Kela Ohcamuš Buohcanbeaiveruat SV 8sa Sáhtát dahkat dán ohcamuša ja sáddet dan uvvosiid maiddái neahtas www.kela.fi/asiointi Lassedieut www.kela.fi/sairastaminen Sáhtát árvvoštallat, man ollu oaut ovdduid www.kela.fi/laskurit Sáhtát jearrat lasi min telefonbálvalusas ujuhusas www.kela.fi/palvelunumerot Deavdde ohcamuša fuolalaat ja sihkkarastte, ahte buot dárbbašlaš uvvosat leat mielde. Jos mii dárbbašat lassedieuid, de váldit dutnje oktavuoa. Sáhtát doaimmahit ohcamuša ja dan uvvosiid ujuhussii www.kela.fi/postiosoitteet Jus it leat ovdal ohcan Kela ovdduid ja leat fárren Supmii, deavdde lassin skovi Y 77. Jus leat vuolgimin olgoriikii, deavdde lassin skovi Y 38 (g. rávvagiid skovis). Ohcanáigi: 2 mánotbaji sisa bargonávccahisvuoa / barggus eretorruma álgimis. 1. Ohcci dieut Persovdnadovddaldat Goargu ja ovdanamma Telefonnummir Šleagapoastaujuhus ujuhusdieuid Kela oažžu álbmotdiehtovuogádagas. 2. Kontonummir 3. Ohcamuš Man ovddu ozat? Vállje ovtta dahje eanet molssaeavttuid. Buohcanbeaiverua Oassebuohcanbeaiverua YEL-oadjuduvvon fitnodatolbmo beaiverua iešvástidanáiggis MYEL-oadjuduvvon olbmo beaiverua iešvástidanáiggis Njoammudávdaovddu beaiverua. Sáhtát sirdásit njuolga báikái 11. Luohpadanbeaiverua 4. Buohcanáigi Buohcanáigi (du buohccáma rájes) Leago du bargonávccahisvuhtii sivvan bárti, ámmátdávda, johtalusvahát dahje rihkkosa dagahan vahát?. Deavdde maiddái maelis ovdanbukton uoggá ielggadus bárttis. SV 8sa 04.19 www.kela.fi Siidu 1 (4)
5. ielggadus barggus ja doaimmas Leatgo leamaš dakkavie ovdal buohccámat a. Bálkáváldin? ; ámmát ja dálá bargu Bargoaddiid namat Bargogaskavuohta álggii Bargogaskavuohta nogai b. Fitnodatolmmožin, eanadoallin dahje ealáhusbargin? ; iežan fitnodaga namma, fitnodathápmi, doaibmasuorgi ja Y-dovddaldat c. Veahkkerua oažžun? ; mieiheaddji ja ulbmil? d. Bargguhis bargoohccin BE-bálvalusain? ; man ámmáha bargguid ozat? e. f. Ollesáigásaš stueantan? ; gos? Eará eallindilis? ; makkáris (omd. dállodoallobargu, vuoruidbarganluomus, oapmahašdikšun dahje vearjobálvalusas)? 6. Buohcuvuoa dagahan árru Muital, mo du buohcuvuohta uohcá du bargui, lohkamiidda dahje du eará doaimmaide. Muital seammás dárkileappot, makkár doaimmat du bargui gullet. 7. Bargguhisvuoaovdu ovdal buohcanáiggi Leatgo ožžon bargguhisvuoaovddu eará sajis go Kelas 4 mánotbaji áigge ovdal buohcanáiggi? ; goassážis man rádjai? 8. Buohcanáiggi boaut Oautgo buohcanáiggis bálkká?. Bargoaddi almmuha buohcanáiggi bálkká Kelai bargoaddi áššiiddikšunbálvalusas, sisaboahtoregistaris dahje skoviin Y 17 (Ilmoitus työnantajan maksamasta palkasta). Du bargoaddi namma ja oktavuoadieut Oautgo dahje ozatgo buohcanáiggis buhtadusa dahje ealáhaga olgoriikkas? ; man ja gos? SV 8sa 04.19 www.kela.fi Siidu 2 (4)
