R.K. Basisschool Pius X Programma van Eisen

Átírás

1 R.K. Basisschool Pius X Programma van Eisen 2017

2

3 R.K. Basisschool Pius X Programma van Eisen 2017

4

5 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding Vraagstelling & Doelstelling Aanpak Leeswijzer 5 2 Organisatie Organisatie samenwerking Organisatie onderwijs Organisatie peuterspeelzaal De Hobbelhoek Organisatie Stichting Vlietkinderen 6 3 Visie op Onderwijs, Peuter-speelzaalwerk, Kinder-opvang en Samenwerking Identiteit, missie Visie op onderwijs Visie op het kleuteronderwijs meer spel Visie op het bewegingsonderwijs Visie De Hobbelhoek Visie Vlietkinderen Visie op samenwerking Visie op delen van ruimtes 11 4 Trends en ontwikkelingen Veranderingen in samenleving en arbeidsmarkt Veranderingen in het onderwijs Passend onderwijs Samenwerken met externe partijen Duurzaamheid 15 5 Visie op Huisvesting Huisvestingsprincipes Uitdaging / relatie Ondersteuning / competentie Vertrouwen / autonomie Flexibiliteit / toekomstgerichtheid Samenwerking (met kinderopvang) Uitstraling 19 6 Visie op de gymzaal Huisvestingsprincipes Gymzaal van de toekomst 21 7 Huisvestingsconcept Huisvestingsconcept Vlekkenplan Ruimtetabel onderwijs Ruimtetabel bewegingsonderwijs Ruimtetabel De Hobbelhoek Ruimtetabel Vlietkinderen 30 8 Functionele Beschrijving Ruimten Onderwijs Toekomstige lesdag van een leerling Groepsruimten, ruimte voor zelfstandig werken & sanitaire Voorzieningen Speelzaal, aula en creatieve ruimten Ruimten voor personeel Overige ondersteunende ruimten Ruimte voor bewegingsonderwijs Buitenruimte Halen & brengen (kort parkeren) 43 9 Functionele Beschrijving Ruimten Kinderopvang Groepsruimte de Hobbelhoek Verzorgingsruimte Ondersteunende ruimten Gedeelde ruimten Unit-ruimten Vlietkinderen Verzorgingsruimten Slaapruimten Centrale keuken Gezamenlijke speelruimte KDV Unit-ruimte BSO/PSZ Gezamenlijke speelruimte BSO/PSZ Buitenruimte Ruimten voor personeel Toiletten Ondersteunende ruimten Kwaliteitseisen (Inclusief voorbeelden) Algemeen Klaslokaal Rolstoeltoegankelijkheid Visueel comfort Akoestisch comfort Thermisch comfort Luchtkwaliteit Indeling Materialisering ICT 56 Bijlage I - Kleuren 57 3

6 1 INLEIDING Dit Programma van Eisen (PvE) is opgesteld voor de nieuwbouw van Rooms-Katholieke Basisschool De Pius X uit Voorburg (Pius X). De school is gehuisvest aan de Heeswijkstraat 2 in Voorburg. 1.1 Vraagstelling & Doelstelling Vraagstelling Formuleer samen met de partners Stichting Vlietkinderen (kinderdagopvang en tussen schoolse opvang) en De Hobbelhoek (Peuterspeelwerk) een PvE waarin: Een gezamenlijke visie op onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang wordt geformuleerd. De organisatie en inrichting van het onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang wordt beschreven. De inrichting van het onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang wordt vertaald naar een huisvestingsconcept (vlekkenplan en ruimtetabel). Het huisvestingsconcept wordt geconcretiseerd in een functionele en relationele omschrijving per ruimte. De doelstelling van dit PvE is tweeledig: In dit PvE wordt de bouwopgave zodanig beschreven dat een architect een goed inzicht heeft in de aard en de omvang van de ontwerpopgave. Dit PvE is onderdeel van contractstukken voor de aanbesteding. 1.2 Aanpak Om te komen tot dit PvE is een projectorganisatie ingericht: Stuurgroep: In de stuurgroep hebben het bestuur van de Pius X (Stichting Panta Rhei) en de gemeente zitting. De stuurgroep is opdrachtgever van het PvE. Studiedagen team: Er zijn drie studiedagen gehouden over het PvE. De 1e studiedag is de (toekomstige) onderwijsvisie van de school besproken en zijn de toekomstige trends en ontwikkelingen in beeld gebracht. De 2e studiedag zijn concept vlekkenplannen opgesteld en zijn randvoorwaarden voor de huisvesting geformuleerd. Op de 3e studiedag zijn de resultaten van de werkgroepen teruggekoppeld en getoetst. Directeur van de school: de directeur is sparringpartner geweest in het proces om te komen tot een PvE. Daarnaast heeft zij de studiedagen en de ouderavonden mee georganiseerd en is daarnaast aanspreekpunt geweest voor vragen richting de school en het team. Tijdens het opstellen van dit PvE is er een directiewisseling geweest. Dit heeft echter geen grote invloed gehad op het proces. Ouderbetrokkenheid: Enkele ouders met expertise in de bouwwereld zijn door het PvE heengelopen. Overleg met Stichting Vlietkinderen (Vlietkinderen) en Peuterspeelzaal De Hobbelhoek: Met Vlietkinderen en De Hobbelhoek is overlegd over de wensen voor kinderopvang en peuterspeelzaal. 4

7 De onderwijsvisie, toekomstige trends, vlekkenplannen en randvoorwaarden voor de huisvesting zijn door drie werkgroepen uitgewerkt in een PvE: Werkgroep nieuwbouw: Deze werkgroep heeft het PvE voor het schoolgebouw en de daarbij behorende onderwijsinhoud uitgewerkt. In de werkgroep zijn de docenten van de school vertegenwoordigd. Werkgroep gymzaal van de toekomst: Deze werkgroep heeft het PvE voor de gymzaal en de speelzaal uitgewerkt. In de werkgroep zijn de docenten en vakleerkrachten van de school vertegenwoordigd. Werkgroep kleuren: Deze werkgroep heeft input geleverd voor het kleurgebruik in de nieuwe school. In de werkgroep zijn personeelsleden van de school vertegenwoordigd. Werkgroep licht: Deze werkgroep heeft meegedacht over het gewenste licht in de nieuwe school. In de werkgroep zijn personeelsleden van de school vertegenwoordigd. 1.3 Leeswijzer Hoofdstuk 2 beschrijft de organisatie van het toekomstige onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang op de Pius X en de onderlinge samenwerking. Hoofdstuk 3 formuleert de (toekomst)visies van de Pius X, De Hobbelhoek en Vlietkinderen op onderwijs, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en samenwerking. Hoofdstuk 4 benoemt trends en ontwikkelingen die van invloed zijn op het toekomstige onderwijs en de toekomstige onderwijshuisvesting. In hoofdstuk 5 en 6 vertalen deze visie op de organisatie, onderwijs, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang, trends & ontwikkelingen, naar een visie op de huisvesting en een visie op de gymzaal.hoofdstuk 7 beschrijft de uitwerking van de huisvestingsvisie in een huisvestingconcept met bijbehorend vlekkenplan en ruimtetabel. Hoofdstukken 8 en 9 bevatten een functionele beschrijving van de ruimtes en hun relaties voor zowel onderwijs als peuterspeelzaalwerk en kinderopvang. Hoofdstuk 10 gaat in op de gewenste kwaliteitseisen bij de nieuwbouw. De structuur van de projectorganisatie maakt het mogelijk om de inhoud van het PvE bottom-up tot stand te laten komen. Parallel aan de bijeenkomsten is het PvE in conceptvorm uitgeschreven. Het concept PvE is afgestemd in de projectgroep en ter besluitvorming voorgelegd aan de stuurgroep. 5

8 2 ORGANISATIE Dit hoofdstuk beschrijft de organisatie van het toekomstige onderwijs, peuterspeelzaalwerk en kinderopvang op de Pius X en de samenwerking met Stichting Vlietkinderen en De Hobbelhoek. 2.1 Organisatie samenwerking De Pius X wil dat het gebouw in de toekomst optimaal gebruikt kan worden. Dat betekent dat het gebouw de mogelijkheid van een school en andere functionaliteiten moet kunnen ondersteunen. Het is niet uitgesloten dat er een breed aanbod komt van school en kinderopvang. Er is een intentieverklaring opgesteld met Vlietkinderen en De Hobbelhoek, waarin is afgesproken om de samenwerking gedurende de loop van het bouwproces en daarna verder uit te werken en te implementeren. 2.2 Organisatie onderwijs Het onderwijs van de Pius X is georganiseerd in Kleuters (groep 1 en 2), onderbouw (groep 3 en 4), middenbouw (groep 5 en 6) en bovenbouw (groep 7 en 8). 2.3 Organisatie peuterspeelzaal De Hobbelhoek De Hobbelhoek wil graag op de begane grond een peuterspeelzaal voor één groep huisvesten bij de nieuwbouw van de Pius X. 2.4 Organisatie Stichting Vlietkinderen Vlietkinderen wil bij de nieuwbouw van de Pius X in Voorburg graag een kinderdagverblijf realiseren. Een kinderdagverblijf met vier groepen en een buitenschoolse opvang met 40 kindplaatsen waarin ook de peuterspeelzaal kan worden gehuisvest. De totale opvang is voor kinderen van 0 tot 13 jaar. 6

9 3 VISIE OP ONDERWIJS, PEUTER-SPEELZAALWERK, KINDER-OPVANG EN SAMENWERKING Dit hoofdstuk formuleert de (toekomst)visies van de Pius X, De Hobbelhoek en Vlietkinderen op onderwijs, bewegingsonderwijs, peuterspeelzaalwerk, kinderopvang en samenwerking: Waar staan wij voor. De Pius X wil namelijk de nieuwe huisvesting goed laten aansluiten op het huidige- en toekomstige onderwijs. Daarnaast moet het gebouw goede mogelijkheden bieden voor samenwerking met De Hobbelhoek en Vlietkinderen. De visie van de school, De Hobbelhoek en Vlietkinderen zijn daarbij leidend. Deze visies zijn bepalend voor de toekomstige inrichting van het onderwijs en de het nieuwe gebouw. 3.1 Identiteit, missie Identiteit De Pius X is een open katholieke school: iedereen is welkom. De school verwacht wel dat ouders bewust kiezen voor een katholieke school. De school besteed aandacht aan haar katholieke identiteit. Dit komt tot uiting in het respect voor elkaar, tradities en gebruiken. Missie De missie van de Pius X (en Panta Rhei) is het verzorgen van uitstekend onderwijs aan de leerlingen. De ontwikkeling van het lerende kind staat centraal: de Pius X wil ervoor zorgen dat het onderwijs past bij de talenten van het kind en dat kinderen plezier ervaren in het leren - ook als dit moeite kost. 3.2 Visie op onderwijs Figuur 1 Visie gebaseerd op toekomstgerichtheid en de ideeën van prof. Luc Stevens In de visie van de Pius X willen kinderen zichzelf ontwikkelen en hebben kinderen een natuurlijke behoefte aan relatie, autonomie en competentie. Dit zijn psychologische basisbehoeften. Als aan deze drie pedagogische basisbehoeften wordt voldaan, is er welbevinden, motivatie, inzet en zin in leren. Een goede interactie met de leerkracht is daarbij essentieel (verbindingssleutel). Zonder dit ontstaan taak-houdingsproblemen en motivatieproblemen op school. De toekomstgerichtheid, de drie psychologische basisbehoeften en de verbindingssleutel worden hieronder toegelicht: Het onderwijs moet toekomstgericht zijn: het bereid kinderen voor op de toekomst. Daarnaast moet de school een omgeving bieden die gericht is op welbevinden van het kind (hoofd, hart, handen). Welbevinden ontstaat als voldaan is aan de psychologische basisbehoeften van een kind. 7

