinnas čálalaččatge. Láže čoahkkimiid ja deaivvademiid guluheapmái. Jeara sus mii dárbbašuvvo. Fuolat ahte bargosadji lea hábmejuvvon universálalaččat. Fála jeavddalaččat iskat gulu, vai sáhttá kártet dárbbu ja láhčit dili guluhemiide. Veahkkeneavvut dutnje guđes lea fuotnánan gullu Sidjiide guđiin gullu lea fuotnánan, leat moanat veahkkeneavvut mat soitet geahppudahttit beaivválaš eallima. Beallljeapparáhtat Bealljeapparáhtta adnojuvvo go galgá jietnagova gievrudit ja nu buoridit gulahallama. HLF miellahttoiskkadeapmi bargonávccalaččaid gaskkas, čájeha ahte 88 % sis geat jerrojuvvo, geavahit bealljeapparáhta buorren veahkkeneavvun bargosajis. Audiográfa veahkeha gávdnat dan apparáhta mii dutnje buoremusat heive. Muhtin bealljeapparáhtat illá oppa oidnojitge. Gullanteknalaš veahkkeneavvut Gullanteknalaš veahkkeneavvut geahppudahttet gullat dan mii daddjojuvvo, mahkáš telefovnnas, čoahkkinlanjas dahje háleštettiin rieja siste. Lassin bealljeapparáhta leat telegierdu, čeabetgierdu, FM biergasat ja IR rusttet ovdamearkkat gullanteknalaš veahkkeneavvuide. Dát veahkkeneavvut bajidit jiena, nu ahte álkidahttá gullat vaikke leage veaháš gaska dohko gos jietna vuolgá. Dieđihanbiergasat Dieđihanbiergasat leat veahkkeneavvut mat sáhttet dieđihit ovdamearkka dihtii go telefovdna čuodjá, buollinvárrehus civká dahje tiibma čuodjá. Dát veahkkeneavvut šleđgot čuovggain, dahje dieđihit jienain dahje sparaidemiin. Čállindulka Čállindulkkat leat sierraoahppan ámmátolbmot guđet dađistaga čállet dan mii daddjojuvvo čoahkkimiin, logaldallamiin ja eará oktavuođain, nu ahte sáhtát šearpmas dahje PC:s lohkat dan mii daddjojuvvo. Dábálaš gullit hilgot jienaid mat eai leat dehálaččat. Dan ii daga bealljeapparáhta. Dasa lassin sáhttá guluheamis leat gullumassin man geažil lea heajut hállanáddejupmi go jietnaáddejupmi. Gullanteknalaš veahkkeneavvuid goluid máksá eanaš oasi álbmotoadju ja viehka unnán bargoaddi.
MO HÁGAT GULLAMA VÁRÁS VEAHKKENEAVVUID? HLF BRISKEBY KOMPETANSESENTER HLF Briskeby fálaldat bargonávccalaš olbmuide Ražatgo barggus? Dovddatgo ahte dávjá it fáhte dehálaš dieđuid? HLF Briskeby gealboguovddáš doallá kurssaid heajos gulut bargonávccalaš olbmuide. Dárbbašat go bealljeapparáhta? Váldde oktavuođa fástadoaktáriinnát, guhte doppida du beallje-njunne-čottadoaktárii. Veahkkereaiddut beaivválaš eallimis: Váldde oktavuođa gielddadearvvasvuođabálvalusain dahje NAV Veahkkeneavvoguovddážiin fylkkas. Gieldda gullugulahallanolmmoš dahje du doavttir sáhttet veahkehit ohcat gullanteknalaš veahkkeneavvuid. Veahkkeneavvut bargosajis: Bivdde bargoaddi dahje fitnodatdearvvasvuođabálvalusa váldit oktavuođa fylkkat NAV Veahkkeneavvoguovddážiin. Eanet dieđut leat dás www.nav.no Man guhká ádjána? Eanaš ohcamat mearriduvvojit ovtta mánu siste. Guhkimus meannudanáigi lea guhtta mánu. Du vuoigatvuođat: Go leat guluheapme, de lea bargodilis dus vuoigatvuohta láhččojuvvon dillái. Bargoaddi dat galgá dutnje láhčit dili, muhto muhtimin veahkeha NAV. Bargoaddi lea geatnegas govttolaččat oktagaslaččat láhčit dutnje dili, sihke bargosaji ja bargamušaid dáfus. «Kursa bargonávccalaš olbmuide geain lea gullu fuotnánan (ovddeš «Behold jobben») HLF Briskeby máhcahii munnje árvvu oahpaheaddjin ja olmmožin». Sitáhta HLF iskkadeamis bargonávccalaš olbmuid gaskkas. Dieđiheapmi ja dieđut Jus áiggut searvat ja eanet dieđuid, de mana dása hlfbriskeby.no/kurs/, sádde e-poastta dása briskeby@hlfbriskeby.no dahje čuojat 32 22 65 00. Kurssaide eai čága nu olugat. Fertešit danne jođánit dieđihit dohko. NAV ruhtada kurssa. Golmma guluheamis eai leat guovttis maidege muitalan sin guluheami birra eai bargoustibiidda eaige bargoaddái. (Gáldu; HRF Ruoŧŧa)
FAKTADIEĐUT HLF BIRRA: HLF:s (Guluhemiid Riikkalihttu) leat 67 000 miellahtu, fylkkasearvvi buot fylkkain ja su 200 báikkálaš searvvi juohkásan miehtá riikka. HLF lea máilmmi stuorámus gullusearvi ja lea Norgga stuorámus searvi doaibmafuotnánan olbmuide. Vuolgge min searvái HLF miellahttun oaččut deaivvadanbáikki, dehálaš dieđuid ja moanaid miellahttoovdamuniid. HLF bargá du beaivválaš dili álkidahttima ovdii, ja maiddái eastademiin gullumassima ja gulluvahágiid álbmoga gaskkas. HLF Hørselshemmedes Landsforbund Din hørsel vår sak PB. 6652 Etterstad 0609 Oslo Telefovdna: 22 63 99 00 E-poasta: hlf@hlf.no www.hlf.no