9. Buohcanbeaiverua mearrái váikkuheaddji dieut Beaiveruhta rehkenastojuvvo vearuhusas gávnnahuvvon bargoboauid vuoul. Du beaiverua sáhttá rehkenastit maiddái buohcuvuoa ovddit 6 mánotbaji bargoboauid vuoul, jos dat leat uhcimustá 20 % stuorábut go vearuhusdieut. Ozatgo ovddu 6 mb:a bargoboauid vuoul, dasgo du boaut leat mealgat stuorábut go maimuš vearuhusas?. Joatkke uoggái 10 dahje 12.. Deavdde uovvovaš uoggáid (fitnodatolmmoš ii dárbbaš deavdit): Ledjego dus uovvovaš golut dan áiggis, mas bálkáboaut ovdanbuktojuvvojit? bargomátkegolut Eai ; man ollu? Mátkejohtolat Bargomátkki guhkkodat ovtta guvlui Johtinneavvu /mb km bargomárkanorganisašuvnna ja/ dahje bargguhisvuoakássa lahttomávssut eará boauidháhkangolut Eai Eai ; ; mat ja man ollu? Boauidháhkangoluiguin oaivvildit vearuhusas geahpedandohkálaš goluid (omd. ámmátgirjjálašvuohta sihke golut iežas bargoneavvuid geavaheamis). % bálkkás dahje euroiguin /mb mb 6 mb jahki Ledjego dus boaut oppa ovddit 6 mánotbaji áiggis? Eai. Boaut eai leat oppa maimuš jahkebeali áiggis, dasgo (omd. oahpu váldin, bargguhisvuohta, buohcuvuohta, vánhemiidluopmu, ámmáhii gárvvásmuvvan, vearjobálvalus) Fitnodatolmmoš: Kela oažžu dieuid YEL- ja MYEL-bargoboauin njuolgga ealáhatlágádusas. Bargu: Sisaboahtoregisttar sisttisdoallá dieuid 1.1.2019 rájes máksojuvvon bálkkáin. Kela ávkkástallá dieuid 6 mánotbaji bálkáboauid ielggadeamis ja bivdá dárbbu mielde lassidieuid njuolga bargoaddis. 10. ielggadus oasseáigebarggus ja bálkkás. Deavdde dušše, jos ozat oassebuohcanbeaiverua. Bálkáváldi Ollesáigebargguin oaivvilduvvo dán suorggis dábálaš vuogi mielde heivehanvuloš ollesáigásaš bargi jeavddalaš bargoáigi. Makkár bargogaskavuoas don leat? Ollesáigebarggus Oasseáigebarggus ovtta bargoaddi bálvalusas eanet go ovtta bargoaddi bálvalusas Lavtte mielde bargoaddiin dahkkojuvvon soahpamuša oasseáigebarggus. Soahpamušas galgá boahtit ovdan bargoáigeordnestallan ja dat bálká, mii máksojuvvo oasseáigebarggus. Fitnodatolmmoš Lean leamaš ollesáigebarggus. Geahpedan iežan barggu áigodahkii Muital, mo geahpedat iežat barggu 4060 %. Ovdamearkka dihte bargágo gii nu eará oasi du barggus? 11. Njoammunbeaiveruhta. Deavdde dušše, jos ozat njoammunbeaiverua. Almmut dás áigodaga, masa leat ožžon gieldda dahje buohccedikšunbiirre njoammundávddain ovddasvástideaddji doaktára mearrádusa barggus eretorrumis, sirremis dahje karantenas. Barggus eretorruma áigi Lean leamaš ollásit eret bálkábarggus fitnodatdoaimmas Lean leamaš muhtun oassái eret barggus dahje bargan eará barggu. Bargoortnegat gusket bálkábarggu fitnodatdoaimma SV 8sa 04.19 www.kela.fi Siidu 3 (4)
Mat ortnegiid leat šihttojuvvon? Bargoaddiid/fitnodagaid namat ja oktavuoadieut Beaiveruhta mearrašuvvá duoalaš dienasmassima vuoul. Kela bivdá bálkádieuid bargoaddis ja oažžu FEL- ja FEEL-bargoboau njuolga ealáhatlágádusas. 12. uvvosat Doaktárduoaštus A lea dávjá doarvái oanehis buohcanáiggi duoaštussan, muhto maimustá 60 buohcanbeaivvi maá doaktáris gánnáha bivdit vuolaš duoaštusa dahjege doaktárcealkámuša B. Buohcanbeaiverua máksima várás dárbbašuvvo 90 beaiveruhtabeaivvi maá bargodearvvasvuoafuolahusa cealkámuš. Bivdde cealkámuša iežat bargodearvvasvuoadoaktáris. Cealkámuš gáibiduvvo dušše dain beaiverua ohcciin, geat leat bargogaskavuoas. Bargoaddi almmuhus bargoaddiid áššiiddikšunbálvalusas dahje Kela skoviin Y 17 (Ilmoitus työnantajan maksamasta palkasta), jus bargoaddi máksá buohcanáiggis bálkká ja jus beaiveruhta ohccojuvvo 6 mánotbaji bálkáboauid vuoul eaige dieuid leat ožžon sisaboahtoregistara bokte. Kela jearrá dárbbu