10 Toekomstgerichtheid Het onderwijs moet toekomstgericht zijn: het bereidt kinderen voor op de toekomst. Dit betekent dat het onderwijs anticipeert op veranderingen in de samenleving en de arbeidsmarkt. Meer aandacht voor creatief denken en samenwerken met externe partijen zijn daar voorbeelden van. Relatie Kinderen hebben behoefte aan relatie, het gevoel hebben erbij te horen, deel uit te maken van een gemeenschap. Een kind moet zich op school in principe veilig voelen. In de school hebben de docenten en directie veel invloed op de relaties. Niet door op de voorgrond te treden, maar juist door vanaf de zijlijn beschikbaar te zijn. Luisteren, vertrouwen bieden, optreden als het echt nodig is, uitdagende omstandigheden creëren, het goede voorbeeld zijn en ondersteunen zijn belangrijke pedagogische voorwaarden voor goede relaties. Competentie Kinderen willen laten zien wat zij kunnen en zichzelf als effectief ervaren. Dat vraagt om uitdaging. Dat kan alleen als het onderwijs is afgestemd op de mogelijkheden en (basis)behoeften van de leerling. Een combinatie van hoge (en reële) uitdagingen en beschikbaarheid van ondersteuning en hulp, zijn een goede basis voor het ontwikkelen van een gevoel van competentie. Autonomie Kinderen willen het gevoel hebben de dingen zélf te kunnen doen. Zélf kunnen beslissen, zelf keuzes maken. Individuele vrijheid is belangrijk en wordt gestimuleerd. Dat kan alleen in een omgeving waarin de eigenheid van het kind gerespecteerd wordt. Kinderen hebben al jong behoefte zich te onderscheiden, hun eigen keuzes te maken. Het pedagogische antwoord hierop is het geven van vertrouwen in een omgeving van veiligheid, ruimte, begeleiding en ondersteuning. 3.3 Visie op het kleuteronderwijs meer spel Spelen is belangrijk voor kinderen in groep 1 en 2 (kleuters), maar ook voor kinderen in groep 3 en 4. De nadruk op cognitieve ontwikkeling en (school)prestaties zou af moeten nemen ten gunste van meer aandacht voor de sociaal-emotionele en gedragsmatige aspecten van het leerproces. Dus: meer aandacht voor spelenderwijs onderwijs. Jonge kinderen leren de wereld ontdekken door te spelen: Zij spelen de wereld om zich heen na. Hierdoor leren zij de wereld kennen en verwerven zij vaardigheden. Door een afwisseling van verschillende spelvormen zoals rollenspellen, leren kinderen spreken, hun grove en fijne motoriek onder de knie te krijgen, in te groeien in hun sociale omgeving en zich te concentreren. Door bijvoorbeeld spelen met LEGO kunnen kinderen hun creatieve denken ontwikkelen. Voor creatief denken is een nieuwsgierige onderzoekende houding nodig. De docent helpt kinderen hun spel op gang te brengen, om verschillende spelactiviteiten te ondernemen en om het spel op niveau te brengen en te houden. De Pius X wil voor de groepen 1 en 2 de aandacht zoveel mogelijk verleggen van leren naar leren door spel. Er moeten speelruimten worden gecreëerd (bijvoorbeeld een bouwhoek) en spelmateriaal beschikbaar worden gesteld. In groepen 3 en 4 komt ook meer ruimte voor spel. Verbindingssleutel: Interactie/ Pedagogische tactvol handelen Om de relatie, competentie en autonomie bij een kind zich goed te laten ontwikkelen en daarmee zin-in-leren is de interactie met de leerkracht belangrijk. Deze moet pedagogisch tactvol handelen. De kwaliteit van de interactie bepaalt de kwaliteit van het pedagogische klimaat. De basisbehoeften en de pedagogische antwoorden, worden verbonden door het woord interactie. 8

11 3.4 Visie op het bewegingsonderwijs Visie In de visie van de Pius X is bewegen gezond. Bewegingsonderwijs bevordert (levenslang) bewegen en heeft een positieve invloed heeft op leerprestaties. Het bewegingsonderwijs leert kinderen zelfvertrouwen, ondersteunt ze bij het durven bewegen. Deze visie kan worden gerealiseerd door het aanleren van de kerndoelen. De visie van de Pius X is echter breder. De Pius X vindt ook dat bewegingsonderwijs kinderen moet voorbereiden op participatie in de maatschappij. Voor dit zogenaamde ontwikkelingsgerichte bewegingsonderwijs is persoonlijke ontwikkeling nodig. Dit kan alleen door welbevinden en het ervaren van competentie, autonomie en relatie (zie par.3.1). Meer concreet betekent dit het: Leren van zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, samenwerking; Leren omgaan met verschillen; Ervaren van competentie en Betekenis geven aan bewegen. Kerndoelen en leerlijnen In de kerndoelen voor het basisonderwijs staat aangegeven wat in het basisonderwijs aan de orde moet komen: het aanleren van een verantwoorde deelname (samen met anderen) aan de bewegingscultuur en deze te ervaren. Tijdens de gymles leren kinderen het belang van regels, hoe die na te leven en wie welke rol speelt. Ook hoort daarbij: elkaar helpen, op veiligheid letten, elkaars mogelijkheden respecteren en eigen mogelijkheden verkennen. De kerndoelen voor bewegingsonderwijs geven veel ruimte. Vanuit de kerndoelen zijn twaalf leerlijnen uitgewerkt, waarmee de school een breed, gevarieerd en uitdagend programma voor gymnastiekonderwijs kan realiseren. Het gaat om de volgende twaalf leerlijnen: balanceren, springen, klimmen, schommelen, duikelen, hardlopen, tikspelen, doelspelen, mikken, jongleren, stoeispelen en bewegen op muziek. Maar belangrijk blijft dat de kinderen plezier hebben in sport en spel. Meer bewegen De overheid en de scholen willen kinderen meer laten bewegen. Vanaf 2017 gaan scholen minimaal twee lesuren (twee keer 45 minuten) per week bewegingsonderwijs te bieden; waar mogelijk streven scholen naar drie lesuren bewegingsonderwijs. Het extra bewegingsonderwijs kan breed worden ingevuld met bewegings- en sportactiviteiten, zoals gymlessen, spellessen en sportdagen. Daarnaast wordt gymnastiek vanaf 2017 alleen door bevoegde (vak)leerkrachten gegeven. 3.5 Visie De Hobbelhoek De Hobbelhoek wil op de peuterspeelzaal (PSZ) de peuters een fijne en sfeervolle omgeving bieden. Iedere peuter wordt gerespecteerd en als individu serieus genomen. De houding van de leidsters schept vertrouwen en staat in het teken van warmte en aandacht voor ieder kind, zodat elke peuter zich optimaal kan ontwikkelen en ontplooien. De Hobbelhoek biedt de peuters: Een gevoel van emotionele veiligheid. De mogelijkheid tot het ontwikkelen van de sociale competentie. Overbrengen van waarden en normen. De mogelijkheid tot het ontwikkelen van de persoonlijke competentie. Ontwikkelen van de motoriek. Taal en spraakontwikkeling. Emotionele veiligheid Inspelen op de gevoelens van de peuter, zoals verdrietig, boos, blij, verlatingsangst, enz. om daar mee om te leren gaan. Sociale competentie Naast het gezin kan de peuterspeelzaal een belangrijke rol vervullen bij de ontwikkeling van jonge kinderen. Tussen het tweede en vierde levensjaar doen peuters ervaringen op. Dit zijn mogelijkheden tot ontwikkeling en waarneming, begripsvorming, spraak en taal, creativiteit en het omgaan met andere peuters te bevorderen. De peuters zitten in een vaste groep met vaste leidsters en er worden daarom ook activiteiten in groepsverband georganiseerd om de peuters te laten ervaren dat zij bij de groep horen. Het zelfbeeld van de peuter in de groep, het contact maken met andere peuters, leren delen, samen spelen, wachten op de beurt zijn belangrijke delen van de sociale ontwikkeling. Waarden en normen Het leren omgaan met de regels, normen en waarden die bij De Hobbelhoek van toepassing zijn. Door de peuters regels te laten ervaren, worden het gewoonten. Wat de omgang en de sfeer in de groep ten goede komt. Persoonlijke competentie Peuters kunnen spelen zoals zij dat zelf willen. Zij kiezen zelf het speelgoed en hebben keus uit diverse expressie materialen, klei, verf, zand enz. De peuters ontdekken op hun eigen manier, hun eigen mogelijkheden, zonder dat er prestaties verwacht worden. 9

12 Zelfstandigheid en zelfredzaamheid wordt door de leidsters gestimuleerd. De 3-jarigen spelen met de zelfcorrigerende spellen zoals Piccolo Rondo en Zoef. Dit zijn zelfstandige werkjes en is goed voor de concentratie. Door de peuters serieus te nemen en hen te ondersteunen, zorgen de leidsters ervoor dat de peuters een eigen identiteit en zelfvertrouwen ontwikkelen. Motorisch De Hobbelhoek stimuleert de peuters zoveel mogelijk met bijpassend materiaal, om zowel de grove als fijne motoriek te ontwikkelen. Dit kan door middel van klim en klauterspel voor de grove motoriek, als zowel met het rijgen van kralen en insteekmozaïek voor de fijne motoriek. Taal en spraakontwikkeling Om de taalontwikkeling te bevorderen, lezen de leidsters iedere dag voor, bespreken het boekje en praten er over. De peuters mogen aan de tafel hun eigen belevenissen vertellen, waar de leidster en de andere peuters ook een aandeel in hebben. Dit met als doel de taal eigen te maken. Ook zingen ze elke dag liedjes. Door het aangeboden materiaal te benoemen ontwikkelen de peuters hun taal en fantasiewereld. 3.6 Visie Vlietkinderen Het verhaal van Vlietkinderen gaat over veel meer dan alleen kinderopvang. Het verhaal gaat over ontdekken, ontwikkelen, spelen, groeien, leren en ervaren. Over vertrouwen en verantwoordelijkheid. Het verhaal van Vlietkinderen is nooit af. Het verhaal van Vlietkinderen is de visie van Vlietkinderen op kinderopvang. Dit hoofdstuk beschrijft dit verhaal in het kort en vertaalt deze visie naar een visie op huisvesting. Het verhaal van Vlietkinderen Maatschappelijk betrokken versus commercieel Vlietkinderen heeft een sociaal en maatschappelijk betrokken hart, ondanks dat kinderopvang nu een commerciële onderneming is. Vlietkinderen zoekt constant de balans tussen de benodigde zakelijkheid en de zachte kant van haar onderneming. Vlietkinderen is er in de eerste plaats voor de kinderen en de ouders die hen aan Vlietkinderen toevertrouwen. Meer dan kinderopvang Vlietkinderen is meer dan opvang. De kinderopvang van Vlietkinderen biedt veel meer dan alleen onderdak voor kinderen. Vlietkinderen levert een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van kinderen op sociaal-emotioneel, motorisch, creatief en cognitief gebied. Bij Vlietkinderen kunnen ouders en kinderen terecht voor professionele opvang met goed opgeleide medewerkers, continuïteit in een stabiele veilige omgeving. Bij Vlietkinderen staat het kind centraal. Elk kind is uniek en gebaat bij een veilige ruimte en de persoonlijke aandacht om zich te uiten, te groeien, te ervaren en te ontwikkelen. De pedagogische medewerkers van Vlietkinderen geven kinderen de individuele aandacht en de ruimte die het kind nodig heeft. Samenwerking partners De maatschappelijke betrokkenheid van Vlietkinderen uit zich ook in de samenwerking met diverse partners: Onderwijs: bij (of in) een groot deel van de scholen van de schoolbesturen Panta Rhei en Lucas Onderwijs heeft Vlietkinderen haar locaties. Voor veel scholen verzorgt Vlietkinderen BSO. Gemeente: er wordt intensief samengewerkt met de gemeente Leidschendam- Voorburg. Dit is vooral zichtbaat in de betrokkenheid van ouders bij onderwijs en opvang. 10

13 Huidige visie op huisvesting Vlietkinderen streeft naar kwalitatief goede huisvesting. Goede huisvesting draagt bij aan de kwaliteit van kinderopvang. Goede huisvesting ondersteunt het primaire proces en kan een marketingfunctie vervullen (zichtbaarheid). Maatschappelijk betrokken versus commercieel Vlietkinderen is een stichting en heeft geen winstoogmerk. Belangrijk is dat de maatschappelijke en commerciële functie in belang zijn met elkaar. Het streven is niet een maximale opbrengst, maar een (bescheiden) positief resultaat. Daarnaast wordt bij het aanbod van dag- en peuteropvang, peuterspeelzaal en buitenschoolse opvang (voor, tussen en na schooltijd) gekeken naar zowel harde als zachte factoren. Meer dan kinderopvang De visie van Vlietkinderen op kinderopvang meer dan kinderopvang stelt eisen aan de kwaliteit van de locaties. Huisvesting dient het primaire proces van kinderopvang te ondersteunen. Huisvesting moet bijdragen aan de kwaliteit van de kinderopvang van Vlietkinderen. Vlietkinderen wil mooie, veilige en goed onderhouden locaties. De locaties werken ondersteunend voor de ontwikkeling van kinderen en bieden een goede werkomgeving voor de medewerkers van Vlietkinderen. De locaties zijn geschikt voor een diversiteit aan activiteiten (denk bijvoorbeeld bij de BSO aan muziek, theater en handvaardigheid). De locaties moeten voldoende buitenruimte hebben. 3.7 Visie op samenwerking Er is een intentieverklaring opgesteld met Vlietkinderen en De Hobbelhoek, waarin is afgesproken om de samenwerking gedurende de loop van het bouwproces en daarna verder uit te werken. 3.8 Visie op delen van ruimtes De Pius X, de Hobbelhoek en Vlietkinderen staat positief tegenover het delen van ruimten. Dit is efficiënt in ruimtegebruik en (bouw)kosten voor alle partijen. De volgende ruimtes zullen daarom worden gedeeld: De Hobbelhoek gaat een BSO-ruimte van Vlietkinderen medegebruiken (dubbelgebruik BSO/peuterspeelzaal). Vlietkinderen gaat voor een klaslokaal van de Pius X medegebruiken voor BSO (dubbelgebruik klaslokaal/bso). De Hobbelhoek en de BSO van Vlietkinderen gaan de spreekkamers en de teamkamer van de school medegebruiken. Vlietkinderen gaat medegebruik maken van het speellokaal en de gymzaal van de school. Samenwerking met partners Onderwijs en kinderopvang vullen elkaar steeds meer aan en kunnen elkaar steeds beter vinden. Tenslotte gaat het bij beiden om de kinderen. Vlietkinderen realiseert dan ook haar locaties bij voorkeur in scholen. Vlietkinderen speelt in op de maatschappelijke beweging door de vorming van een integraal kindcentrum (IKC). Het IKC is een voorziening voor kinderen van 0 tot 13 jaar waar zij gedurende de dag komen om te leren, te spelen, te ontwikkelen en anderen te ontmoeten. Het IKC biedt een totaalpakket op het gebied van educatie, opvang en ontwikkeling, zorg, welzijn en vrije tijd. Dit alles vormgegeven door een vergaande integrale samenwerking tussen de betrokken partners. 11

14 12

15 4 TRENDS EN ONTWIKKELINGEN Dit hoofdstuk beschrijft de trends en ontwikkelingen die van invloed zijn op het toekomstige onderwijs en de toekomstige onderwijshuisvesting. 4.1 Veranderingen in samenleving en arbeidsmarkt Techniek, ICT en internet zorgen voor omvangrijke sociale en economische veranderingen in onze maatschappij die de gehele leefomgeving van mensen beïnvloeden: Samenleving - De samenleving waarin we leven verandert in een hoog tempo. We gebruiken steeds meer ICT-toepassingen, internet en de daarbij behorende mogelijkheden zoals social media. De samenleving is daardoor gemedialiseerd: media zijn alomtegenwoordig en mensen maken er massaal gebruik van. Arbeidsmarkt - De toegenomen technologisering en informatisering leidt tot veranderingen op de arbeidsmarkt we worden een kenniseconomie: Het aantal banen met routinematig productiewerk neemt af, terwijl er steeds meer vraag is naar banen die vragen om flexibiliteit en probleemoplossend vermogen. Individualisering - Door nieuwe toepassingen van ICT wordt het steeds makkelijker om over grenzen heen contacten op te bouwen en samen te werken. Hierdoor neemt de individualisering toe. Mensen worden meer verantwoordelijk voor hun eigen leven. Ondernemerschap - De individualisering en veranderende maatschappij en arbeidsmarkt leiden ook tot toenemend ondernemerschap. 4.2 Veranderingen in het onderwijs Het aanleren van de basisvaardigheden (rekenen, taal en spelling) is en blijft een basistaak van het onderwijs. Daarnaast verandert ontwikkelt het onderwijs zich, onder andere als gevolg van de beschreven veranderingen in de samenleving en toegenomen technologisering en informatisering: Het onderwijsaanbod verandert - Het onderwijs wordt meer digitaal. Tablets en internet een belangrijkere rol krijgen in het onderwijs. Voor wat betreft het onderwijsaanbod, komt meer nadruk te liggen op creatief denken, spel, groepsdoorbrekend werken en samenwerken. Het onderwijs wordt ook meer kindgericht, toegesneden op het individuele kind. Er komen ook nieuwe vakken zoals vanaf 2020, het vak Wetenschap & Technologie. De vaardigheden die de leerlingen aanleren veranderen - Om volwaardig te kunnen participeren in onze samenleving en arbeidsmarkt, komt de nadruk steeds meer op denkvaardigheden te liggen dan op kennis. Er worden steeds complexere en hogere denkvaardigheden gevraagd. Voorbeelden hiervan zijn en probleemoplossend vermogen, creativiteit, flexibiliteit en kunnen omgaan met ICT-toepassingen. Er zal meer aandacht zijn voor persoonlijke ontwikkeling. De rol van de leerkracht verandert - De leerkracht gaat zich (nog) meer richten op talentontwikkeling. De rol van de leerkracht kan daarbij wisselen tussen leiding geven, coachend en loslaten. 13

16 In tabel 1 zijn een aantal ontwikkelingen weergegeven: Onderwijs Leerling Leerkracht Digitaler Creativiteit Meer spel Groepsdoorbrekend Samenwerken Meer kindgericht Nieuwe vakken Zelf ontdekkend Talentontwikkeling Ondernemen Verbondenheid Autonomie Kritisch denken Probleemoplossend vermogen Talentontwikkeling Balans loslaten en leiding geven Coachende rol Professionalisering Tabel 1 veranderingen in het onderwijs 4.3 Passend onderwijs Met de invoering van Passend Onderwijs (2015) gaan basisscholen, voor zover mogelijk, onderwijs bieden aan kinderen met lichamelijke- en gedragsproblemen. De basisschool waar een kind met extra ondersteuningsbehoefte is aangemeld, is verplicht om eerst te kijken of het kind extra ondersteuning in de klas kan krijgen. Wanneer de school zelf geen passende onderwijsplek kan bieden wordt gezocht naar een andere school binnen het samenwerkingsverband. Opmerking: In het huidige gebouw van de Pius X is het nauwelijks mogelijk om kinderen met een lichamelijke handicap passend onderwijs te geven. In het nieuwe gebouw kan deze mogelijkheid echter wel worden geschapen. Nieuwe vakken - Vak Wetenschap & Technologie Basisscholen moeten in 2020 het vak Wetenschap & Technologie bieden. Bij Wetenschap en Technologieonderwijs zijn onderzoeken en ontwerpen leidende activiteiten. Leerlingen worden dan uitgedaagd. Zij doen een beroep op hun creativiteit en hun denkvaardigheden. Vanuit verwondering en vragen stellen gaan leerlingen op zoek naar antwoorden en oplossingen. Onderzoeken en ontwerpen gebeurt vanuit spel. Leerlingen spelen dat zij onderzoeker of ontwerper zijn. De leerlingen werken samen in groepjes aan uitdagende vragen en problemen. Net als wetenschappers gaan leerlingen op zoek naar nieuwe kennis. Professionalisering docent De PO-raad wil een verdere professionalisering van leraren. Daarbij is de doelstelling dat alle leraren hoog opgeleid zijn. De verwachting is dat docenten hierbij een werkruimte nodig zullen hebben. 4.4 Samenwerken met externe partijen Scholen gaan steeds meer samenwerken met externe partijen zoals kinderopvang, buitenschoolse opvang, jeugdzorginstellingen en sportverenigingen en verenigingen voor muziek, dans en toneel. Voor het gebouw betekent dit dat moet worden nagedacht over multifunctionele ruimten. Flexibele ruimten. Huisvesting van andere voorzieningen in je gebouw. IKC Steeds meer scholen in Nederland zich ontwikkelen zich tot een en Integraal Kindcentrum (IKC). Een IKC is een voorziening voor kinderen van 0 tot 12 jaar, waar zij gedurende de dag komen om zich te ontwikkelen, te spelen en te leren. In een IKC wordt gewerkt volgens één pedagogische en educatieve visie. Kinderen worden in staat gesteld om hun talenten optimaal te ontwikkelen. Het IKC biedt doorlopende ontwikkelingslijnen, dag arrangementen en kindnabije zorg. Onderwijs, kinderopvang (KOV), peuterspeelzalen (PSZ), buitenschoolse opvang (BSO) en eventuele andere maatschappelijke voorzieningen vormen in het IKC één nieuwe organisatie. Een IKC is in organisatorisch opzicht zodoende het vervolg op de brede school. In een brede school hoeft ondanks de gemeenschappelijke voorzieningen geen sprake te zijn van een krachtige pedagogische omgeving. Opmerking: De Pius X wil samenwerken met externe partijen, maar dit mag niet ten kosten gaan van de beschikbare ruimte op de kavel van de school. 14

17 4.5 Duurzaamheid Duurzaamheid is een thema in de samenleving, dat heeft invloed op de bouw van scholen. Door de toenemende aandacht voor duurzaamheid worden meer eisen gesteld aan de duurzaamheid van schoolgebouwen: energieprestaties, milieubelasting van bouwen, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde van gebouwen. En ook of een gebouw bijvoorbeeld gezond is voor de gebruikers. Voor het nieuwe gebouw van de Pius X is het streven een (bijna) energie neutraal gebouw. Het moet minimaal voldoen aan de duurzaamheidseisen van de gemeente. 15

18 5 VISIE OP HUISVESTING Dit hoofdstuk vertaalt de visie op de organisatie, onderwijs, trends en ontwikkelingen naar een visie op de huisvesting. 5.1 Huisvestingsprincipes De onderwijsvisie en organisatie van het onderwijs vormen de basis voor de visie op de huisvesting. De vier woorden van de onderwijsvisie (par. 3.2), laten zich vertalen in vijf centrale principes voor de huisvesting: uitdaging, ondersteuning, vertrouwen, flexibiliteit en samenwerking. In figuur 2 geeft de relatie weer. Figuur 2 - huisvestingsprincipes 16