mielde lassidieuid bálkámáksimis njuolga bargoaddis. Sisaboahtoregisttar sisttisdoallá dieuid 1.1.2019 rájes máksojuvvon bálkkáin. Oassebuohcanbeaiverua várás dárbbašuvvojit dieut bargoáiggi geahpedeamis guege bargoaddis, jos dus lea eanet go okta oasseáigásaš bargogaskavuohta. Buohcanbeaiveruhta Doaktárduoaštus A Doaktárcealkámuš B Njoammunbeaiveruhta Gieldda dahje buohccedikšunbiirre ovddasvástideaddji doaktára mearrádus dahje doaktárduoaštus A barggus eretorrumis, sirremis dahje karantenas. Oassebuohcanbeaiveruhta Doaktárcealkámuš B Bargoaddiin devdojuvvon skovvi "Ilmoitus Osasairauspäiväraha" (SV 28) dahje oasseáigebargui guoskevaš soahpamuš, mas ilget vástideaddji dieut. Luohpadanbeaiveruhta Doaktárduoaštus A Eará uvvosat Almmut, jos muhtun uovus doaimmahuvvo mael. 13. Lassedieut Merke nummáriin, man ohcamuša báikái ujuhat. Lassedieut sierra báhpáris. Merke báhpárii iežat nama ja persovdnadovddaldaga. 14. Vuolláiálus Dáhkidan iežan addin dieuid riektadin ja almmuhan, jos dat nuppástuvvet. Beaivemearri Vuolláiálus Mii sáhttit geavahit dán ovdoášši oavdin dihte ožžojuvvon dieuid maiddái eará ovdoáššis, jos dieut galget lága mielde váldojuvvot das vuhtii. Mii sáhttit maiddái geavahit eará ovddu várás ožžojuvvon dieuid, go oavdit dán ovddu. Oaut Kelas dieuid das, gos mii sáhttit háhkat dutnje guoskevaš dieuid ja gosa mii sáhttit daid luohpadit. SV 8sa 04.19 www.kela.fi Siidu 4 (4)
Kela ielggadus bárttis SV 143sa Bártti deaividettiin buhttenvástu sáhttá leat oadjosearvvis, jos jearaldagas lea ovdamearkka dihte bargobárti dahje johtalusvahát. Vuoigatvuohta buohcanbeaiveruhtii ii ielgga, jos ii leat dihtosis, buhttejuvvogo bárti maiddái juoga eará lága, ovdamearkka dihte bargobárte- ja ámmátdávdalága vuoul. Eaktodáhtolaš oajut eai dábálaat váikkut Kela buohcanbeaiveruhtii. 1. Ohcci dieut Persovdnadovddaldat Goargu ja ovdanamma Telefonnummir Šleagapoastaujuhus ujuhusdieuid Kela oažžu álbmotdiehtovuogádagas. 2. Makkár dilis bárti, váddu dahje vahát lea deaividan Loga gažaldagaid ovttaid-ovttaid ja vástit buot gažaldagaide juo/ii-molssaeavttuiguin. Vástit maiddái lassegažaldahkii dárbbu mielde. ále dárbbašlaš govvideami uoggái 5. a. Astoáiggis b. Barggus dahje bargomátkkis dahje dus eahpidit ámmátdávdda Jos vástidit juo,de almmut barggatgo iežat fitnodagas bálkábarggus dahje eanadoallofitnodatolmmožin c. Johtalusas Mii mohtorfievrruid dagahii vahága? Registtarnummir, jos dihtosis d. Illasteami dahje eará rihkkosa geažil Vearredahkki namma, jos dihtosis Leatgo dahkan rihkusalmmuhusa ; goas Boleslágádus ja báikegoddi SV 143sa 01.19 www.kela.fi Siidu 1 (2)
3. Bártti buhttenvástu Leatgo ohcan dahje ožžon buhtadusa eará sajis? ; gos (oadjosearvvi namma)? 4. Bárteáigi Almmut nu dárkilit go vejolaš, goas bártidit Beaivemearri Diibmoáigi Jos jearaldagas lea ámmátdávda, de muital dárkileappot; makkár ja goas ja mo dat lea gávnnahuvvon 5. Muital, mii dáhpáhuvai ja mo váddu šattai Dievasmahte dieuid váttu šaddamis dahje vahága deaivideamis. Mo lápmašuvvet, ja maid váttuid bárti dagahii? Mii dahje mat eará áššit váikkuhedje? 6. Vuolláiálus Beaivemearri Vuolláiálus SV 143sa 01.19 www.kela.fi Siidu 2 (2)