19 5.2 Uitdaging / relatie De uitdaging in het gebouw wordt gecreëerd door meer differentiatie in ruimtes en extra voorzieningen, waardoor het differentiëren in onderwijsaanbod en werkvormen gemakkelijker wordt. Daarnaast: Extra ruimtes Differentie aanbrengen in groepsruimten, ruimten voor zelfstandig werken en gezamenlijke ruimtes (aula e.d.). Extra voorzieningen Ruimtes voor zelfstandig werken: Een keukenblok op kindhoogte met een oven, zodat leerlingen zelf hun boterhammen kunnen smeren, koken en koekjes bakken. Open trappen die overzicht geven (nu niet overzichtelijk). Brede overzichtelijke gangen (nu onoverzichtelijk door deuren). Inrichting Ruimtes voor zelfstandig werken: Inrichting om werkvormen verder te kunnen differentiëren: Zitzakken en loungebanken, bijvoorbeeld om te lezen. Uitdagende materialen voor zelfstandig werken (techniekdozen, smartgames). 5.3 Ondersteuning / competentie De ondersteuning door het gebouw, door extra ondersteunende ruimtes, voorzieningen, en kwaliteitseisen om de competentie te bevorderen. Extra ruimtes (ondersteunende ruimtes) Ruimtes voor zelfstandig werken. Passend onderwijs - Ruimtes voor externe begeleiding van kinderen. Extra voorzieningen (ondersteunende voorzieningen) Plusklas - Het bieden van een voorziening voor de plusklas. Grotere teamkamer (groot genoeg voor teamvergaderingen). Groen speelplein - Heeft te maken met competentie: ik kan het, de grens zoeken). IB/RT Afbeelding: keukenblok op kindhoogte Podium, tribune trap en bibliotheek (waar alle boeken ondergebracht kunnen worden) en leesmogelijkheden (leesbanken, leeshoek, zitzakken). Een koffiehoek in de aula. Deze kan ook worden gebruikt voor ontmoeting en contact met ouders. Schoolplein: Een groen schoolplein. Uitstraling De groepsruimten (klas) is een prikkelarme omgeving (rust). De ruimtes voorzelfstandig werken en gezamenlijke ruimtes mogen meer sfeervol (uitdagend) zijn ingericht. Kwaliteitseisen Draadloos netwerk - Het aanleggen van een draadloos netwerk, zodat ondersteuning van het leerproces via internet (tablets) makkelijker wordt. Licht/zon - goede verlichting/ lichtinval/ zonwering realiseren. Kleuren - De keuze van de juiste kleuren (vloer en wanden). Kleuren zijn ondersteunend. Kleurenkeuze kan bijvoorbeeld rust bevorderen. Passend onderwijs - Rolstoeltoegankelijkheid (gedeelte van het gebouw): Rolstoeltoilet, lift, brede deuren (110 cm), drempelloos. Hele school aanpassen of juist een gedeelte. Kwaliteitseisen De teamkamer geschikt maken voor teamvergaderingen met Digibord. 17

20 5.4 Vertrouwen / autonomie Het gebouw moet vertrouwen uitstralen en daarmee de zelfstandigheid van leerlingen bevorderen. Logistiek Zelfstandigheid Kinderen moeten zelfstandig het gebouw door kunnen lopen. Korte en duidelijke looproutes - Dit stelt de leerlingen in staat om zelfstandig naar de groepsruimten of praktijkruimte te lopen. Zwerfroute- Het gebouw moet de mogelijkheid geven om gereguleerd te zwerven. Dat geeft kinderen die onrustig worden de mogelijkheid om even te bewegen / een rondje te lopen. Extra ruimtes Ongedefinieerde ruimte - Het gebouw moet ongedefinieerde ruimte hebben. Een ruimte/hoek waar kinderen bezig kunnen zijn, zonder dat de school heeft gedefinieerd wat kinderen daar moeten doen. Deze ongedefinieerde ruimte kan bijvoorbeeld in de ruimte voor zelfstandig werken worden gecreëerd door een loungeachtige werkplek met zitzakken. Ruimtes voor zelfstandig werken. Extra voorzieningen Ontvangstruimte met balie in de school daarmee straalt de school uit dat de mensen van buiten welkom zijn. De ontvangstbalie is geplaatste bij de ingang, is bemenst (bijvoorbeeld door de administratie) en is transparant. Een spreekkamer ligt in de buurt van de ontvangstbalie. Koffiehoek voor de ouders vertrouwen dat het zinvol is als ouders de in school komen; dat de ouders en de school daar dan profijt van hebben. Kleuters (groepen 1 en 2) - De kleutergroepen krijgen ruimte voor hoeken en voor combineren. Zodat kleuters veel mogelijkheden voor spel kan worden aangeboden. Plekken voor zelfstandig werken (groepen 3/4, 5/6 en 7/8) - kunnen gedeeltelijk transparant zijn, vanuit het vertrouwen dat leerlingen ook zonder toezicht zelfstandig zullen werken. Speelplein Keuze in spel Er moeten meerdere spelmogelijkheden zijn op het speelplein. Geen volledige transparantie Het speelplein hoeft niet volledig transparant te zijn. Dat straalt vertrouwen uit naar leerlingen. Groen speelplein Dat geeft meer speelmogelijkheden en ook meer ruimte voor vertrouwen, autonomie, omdat een groen speelplein is minder overzichtelijk is. 5.5 Flexibiliteit / toekomstgerichtheid Het gebouw, de organisatie, de leeromgeving en de leerstijlen van de school moeten flexibel zijn. Het gebouw moet samenwerking kunnen faciliteren. De vlekken, gebouwdelen en lokalen moeten met eenvoudige middelen met elkaar verbonden en van elkaar gescheiden kunnen worden. Het aantal lokalen moet eenvoudig kunnen worden aangepast aan minder groepen. Het gebouw moet daarom flexibele en uniforme ruimten hebben. Toekomstige ontwikkeling: het gebouw moet eenvoudig kunnen worden aangepast. Het gebouw moet er bijvoorbeeld rekening mee houden dat het klaslokaal in de toekomst kan verdwijnen. 5.6 Samenwerking (met kinderopvang) Daarbij moet rekening gehouden worden met intensievere samenwerking met De Hobbelhoek en Vlietkinderen. Uitstraling Geen volledige transparantie - Het gebouw moet niet volledig transparant zijn. Dat straalt namelijk naar leerlingen uit: wij vertrouwen jullie niet. De school moet kinderen toerusten om hun eigen problemen op te lossen: door vertrouwen te geven en grenzen te stellen (zie onderwijsvisie). Transparantie is dan alleen (gedeeltelijk) nodig voor contact, niet voor toezicht. Vertrouwen dat kinderen netjes met spullen omgaan: Zelfstandig werken. Klaslokalen - De klaslokalen zijn overzichtelijk. Plekken voor zelfstandig werken (kleuters) moeten overzichtelijke zijn. 18

21 5.7 Uitstraling De uitstraling van het gebouw wordt beschreven aan de hand van een aantal begrippen. Transparant / niet-transparant Een transparant gebouw is in principe een goed idee. Transparantie kan worden ingezet om het contact en de oriëntatie te vergroten, maar moet niet als doel hebben het toezicht te vergroten. Rustgevend / stimulerend Het klaslokaal moet een rustgevende omgeving zijn. De ruimte voor zelfstandig werken moet rustgevend zijn, maar mag ook stimulerende elementen bevatten. De aula en buitenruimte moeten stimulerend zijn. Transparantie Gevels - Van buiten mag gezien worden, wat zich binnen het gebouw afspeelt en vice versa. Het huidige gebouw heeft bijvoorbeeld ook transparante gevels. Daarbij moet niet overdreven worden: ramen tot aan de grond zijn bijvoorbeeld onwenselijk. Plattegrond Transparantie kan helpen om de oriëntatie in het gebouw te vergroten en de overzichtelijkheid van looproutes te verbeteren. Trappen en gangen - Open trappen en open brede gangen bevorderen de overzichtelijkheid. Geen volledige transparantie Gebouw - Het gebouw is niet volledig transparant. Volledige transparantie geeft de suggestie van toezicht/ geen vertrouwen in de leerlingen. Dat is onwenselijk. Speelplein - Het speelplein hoeft niet volledig transparant te zijn. Dat straalt vertrouwen uit naar leerlingen. Vanuit de gangen naar de klas transparantie moet de geborgenheid van de klas niet verstoren. Toezicht / geen toezicht In het klaslokaal moet toezicht zijn. In de ruimtes voor zelfstandig werken moet gedeeltelijk toezicht zijn en gedeeltelijk ruimte zonder toezicht. Open / gesloten Het gebouw mag open een open uitstraling hebben. Op straat mag men het gebouw in kunnen kijken. Zicht vanuit de gangen naar de klassen is geen probleem, mits dit de geborgenheid van de klasruimte niet aantast. Prikkelarm / prikkelrijker Het klaslokaal moet prikkelarm, rustgevend zijn. De aula en speelplein mogen prikkelrijk zijn. 19

22 20

23 6 VISIE OP DE GYMZAAL Dit hoofdstuk vertaalt de visie op het gymnastiekonderwijs, naar een visie op de gymzaal. 6.1 Huisvestingsprincipes De vormgeving van de gymzaal moet bijdragen aan het realiseren van de visie op bewegingsonderwijs (zie par. 3.4). De gymzaal moet het mogelijk maken de kerndoelen te realiseren en de uitwerking daarvan in twaalf leerlijnen. Daarnaast moeten leerlingen in de gymzaal meer dingen zelf en in groepjes kunnen doen. Het moet daarbij mogelijkheid zijn te kiezen uit meerdere activiteiten meer keuzes aanbieden. De gymzaal moet het plezier in bewegen en sportiviteit bevorderen. Dat kan op een aantal manieren: In de toestellenberging moet het spelmateriaal op kindhoogte (pakhoogte) worden opgeslagen. De toestellen moeten gemaakt zijn van lichte materialen. Hierdoor kunnen leerlingen de docent helpen bij het klaarzetten van toestellen en spelmateriaal. Dat bevordert de zelfstandigheid van leerlingen en vermindert de belasting voor de docent. De gymzaal indeelbaar maken in drie zelfstandige vakken. Daarnaast moet er voldoende variatie zijn in materialen. Hierdoor kunnen meerdere activiteiten tegelijkertijd worden uitgevoerd. De voordelen van het indeelbaar maken van de gymzaal in drie zelfstandige vakken zijn: Meer leerlingen kunnen tegelijkertijd deelnemen aan de gymles. Leerlingen kunnen in groepjes zelf oefeningen doen. Dit schept bovendien ruimte voor meer individuele begeleiding van een docent. Bijvoorbeeld: de docent staat bij een toestel, terwijl in de andere vakken leerlingen (zelfstandig) oefeningen of in groepjes gezamenlijk oefeningen doen. In de twee zelfstandige vakken zonder docenten leren de leerlingen ook samen te werken en zelfstandig oefeningen te doen: Hoe doe je dingen samen en respecteer je elkaars mogelijkheden. 6.2 Gymzaal van de toekomst De gymzaal moet ook toekomstgericht zijn. Een grotere gymzaal biedt meer mogelijkheden. Daarnaast zal het gymnastiekonderwijs van de toekomst zal meer gebruik gaan maken van techniek om de gymles te ondersteunen en de belevingswaarde ervan te vergroten. Met een camera kunnen bijvoorbeeld eigen bewegingen worden gefilmd en op en projectiescherm worden getoond als visuele individuele terugkoppeling en ondersteuning bij de instructie van de docent. Met een computer en een beamer kunnen virtuele werelden worden geprojecteerd in de gymzaal. Dit maakt de belevingswaarde van het sporten groter. ICT biedt bovendien extra mogelijkheden voor het zelfstandig leren van leerlingen. In het ontwerp van de gymzaal moet hier rekening mee gehouden zijn. De oefenvloer van de gymzaal dien bij voorkeur een grootte te hebben van 22 x 14 meter. Er moet een bind vlak aanwezig zijn, waar bewegende beelden op geprojecteerd kunnen worden. Er moeten voorzieningen aanwezig zijn om een computer, videocamera en beamer te kunnen aansluiten (stopcontacten, internetaansluiting). Daarnaast moeten er voorzieningen aanwezig zijn om een beamer op te kunnen hangen 21

24 7 HUISVESTINGSCONCEPT Dit hoofdstuk beschrijft de uitwerking van de huisvestingsvisie in een huisvestingsconcept, met bijbehorende vlekkenplannen en ruimtetabellen. Schoolplein - Kinderopvang - Nog nader in te vullen. Vlietkinderen en Hobbelhoek 7.1 Huisvestingsconcept Het huisvestingsconcept beschrijft de algemene principes voor ordening van de huisvesting. Deze zijn afgeleid uit de huisvestingvisie (H5 en H6). Het vlekkenplan (par. 7.2) is een visuele vertaling van het huisvestingsconcept. Een gedetailleerde functionele beschrijving per ruimte komen in de hoofdstukken 8 en 9 aan bod. Het huisvestingsconcept gaat uit van de volgende afzonderlijke vlekken: Onderwijsvlekken Differentiatie in vier afzonderlijke onderwijs-vlekken voor: Kleuters (groep 1 en 2), onderbouw (groep 3 en 4), middenbouw (groep 5 en 6) en bovenbouw (groep 7 en 8). Iedere onderwijsvlek bevat groepsruimten, een ruimte voor zelfstandig werken en toiletten. Daarnaast heeft de kleutergroep ook nog een berging voor kleuters. Vlek voor gezamenlijke activiteiten Deze vlek wordt gevormd door de tribunetrap, de aula, de speelzaal, een speelzaalberging en twee toiletten (personeelstoilet en invalidentoilet). Personeelsvlekken Twee vlekken van personeelsruimten: Vlek 1 - Directiekamer, IB-kamer/orthotheek, administratie, spreekkamer en een personeelstoilet. Vlek 2 - Teamkamer, repro, spreekkamer/ kolfruimte. Onderwijsvlek De groepsruimten zijn (nu nog) de belangrijkste ruimten in de school. Door het creëren van ruimtes voor zelfstandig werken, kan de grootte van de lokalen worden beperkt. De tussen de lokalen zijn schuifdeuren aangebracht. Hierdoor kunnen de lokalen eenvoudig worden samengevoegd. Deze flexibiliteit is nuttig als bijvoorbeeld een combiklas wordt opgeheven. Iedere onderwijsvlek bevat toiletten voor leerlingen. De toiletten worden naast de lokalen gegroepeerd in plaats van ertussen. Onderwijsvlek Kleutergroepen De onderwijsvlek van de kleutergroep wijkt op een aantal punten af van de onderwijsvlek voor de onder-, midden- en bovenbouw: Geen schuifdeuren - Tussen de lokalen worden geen schuifdeuren aangebracht. Toiletten de toiletten worden tussen de lokalen gegroepeerd. De onderwijsvlek voor de Kleutergroepen heeft bovendien een eigen ingang/uitgang. Deze is gesitueerd vlakbij de directie/administratie dit om invulling te kunnen geven aan de ontvangstfunctie (relatie). Onderwijsvlek groepen 3 en 4 De leerlingen van groep 3 hebben vaak nog een verbinding met de groepen 1 en 2. Kinderen uit groep 3 gaan (voor de kerst) nog regelmatig spelen bij de kleutergroepen. Het is daarom van belang dat het lokaal van groep 3 in de buurt van de kleutergroepen wordt gesitueerd. Vlek gezamenlijke activiteiten / creativiteit De ondersteunende ruimten zoals berging, aula en speelzaal zijn centraal gepositioneerd. Dat zorgt voor een hart in de school, creëert rust en eenvoudige looplijnen door de school. Gymzaalgedeelte - Bestaande uit de oefenvloer, toestellenberging en kleedruimten De aula is te combineren met de speelzaal. De speelzaal hoeft geen directie relatie te hebben met de onderwijsvlek voor kleutergroep. De speelzaal hoeft dus niet direct náást de kleutergroepen gesitueerd te worden. 22

25 De aula bevat een keuken, hoek voor koffiedrinken, bibliotheek, podium voor theater, tribunetrap en is er een vlek voor muzieklessen en de plusklas. De koffiehoek kan ook worden gebruikt door ouders - de Pius X wil ouders naar binnen halen. Vanuit de koffiehoek is er geen zicht op de klassen. Personeelsvlek 1 De vlek voor administratie en directie (vlek 1) is dicht bij de ingang gelegen dit om invulling te geven aan de ontvangstfunctie (relatie). De teamruimte (vlek 2) moet worden gepositioneerd op een rustige plek in het gebouw. Teamkamer en overlegruimte, relatie met buiten. Iedere vlek bevat een spreekkamer. Gymzaal gedeelte De gymzaal bevat een oefenvloer, een berging voor toestellen, kleedruimten met douches en toiletten, een docentenruimte, werkkast, berging en meterkast. De kleedruimten, docentenruimten, berging en meterkast zijn bij elkaar gegroepeerd, bij voorkeur de kop van de gymzaal. Van buiten en vanuit de school zijn de kleedkamers bereikbaar via een halletje. Vanuit dit halletje is ook een inpandige toegang naar de school. De gymzaal moet inpandig bereikbaar zijn vanuit de school. De looplijn vanuit de school naar de gymzaal is daarbij zo kort mogelijk. Voor externe gebruikers dient de looplijn vanaf de straat naar deze ingang van de gymzaal zo kort mogelijk te zijn. 7.2 Vlekkenplan Legenda Admin / receptie IB Repro SPRK SPRK/ kolf Dir Teamkamer Groepsruimte Zelfstandig Werk B T Tm TP Aula Receptie en Ruimte voor administratie Ruimte voor IB Ruimte voor kopiëren Spreekkamer Spreekkamer en kolfruimte Directieruimte Teamkamer Groepsruimte Zelfstandig Werken Berging Toilet Toilet invaliden (MIVA) Toilet Personeel Aula met keuken, podium, tafels voor koffie en vlekken voor muziek, bibliotheek en plusklas Functies op BG Het vlekkenplan geeft geen verdeling naar functies over bouwlagen. De volgende functie moeten op de begane grond worden gesitueerd: Onderwijsvlek voor kleuters, Aula Ruimtes voor directie en administratie Gymzaal 23

26 Vlekkenplan School B Fiets B Spel B Afval Ingang Uitgang Kleuters Groepsruimte 1/2 T Groepsruimte 1/2 Admin. Tp SPRK Zelfstandig Werk T Zelfstandig Werk IB B Kleuter Dir. Exposi e Foto s Groepsruimte 1/2 T Groepsruimte 1/2 B Speel Tafels voor Koffie T T T Tm Keuken B Centraal Speelzaal Muziek Podium Groepsruimte 8 Aula B OV Groepsruimte 7 Tp Bibliotheek Plusklas Groepsruimte 7 7 Zelfstandig Werk Repro Tp Zelfstandig Werk T SPRK Kolf Groepsruimte 8 T T Groepsruimte 8 Teamkamer T Groepsruimte 3 Groepsruimte 3 4 Groepsruimte 4 Tribunetrap Groepsruimte 5 Groepsruimte 5 6 Groepsruimte 6 B 24

27 Klimrek Klimrek Bergkast Balk voor Touwen Balk voor Touwen Bergkast Vlekkenplan Gymzaal Ramen Nooduitgang Ramen Balk voor Ringen Balk voor Ringen Oefenvloer 308m2 Klimwand Ramen Ramen Kleedkamer 20m2 Docenten ruimte Kleedkamer 20m2 B SK Douche 15 m2 Douche 15m2 Ingang Huurders Ingang School Berging 40m2 25

28 Vlekkenplan Hobbelhoek Ingang PSZ Gr Vz PSZ unit ruimte K BG BG Tp Gr Legenda BB Buiten Berging BG Berging BR Buitenruimte BSO Buitenschoolse opvang CR Container Ruimte FS Fietsenstalling Gr Garderobe K Keukenblok PSZ Peuterspeelzaal SK Spreekkamer TK Teamkamer Tp Toilet personeel VZ Verzorgingsruimte Speelruimte BSO TK SK FS CR BR BB 26

29 Vlekkenplan Vlietkinderen Ingang KDV Legenda Ingang BSO BR VZ Unit ruimte KDV P Unit ruimte BSO Unit ruimte KDV P SLb P T SK Tp Tm CK BG Unit ruimte KDV Speelruimte KDV Atelier Speelruimte BSO Gr T Gr Atelier BG BSO PSZ unit ruimte P P BB SLb P VZ Unit ruimte KDV Tp Tp BR TK P Gr SK BB BG BR BSO CR CK FS Gr KDV P PSZ SK SLb T TK Tm Tp VZ Buiten Berging Berging Buitenruimte Buitenschoolse opvang Containerruimte Centrale keuken Fietsenstalling Garderobe Kinderdagverblijf Pantry Peuterspeelzaal Spreekkamer Slaapruimte baby Toilet Teamkamer Toilet MiVa Toilet personeel Verzorgingsruimte FS CR BR 27

30 7.3 Ruimtetabel onderwijs PIUS X RUIMTETABEL soort ruimte aantal ruimten m 2 per ruimte m 2 totaal ONDERWIJSVLEK KLEUTERS Groepsruimte Kastenwand Ruimte voor zelfstandig werken Kapstokken (16 jassen/m 2 ) 120 0,08 10 Toiletten 6 2,5 15 Berging - materialen kleuters Speellokaal Speellokaal - berging ONDERWIJSVLEKKEN - GROEP 3/4, 5/6, 7/8 en plusklas Groepsruimte 3, Groepsruimte 5, Groepsruimte 7, Kastenwand Ruimte voor zelfstandig werken Kapstokken (15 jassen/m 2 ) 250 0,08 21 Toiletten 15 2,5 38 Plusklas - in de aula (verrijdbaar digibord) 1 in aula in aula VLEK - GEZAMENLIJKE ACTIVITEITEN/ CREATIVITEIT Aula (met bibl, podium en keuken) Tribunetrap - voor 150 pers. (10 x 5,5 m) Toilet - personeel 3 2,5 8 Toilet - gehandicapten (miva) Lokaal - muziek / theater 1 50 in aula Lokaal - handvaardigheid 1 50 bij BSO Bibliotheek in aula Keuken in aula Podium in aula PIUS X RUIMTETABEL soort ruimte aantal ruimten m 2 per ruimte m 2 totaal PERSONEELS RUIMTEN Teamkamer Garderobe (10 jassen) - verrijdbaar 10 0,08 1 Repro Spreekkamer / kolfruimte Kamer - directie Administratie Kamer - IB / orthotheek OVERIG Berging - centrale berging Berging - onder de tribunetrap 1 40 onder trap Berging - oudervereniging Berging - tussenschoolse opvang bij BSO Plein - berging spelmaterialen - Plein - berging afval Plein - overdekte fietsenstalling - Werkkast (kast voor de schoonmaak) 2 1,5 3 ICT-ruimte 1 1,5 2 Meterkast Totaal netto oppervlakte m 2 Bruto/netto - factor 32% 465 m 2 Totaal bruto oppervlakte m 2 Tabel 2 Ruimtetabel onderwijs Opmerking Het ruimteprogramma voor onderwijs komt uit op een omvang van m 2 voor het lesgebouw. De gemeentelijke financiering van de nieuwbouw gaat uit van m 2. 28

31 7.4 Ruimtetabel bewegingsonderwijs 7.5 Ruimtetabel De Hobbelhoek PIUS X RUIMTETABEL soort ruimte aantal ruimten m 2 per ruimte m 2 totaal Gymzaal Oefenvloer Toestellenberging Kleedruimten / douches Kleedruimten (incl. toilet) Wasruimten (douches) Docentenruimte Halletje/ ingang Werkkast (kast voor de schoonmaak) 1 1,5 2 Berging Meterkast Totaal netto oppervlakte 437 m 2 Bruto/netto - factor (o.a. muren) 10% 44 m 2 Totaal bruto oppervlakte 480 m 2 Tabel 3 Ruimtetabel bewegingsonderwijs De Hobbelhoek RUIMTETABEL soort ruimte aantal ruimten m 2 per ruimte m 2 totaal Gedeelde ruimten Peuterspeelzaal * Groepsruimte (incl. keukenblok) Verzorgingsruimten Garderobe (16 jassen per m 2 ) Magazijn: materialen en speelgoed Berging Toilet personeel Subtotaal PSZ 87 Totaal netto oppervlakte 87 Bruto/netto factor 32% 28 Totaal bruto oppervlakte 115 Medegebruik ruimten Peuterspeelzaal Buitenruimte PSZ (incl. fietsenstalling, containers) Teamruimte incl. spreekkamer Speelruimte BSO Tabel 4 Ruimtetabel De Hobbelhoek *) Gedeelde ruimte Peuterspeelzaal Deze ruimte zal worden gedeeld met BSO-ruimte van Vlietkinderen. Met uitzondering van de berging van 7 m 2, deze wordt uitsluitend gebruikt door de Hobbelhoek. 29

32 7.6 Ruimtetabel Vlietkinderen Vlietkinderen RUIMTETABEL soort ruimte aantal ruimten m 2 per ruimte m 2 totaal Ruimten Kinderdagopvang Unit-ruimten (incl. pantry) Verzorgingsruimten Slaapruimte baby / jonge dreumes Speelruimte (incl. zandwaterruimte + atelier) Centrale keuken Was-/droog ruimte Provisie ruimte Berging (buggy + diversen) Spreekkamer Toilet personeel Vlietkinderen RUIMTETABEL soort ruimte aantal ruimten m 2 per ruimte m 2 totaal Ruimten personeel Teamkamer incl. pantry + spreekkamer Garderobe (10 jassen) verrijdbaar Totaal netto oppervlakte 679 Bruto/netto - factor 32% 217 Totaal bruto oppervlakte 896 Buitenruimte KDV (incl. berging) 154 Buitenruimte BSO (incl. fietsenstalling, containers) Tabel 5 Ruimtetabel Vlietkinderen 140 Toilet MiVa/douche Garderobe (16 jassen per m 2 ) Subtotaal KDV 371 Ruimten BSO/PSZ Unit-ruimten (incl. pantry) Speelruimte (incl. atelier) Toilet peuters Garderobe Berging diversen Toilet personeel Toilet MiVa / douche BSO/PSZ jong Subtotaal BSO/PSZ

33 8 FUNCTIONELE BESCHRIJVING RUIMTEN ONDERWIJS Dit hoofdstuk geeft een functionele beschrijving van de onderwijsruimten in de Pius X. 8.1 Toekomstige lesdag van een leerling De activiteiten tijdens een lesdag zijn leidend voor de functies van ruimten. Er wordt daarom een algemene beschrijving van een lesdag gegeven. Lessen en pauzes De leerlingen krijgen les van 8:30 tot 15:00. Dat kan zijn in de groepsruimte, in de ruimte voor zelfstandig werken, in de aula of in de gymzaal. In één groep zitten minimaal 25 leerlingen. Er één begeleider op één groep. De Pauzes zijn van 10:30 tot 10:45 uur en van 12:00 tot 13:00 uur. De dag van de kleuter (groep 1 en 2) 08:15-08:30 Binnenkomst De kleuters komen aan tussen 8:15 en 8:30. De leerlingen verzamelen zich druppelsgewijs op de pleinen. Om 8:20 gaat het gebouw open. De kleuters en ouders komen het gebouw binnen. De kleuters hangen hun jas op, zetten hun tas weg en gaan samen met hun ouders het groepslokaal binnen. Ouders blijven een paar minuten bij hun kinderen en nemen daarna afscheid. 08:30-09:15 Kringgesprek De dagopening is vaak in de vorm van een kringgesprek. De stoeltjes worden dan in een kring gezet. Het smartbord en planbord worden gebruikt om het programma van de dag toe te lichten. Daarnaast wordt de kring vaak gebruikt als instructiemoment. de zandtafel, de knutselhoek en de schrijfhoek. Het verwerken van opdrachten, zoals schrijven, knutselen en puzzelen, gebeurt aan de tafeltjes. 10:00-10:15 Eten en drinken in de kring Van 10:00 tot 10:15 eten en drinken de kinderen in de kring. 10:15-10:45 Kringactiviteit/ spelen 10:00-11:00 Buiten spelen (soms ook 09:00-10:00) 12:00-13:00 TSO: Eten in de klas/ buiten spelen Van 12 tot 13 uur blijven de kinderen over. Een half uur hiervan spelen de kinderen buiten. Het andere half uur wordt gebruikt voor eten. Daarbij zitten de kinderen aan hun tafel. Het overblijven wordt verzorgd door Vlietkinderen (TSO). 13:00-15:00 Werken en spelen en buiten spelen. In de middag werken en spelen de kleuters opnieuw in de themahoeken. Daarnaast gaan zij 30 minuten buiten spelen. 15:00 - Kinderen ophalen Vanaf 15:00 uur halen de ouders de kleuters op. Ouders blijven daarbij in de gang staan en wachten tot het kind naar buiten komt. Kinderen voor BSO worden opgehaald door medewerkers van Vlietkinderen bij het klaslokaal. Gymnastiek / Speelzaal De kleuters hebben 2¼ uur per week gymnastiekles, dit vindt overwegend plaats in de speelzaal. 09:15-10:00 Werken en spelen in de themahoeken. Op basis van het planbord gaan de kleuters werken of spelen in de themahoeken of met de computer. De klas is ingedeeld in hoeken waar verschillende activiteiten plaatsvinden. Er zijn 16 verschillende soorten activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn de bouwhoek, 31

34 Dag van het kind groepen 3 t/m 8 08:15-08:30 Binnenkomst De leerlingen komen aan tussen 8:15 en 8:30. De leerlingen verzamelen zich druppelsgewijs op de pleinen. Om 8:20 gaat het gebouw open. Ouders van groep 3 brengen hun kinderen tot de herfstvakantie naar de klas. De overige leerlingen gaan zelfstandig het gebouw binnen. De leerlingen komen het gebouw binnen. Zij hangen hun jas (en tas) op en gaan het groepslokaal binnen. Leerlingen nemen plaats achter hun tafeltjes. 08:30-08:35 Kringgesprek De dag wordt geopend in de groepsruimte, vaak in de vorm van een kort kringgesprek over een Bijbeltekst of gedicht. De leerlingen blijven aan hun tafeltjes zitten. 08:35-12:00 Aan het werk Na het kringgesprek gaan de leerlingen, na een klassikale instructie, aan het werk. Dat kan zijn in de groepsruimte, maar ook in de ruimte voor zelfstandig werken of de aula. Voor de lessen wordt gebruik gemaakt van hulpmiddelen zoals boeken, de computer, een (verrijdbaar) Digibord en in de toekomst waarschijnlijk ook van IPads. In de ochtend is er nog een ochtendpauze van 15 minuten. Het tijdstip hiervoor rouleert zodat niet alle klassen op hetzelfde moment pauze hebben. 12:00-13:00 TSO: Eten in de klas/ buiten spelen Van 12 tot 13 uur blijven de kinderen over. Een half uur hiervan spelen de leerlingen buiten of gaan naar de aula. Het andere half uur wordt gebruikt voor eten in de groepsruimte. Daarbij zitten de leerlingen aan hun tafel. Het overblijven wordt verzorgd door Vlietkinderen (TSO). 13:00-15:00 Aan het werk In de middag gaan de kinderen aan het werk afwisselend in de groepsruimte, de ruimte voor zelfstandig werken of de aula. Voor de lessen wordt gebruik gemaakt van hulpmiddelen zoals boeken, de computer, een (verrijdbaar) Digibord en in de toekomst waarschijnlijk ook van IPads. Gymnastiekles Eén keer per week hebben de leerlingen 2 x45 minuten gymnastiekles in de gymzaal. Dag van directeur De directeur opent elke ochtend de voordeur om 8.20 uur en verwelkomt de kinderen (en begeleidende ouders). Het doel hiervan is om openheid, vrolijkheid en gezelligheid uit te stralen en om een (kort) aanspreekpunt te zijn indien nodig. De rest van de dag is de directeur aanspreekpunt voor externe partijen, ouders en bijvoorbeeld het bestuur. Verder is de directeur bezig met beleidsplanning en andere praktische zaken (van huisvesting tot vervanging bij ziekte) voor de school. De directeur moet in zijn hoedanigheid makkelijk toegankelijk zijn. Kinderen die jarig zijn mogen bij de directeur hun verjaardagskaart laten zien en mogen trakteren. Ouders die ergens mee zitten, moeten makkelijk kunnen aankloppen. Een leerkracht moet zo kunnen binnenlopen. Voor dit soort gesprekken (en bepaalde telefoongesprekken) is het voor privacy redenen belangrijk dat de directeur dan een ruimte kan gebruiken waar een rustig gesprek kan worden gevoerd. Dag van intern begeleider De school heeft twee intern begeleiders. Eén van beide intern begeleiders staat ook nog gedeeltelijk voor de klas. De intern begeleider houdt zich bezig met het zorgbeleid in de school en de begeleiding en professionalisering van leraren. Het merendeel van de werkzaamheden van de intern begeleiders vinden plaats vanachter de computer. Daarnaast observeert de intern begeleider in de klassen en voert gesprekken met leerkrachten en ouders. Dag van administratie De school heeft één administratief medewerker voor de leerlingenadministratie en de financiële boekhouding. De administratieve medewerker heeft een aanstelling voor twee dagen van 8.00 tot 13.30/14.00 uur. Merendeel van de werkzaamheden vinden plaats vanachter de computer. 15:00 - Kinderen ophalen Om uur is de schooldag voorbij en gaan de leerlingen naar buiten. De meeste ouders halen hun kinderen op van het schoolplein. Sommige kinderen gaan zelfstandig naar huis. Kinderen voor BSO gaan zelfstandig naar de BSO. 32

35 Dag van de leerkracht 08:00 Aankomst op school 08: De leerkrachten verzamelen zich in de teamkamer voor een groepsmoment. 08:20 De deuren van de school gaan open. Een aantal leerkrachten houden toezicht op de binnenkomst. 08:20/08:30 De leerkrachten gaan naar hun eigen groepsruimte/onderwijsvlek. 08: Les geven en in de pauze toezicht houden Pauze. De leerkracht blijft nog ca. 15 minuten in de groepsruimte om zaken af te handelen. Van 12:15 tot 12:50 gaat de leerkracht naar de teamkamer om te lunchen, te klankborden en te socializen. De teamruimte is dan vol (35 man). 12:50 Terug in de groepsruimte/onderwijsvlek Les geven en in de pauze toezicht houden. 15:00 De school uit gaat uit. Even aarden rondom de groepsruimte/ onderwijsvlek. 15:30-15:50 Misschien een 2e teammoment in de teamkamer voor afronding van de dag. Tot 16:30/17:00 Werk van leerlingenwerk nakijken en volgende lesdag voorbereiden. Daarnaast zijn er vergaderingen voor commissies en voor de onderbouw, middenbouw en bovenbouw. 8.2 Groepsruimten, ruimte voor zelfstandig werken & sanitaire Voorzieningen In de groepsruimten vinden de meeste lessen plaats. De groepsruimte heeft een vaste indeling. Er wordt een geborgen sfeer gecreëerd waar leerlingen zich op hun gemak voelen. Er is ruimte voor spel en het leren in een alledaagse context. De groepsruimten voor kleuters hebben een directe toegang tot de buitenruimte. De groepsruimten zijn de rustplekken voor de leerling op de school. De ruimten zijn prikkelarm ingericht. Afbeelding: kastenwand en vensterbank geïntegreerd 33

36 Groepsruimten voor groepen 1/2, 3/4, 5/6 en 7/9 De groepsruimte biedt ruimte voor: Kringgesprekken. Minimaal 25 tafels van 90 cm bij 70 cm met bijbehorende stoelen. Eén tafel voor de leerkracht en bijbehorende stoel. Centraal gepositioneerde smartboard (let op lichtinval). Een kastenwand voor het opbergen van les- en speelmateriaal (ook in de kleutergroepen). Een vitrine voor het tentoonstellen van materialen. Georganiseerde ruimte voor het ophangen van het werk van leerlingen. Bijvoorbeeld een magneetmuur of een zeer groot prikbord. Een wastafel met koud en warm water (met thermostaat en warmtebegrenzer) geen pantry. De groepsruimten worden voorzien van doelmatige wanden (ruimte voor prikborden) en van vensterbanken. De afwerking van de wanden is zodanig dat deze netjes blijven en tegen een stootje kunnen. De geluidswerendheid tussen groepsruimten moet groot zijn. In de groepsruimte is zijn voldoende stopcontacten, en internetaansluitingen aanwezig. Voorin de klas voor de aansluiting van zijn een pc, IPad/laptop, Digibord en Beamer. Achter in de klas voor de aansluiting van 3 pc s en 3 IPads/laptops. Aanvullend eisen groepsruimten voor kleuters (1/2) Voor de groepsruimten voor kleuters gelden nog de volgende aanvullende eisen. De groepsruimte biedt ruimte voor een: Zand/water tafel (1 m 2 ); Stil-lees-hoek; Bouwhoek; Huishoek en Themahoek. Ruimte voor zelfstandig werken Kleuters De ruimte voor zelfstandig werken wordt vooral ingericht met themahoeken. Er zijn in ieder geval een bouwhoek, een projecthoek en een zand/watertafel. Kinderen spelen veel op de grond of op kleedjes. Ruimte voor zelfstandig werken Onder-, Midden-, Bovenbouw De ruimte voor zelfstandig werken is sfeervol, uitdagend en prikkelrijk ingericht. De inrichting is zodanig dat het mogelijk is om in werkvormen te kunnen differentiëren: met zitzakken, loungebanken en tafels. Het verlichtingsniveau kan worden gedimd en kan variëren per hoek. Er zijn voldoende stopcontacten en internetaansluitpunten voor computers, IPads, laptops en smartgames. In de ruimte staan kasten met leermaterialen, zoals techniekdozen. Ook is voorzien in een keukenblok met een ovenaansluiting. Keukentje/keukenblok (minimaal drie kastjes) waarvan de hoogte is afgestemd kan worden op de hoogte van de kinderen, voorzien van een kraan met warm en koud water. De kraan dient direct uit de muur te komen en een begrenzing te bevatten voor te warm water. Ruimte voor een oven direct naast het keukentje. Toiletten Kleuters Per vier groepsruimten zijn er drie toiletruimtes. In de toiletruimte gaan de leerlingen naar de wc en kunnen de leerlingen hun handen wassen. De toiletruimten zijn niet direct toegankelijk vanuit de groepsruimten. Eisen aan de toiletruimte zijn: Een voorruimte met een wastafel, spiegel, zeepdispenser, droogdoeken en een prullenbak. Twee wc s. De hoogte van het sanitair is afgestemd op de leeftijd van de kinderen. Schotjes tussen de beide wc s en lage deuren zodat direct zicht kan worden gehouden op de kleuters. In de toiletten wordt een gietvloer toegepast en dient een afvoerputje aanwezig te zijn (schoonmaken). Direct zicht vanuit de groepsruimte op de voorruimte door middel van een raam. 2 toiletten dicht bij de buitenruimte (in de buurt van de uitgang). Lage toiletdeuren toepassen. Toiletten Onderbouw, Middenbouw en Bovenbouw Per drie groepsruimten zijn er twee toiletruimten met totaal vijf wc s. In de toiletruimte gaan de leerlingen naar de wc en kunnen de leerlingen hun handen wassen. Eisen aan de toiletruimte zijn: Een voorruimte met een wastafel, spiegel, zeepdispenser, droogdoeken en een prullenbak. 34

37 Twee of drie wc s. De hoogte van het sanitair is afgestemd op de leeftijd van de kinderen. Niet direct toegankelijk vanuit de groepsruimte (buiten de klas). Schotten tussen de wc s en een deur waarbij aan de onderkant kan worden gezien of de wc bezet is. In de toiletten dient een gietvloer te worden toegepast en een afvoerputje aanwezig te zijn (schoonmaken). Kapstokken ruimte voor jassen en tassen Aan de buitenzijde van de klaslokalen dienen kapstokken te worden gerealiseerd voor het ophangen van jassen en het wegzetten van tassen. In de kleutergroepen gaat het om 30 jassen en tassen (einde van het jaar). In de overig groepen om 25 jassen en tassen. Het ophangen van jassen en het opbergen van tassen is een kwetsbaar element in een school. Is dit element niet goed ontworpen, dan geeft dit juist omdat het er zo veel zijn - een rommelig beeld. Een goede oplossing is bijvoorbeeld het werken met verdiepte kapstokken, waarvan de bovenkant dienst kan doen als vensterbank of vitrinekast van het klaslokaal. Breedte, diepte en hoogte - Per jas en tas dient een breedte van 35 cm en een diepte van 22 cm beschikbaar te zijn. Voor de hoogte dient bij het ontwerp van de kapstokken dient rekening te worden gehouden met de leeftijd hoe ouder, hoe groter de tassen en hoe groter en langer de jassen. De ophanghoogte en de ruimte dient hierop aangepast te zijn. Afbeelding: garderobe geïntegreerd in bouwkundige wand 35

38 8.3 Speelzaal, aula en creatieve ruimten Speelzaal + berging In de speelzaal wordt bewegingsonderwijs gegeven aan de kleuters en de onderbouw. De activiteiten in speelzaal bestaan uit kleutergymnastiek, ritmiek en spelen, zoals klimmen, klauteren, balanceren, rollen, duikelen en schommelen. De Speelzaal is goed en (sociaal) veilig bereikbaar en toegankelijk, ook voor mindervalide gebruikers. Veel vloerpotten aanbrengen, ook een vloerpot in het midden van de speelzaal aanbrengen (geeft meer mogelijkheden). In de nabijheid van de speelzaal dient een kindertoilet te zijn gesitueerd. Open keuken In de aula wordt een open keuken geplaatst. Naast kookactiviteiten kan deze ruimte ook worden gebruikt voor andere practicumactiviteiten waarbij water- en gasaansluiting nodig zijn. De speelzaal hoeft geen directe relatie te hebben met de groepsruimten voor groepen 1 en 2. Wel dient deze in de buurt van deze groepen te zijn gerealiseerd. De speelzaal is gelegen naast de aula. De speelzaal dient aan de aula gekoppeld te kunnen worden door het openen van een schuifwand. De speelzaal is voorzien van een ophangpunt en een afsluitbare berging van 10 m 2 voor speelmateriaal. Aula De Aula is de centrale ruimte van de school. Vanuit de aula kunnen de verschillende leeromgevingen bereikt worden. De ruimte is geschikt voor ontspanning tijdens pauzes. De ruimte wordt ook gebruikt voor vieringen van de school, vergaderingen en ouderbijeenkomsten. Voor de vieringen is er een podium. Voor het podium moeten voorzieningen aanwezig zijn zoals een internetaansluiting, geluidsaansluitingen, lichtknoppen, stopcontacten en voorzieningen voor het ophangen van lampen. Afbeelding kookeiland In de aula wordt een podium geplaatst. Er worden vlekken gecreëerd voor muziekles, de bibliotheek, de plusklas, tafels voor koffiedrinken (met ouders). Plusklas De 11 leerlingen van de plusklas krijgen 1 dag per week les als plusklas. De vlek voor de plusklas moet afschotbaar zijn verrijdbaar Digibord. Beamer In de aula komt een beamer te hangen. Er moet nagedacht zijn over een logische positie voor de beamer. Op die positie moeten voorzieningen aanwezig zijn voor het plaatsen van een beamer (stopcontacten). En vanuit die positie moet de beamer op een blinde wand kunnen projecteren. Men moet de aula voldoende kunnen verduisteren zodat het mogelijk is een presentatie te houden. De aula moet verbonden kunnen worden met de speelzaal door middel van een schuifwand. 36

39 Tribunetrap In de aula wordt een tribunetrap gemaakt. De tribunetrap geeft zicht op de aula en het speellokaal. Onder de tribunetrap komt een berging. Toiletten Personeel en MIVA Er zijn drie personeelstoiletten (uniseks). Bij voorkeur hebben de toiletten een voorruimte. Eén personeelstoilet is gelegen nabij de teamkamer. Het tweede personeelstoilet is gelegen nabij de directieruimte, IB-ruimte en administratieruimte. Het derde personeelstoilet is gelegen bij de aula en is ook te gebruiken voor bezoekers of ouderbijeenkomsten in de aula. Er is één invalidentoilet (MIVA) op de begane grond. Dit toilet is ook te gebruiken als derde personeelstoilet. De MIVA moet goed bereikbaar zijn (voldoende manoeuvreerruimte voor rolstoelgebruikers). 8.4 Ruimten voor personeel Teamkamer De teamruimte wordt gebruikt door het personeel voor koffiepauze, en lunchpauze. Daarnaast wordt hij gebruikt voor een gezamenlijke start van de dag en informeel overleg aan het einde van de schooldag. De teamruimte heeft een capaciteit voor 35 volwassenen. In de teamruimte wordt een keuken gerealiseerd met aanrecht, afwasbak, koelkast, magnetron, vaatwasser en koffieautomaat. Daarnaast is er een kleine berging voor post. Er is voldoende daglicht in de teamruimte. Om rust te creëren wordt de teamruimte buiten de looproute van leerlingen - niet in de buurt van ruimten waar veel leerlingen komen de teamruimte grenst dus niet aan onderwijsruimten en/of algemene ruimten zoals de aula. Dicht bij de teamruimte ligt een personeelstoilet en een spreekkamer die ook als kolfruimte kan worden gebruik. Garderobe verrijdbaar Naast de teamkamer is ruimte voor een verrijdbare garderobe voor 10 jassen. De verrijdbare garderobes is bedoeld voor bezoekers. Bezoekers kunnen hier hun jas ophangen. Door hem verrijdbaar te maken kan deze ook dienen als garderobe voor ouderbijeenkomsten in de aula. Afbeelding - Tribunetrap Reproruimte In de reproruimte wordt gekopieerd, geprint en papier gesneden. Er is voldoende ruimte om apparatuur (kopieerapparaat, snijmachine) te plaatsen en papier op te slaan. De reproruimte wordt veel gebruikt (tegelijkertijd) na schooltijd voor snijden, lamineren en bundelen. De reproruimte is gelegen bij de administratieruimte. De reproruimte bevindt zich op begane grond, op een logische plek in de looproute van de leerkrachten. De reproruimte moet niet te ver van de ingang zijn gelegen vanwege de aanvoer van materialen (tot bij de ingang). De repro wordt vooral gebruikt door leerkrachten. Administratie, IB en directie gebruiken de repro nauwelijks. De repro is nodig voor lesgeven. Kinderen zijn visueel en tactiel, daarvoor is papier nodig en moet je kunnen snijden. Ruimte is ook bedoeld voor opslag van de papiervoorraad en opslag voor papieren dossiers. Papiergebruik gaat in de toekomst afnemen door verdere digitalisering (formulieren, rapporten). Bewaarfunctie vervalt in de toekomst (mag ook digitaal). 37

40 Spreekkamers en kolfruimte Er worden twee spreekkamers gerealiseerd waarvan er één ook gebruikt kan worden als kolfruimte. De spreekkamers worden gebruikt door het personeel van de school. De spreekkamers bieden overlegruimte voor 6 personen. De spreekkamer/kolfruimte wordt gerealiseerd bij de teamkamer, de andere spreekkamer is gelegen bij de directieruimte, IB-ruimte en administratieruimte. De spreekkamer/kolfruimte heeft een koelkast. Directieruimte (directeur) Er wordt een directieruimte (directeur) gerealiseerd. In de directieruimte (directeur) wordt twee werkplekken en een overlegplek gerealiseerd (voor 4 personen). Er is voldoende kastruimte. In de directieruimte komt ook een beveiligde kastruimte voor een kluis (bewaren van geld, waardevolle spullen en vertrouwelijke dossiers). De directieruimte (directeur) ligt bij de ingang en de aula. Administratieruimte / receptie De school heeft één administratief medewerker/receptionist. In de administratieruimte wordt één werkplek gerealiseerd. Er is voldoende ruimte voor afsluitbare kastruimte. De administratieruimte-receptie is centraal gelegen naast bij de ingang. De ruimte heeft een balie voor een gastvouw, die als receptie kan worden gebruikt en waar bezoekers met vragen terecht kunnen. De administratieruimte grenst aan de reproruimte. Ruimte voor Interne Begeleiding De school heeft twee Interne Begeleiders (IB ers). Een IB er werkt onderwijsprogramma s uit en begeleidt de groepsleiding op didactisch en pedagogisch gebied. In de IB-ruimte wordt één werkplek gerealiseerd. Er is kastruimte nodig voor het opbergen van toetsen en lopende leerlingendossiers. 8.5 Overige ondersteunende ruimten Hoofdingang De hoofdingang is belangrijk voor de school. De hoofdingang is: Eén brede en veilige ingang (ook rolstoeltoegankelijk). Representatief, herkenbaar. Ruim opgezet. Duidelijk zichtbaar, zowel van buiten als van binnen. Naar de buurt toe georiënteerd, dus niet verborgen. Zo gepositioneerd dat deze korte looproutes faciliteert. Bij de hoofdingang moet ruimte zijn voor het ophangen van Een informatiebord. Een informatiescherm met bijbehorende voorzieningen (stopcontact, internet - aansluiting). Bergingen In de bergingen worden leermiddelen, materialen en meubilair opgeslagen. De berging kan worden voorzien van stellingen en losse kasten. In iedere berging is elektriciteit (minimaal twee dubbele stopcontacten en verlichting). Elke berging heeft een eigen functie: Berging centrale berging In deze berging worden voornamelijk leermiddelen opgeslagen: methoden, boeken en knutselmateriaal en handvaardigheidsmateriaal. Berging kleutergroepen In deze berging worden voornamelijk leermiddelen voor kleuters opgeslagen: boeken, knutselmateriaal, handvaardigheidsmateriaal, verfmateriaal en themamaterialen. Berging onder de tribunetrap In deze beging worden voornamelijk meubilair, kerstspullen, sinterklaasspullen, kostuums voor musicals en materiaal voor het schoolkamp opgeslagen. Berging oudervereniging In deze berging worden spullen van de oudervereniging opgeslagen, zoals: partytent, statafels, stoelen en biertap. Berging - tussen schoolse opvang De IB-ruimte wordt gerealiseerd is gelegen bij de directieruimte en administratieruimte. De orthotheek is gesitueerd in de IB-kamer. Conciërgeruimte Niet van toepassing 38

41 Werkkasten/ Schoonmaakkasten De schoonmaakkasten zijn een ruimte voor opslag ten behoeve van schoonmaak. In de kast is een wateraansluiting, een stortbak en elektriciteit. Er is voldoende ruimte om een schoonmaakkar, een schoonmaakmachine en een voorraad schoonmaakmiddelen op te bergen. De schoonmaakkasten zijn centraal in de afdeling gepositioneerd. ICT-ruimte In de ICT-ruimte wordt de server van de scholen geplaatst. De ruimte voor de server is afhankelijk van het systeem. Door de warmte die de server afgeeft is goede ventilatie noodzakelijk. Er zijn extra stopcontacten. Er zijn geen ramen in de ICT-ruimte. 8.6 Ruimte voor bewegingsonderwijs De school heeft recht op een gymzaal. Deze zal ook een aantal dagdelen worden gebruikt door een andere basisschool in de buurt en de BSO. In de avonduren kan de zaal worden verhuurd voor sportverenigingen. De gymzaal zal alleen voor sportactiviteiten worden gebruikt (geen ouderavonden o.i.d.). Toegankelijkheid De gymzaal moet vanuit de school inpandig bereikbaar zijn, maar ook afsluitbaar en verhuurbaar. De zaal is goed en (sociaal) veilig bereikbaar en toegankelijk, ook voor mindervalide gebruikers. Positioneer de gymzaal zodanig dat voor externe gebruikers de looproute over het schoolplein zo veel mogelijk beperkt wordt. De bezoekersuitgang van de gymzaal zou eigenlijk direct aan het voetpad gelegen moeten zijn. Daarbij moet rekening gehouden worden met fiets-parkeren (beugels plaatsen). Deze paragraaf bevat een algemene beschrijving van ruimtelijk-functionele eisen. Daarnaast dient te worden voldaan aan de Normen gymnastieklokalen en sportzalen/ delen van sporthallen met schoolgebouw van de KLVO uit 2012 (hierna: normen van de KVLO). In de normen van de KLVO staan ook technische eisen omschreven. Ook is in deze paragraaf aangegeven als wordt afgeweken van de normen van de KLVO. Ligging De gymzaal is gelegen op maaiveldniveau (begane grond). Dit om toestellen gemakkelijk te kunnen verplaatsen vanuit de gymzaal naar buiten. De oefenvloer Indeling gymzaal Gymzaal moet indeelbaar zijn in 3 vakken. Afmetingen gymzaal De oefenvloer heeft een afmeting van 22 x14 meter. De zaal heeft een vrije hoogte van 5,5 meter. Deze hoogte is nodig voor zwaaibewegingen aan ringen en touwen. Wanden In aanvulling op de normen van de KVLO, gelden de volgende wensen: Geen gecapitonneerde wanden. Gecapitonneerde wanden geven een akoestisch voordeel, maar functioneel niet: de wanden zijn minder geschikt om te kaatsen en kinderen springen er graag tegen aan. Afwerking Deurknoppen zoveel mogelijk verzinken Hoeken /obstakels in de oefenruimte (verwarming etc.) zo veel mogelijk vermijden. Plafond In aanvulling op de normen van de KVLO, gelden de volgende wensen: Het plafond dient te beschikken over 3 werkbalken voor bevestiging van touwen, ringen en rekstokken. Op de achterste werkbalk dienen zes ringen naast elkaar bevestigd te kunnen worden. Ook dient het mogelijk te zijn om met de ringen een vliegend tapijt te maken. Verlichting - in plafond wegwerken/ geen losse verlichtingsbakken (komen ballen op) Vloer In aanvulling op de normen van de KVLO, gelden de volgende wensen: Bij voorkeur Pulastic-vloeren toepassen. De kleur van de vloer is bij voorkeur groen of blauw (geen rood!). De vloer moet de mogelijkheid bieden voor het aanbrengen van diverse volleybalpalen en rekstokpalen. Belijning: Aan beide kopse kanten dient op de vloer een halve cirkel voor handbal en hockey te worden aangebracht. Op de vloer dient over de volledige lengte in het midden een rode of zwarte lijn te worden aangebracht. Een geel volleybalveld. (18x9m) Verlichting Voor eisen verlichting, zie paragraaf par

42 Elektriciteit en ICT In elke hoek en elk vak stopcontacten (voor beamer en geluidsinstallatie) en een internetaansluiting. Daglicht Daglichttoetreding in de gymzaal is noodzakelijk. Deze daglichttoetreding is aangebracht in de lange zijde van de gymzaal. Deze lange zijde moet zijn georiënteerd op het noorden, noordoosten of noordwesten. Deze wijze van daglichttoetreding heeft de volgende voordelen: Gunstig voor dag- en avondgebruik, geen direct zonlicht Geen zonwering nodig Geen ramen op de bezonningskanten. Toestellenberging De toestellenberging is bij voorkeur gelegen aan de lange zijde van de oefenvloer tegenover de nooddeuren. De berging heeft een maat van minimaal 10 x 4 meter, met een hoogte van minimaal 2,8 meter. De berging is afsluitbaar met een net of rolluik. In de berging zijn aan één kopse kant afsluitbare kasten aangebracht. Onder de kasten zijn een aantal grote laden aangebracht. Op de vloer van de toestellenberging is belijning aangebracht voor de plaatsing van de toestellen. Akoestiek De gymzaal is bij voorkeur fluisterstil. De wanden en het plafond zijn uitgevoerd in geluidsabsorberend materiaal. Een goed voorbeeld hiervan is de gymzaal van basisschool De Piramide in Rijswijk. Nooddeuren In de lange zijde van de oefenvloer zijn nooddeuren aangebracht. De deuren hebben een breedte van 2 meter en zijn met drukstang te openen van binnenuit. De nooddeuren moeten zo zijn gesitueerd dat het eenvoudig is vanuit deze nooddeuren toestellen naar binnen en naar buiten te brengen. De nooddeuren niet in de berging plaatsen. Vaste toestellen Klimrek 2 stuks Baskets 6 stuks (2 op kopse kanten en 4 aan lange zijden) in hoogte verstelbaar. Ophangen op juniorhoogte. 3 balken 1e balk voor ringen 2e balk voor rekstokinstallatie 3e balk voor touwen (2 sets van 6) Klimwand Afbeelding schuifwand voor berging gymzaal Kleedruimten De gymzaal bevat twee kleedkamers. De kleedkamers hebben een minimale afmeting van 20 m 2 (inclusief toilet). De kleedkamers zijn bij voorkeur geleden aan kopse kant van de gymzaal. Kleedkamers zijn afsluitbaar. Vanuit de kleedruimte is een toegang naar de wasruimte en in een hoek een toilet. Daarnaast bevat de kleedkamer een wastafel en een tweede waterpunt op laag niveau. De kleedruimte is afsluitbaar. Wasruimtes (douches) De gymzaal bevat twee wasruimten met douches. De leerlingen moeten de douches zelf kunnen aanzetten. De doucheknoppen zijn zelfsluitend. De wasruimte is van de kleedruimte gescheiden door een muurtje. 40

43 Docentenruimte Docenten hebben geen eigen doucheruimte nodig. De docentenruimte is gelegen aan de oefenvloer. In de docentenruimte is een raam aangebracht voor toezicht op de oefenvloer. Door een deur heeft men direct toegang tot de oefenvloer. Berging Er is een berging met een oppervlakte van minimaal 2 m 2. De berging is gelegen aan het halletje van waaruit ook de kleedruimten bereikbaar zijn. Werkkast Er is een werkkast met een oppervlakte van minimaal 2 m 2. De werkkast is gelegen aan het halletje van waaruit ook de kleedruimten bereikbaar zijn. 8.7 Buitenruimte In de buitenruimte van de school vinden drie belangrijke activiteiten plaats: buitenspelen en het halen en brengen van leerlingen. Daarnaast zijn in de buitenruimte bergingen geplaatst en een overdekte fietsenstalling. Het schoolplein is minimaal 600 m 2 groot. Buitenspelen: natuurlijke speelplaatsen De leerlingen van de school brengen een deel van de dag buiten door. Voor de kleuters is dit ongeveer twee uur per dag en voor de overige leerlingen ongeveer één uur per dag. De wens is twee natuurlijke speelplaatsen te realiseren. Dit maakt het mogelijk om te differentiëren in leeftijd. Daarnaast dient rekening te worden gehouden voetbalmogelijkheden op het schoolplein en eventuele plaatsing van speeltoestellen. De buitenruimte dient, naast groen, ook uitdagend en stimulerend te zijn voor de ontwikkeling van de leerlingen. Er moet daarom aandacht worden besteedt aan de situering en de inrichting van de natuurlijke speelplaatsen. Situering: De natuurlijke speelplaatsen zijn zo gelegen dat zo min mogelijk overlast wordt veroorzaakt voor leerlingen die in de school aanwezig zijn (prikkelarm). De natuurlijke speelplaatsen zijn logisch gesitueerd ten opzichte van de ingangen. De natuurlijke speelplaatsen zijn veilig gelegen ten opzichte van de wegen. Inrichting natuurlijke speelplaatsen: Zo gevarieerd ingericht dat de leerlingen worden uitgedaagd te spelen in en met natuurlijke elementen. De natuurlijke speelplaatsen bevatten een selectie van verschillende groenelementen. Bijvoorbeeld: zand- en waterspeelplaats, houtsnipperpaden, boomstammen, speelbosjes, heuvels, bloemenperken, grasveldjes, schooltuinen, amfitheaters, dieren en beschutte plekjes onder bomen. De onverharde ruimten moeten niet vertrapt kunnen worden. Beperk de hoeveelheid water en zand. Dat houdt het schoon: Kinderen willen graag in aarde wroeten en met water spelen. Voor elke ingang wordt, over de breedte die groter is dan de ingang, een zandvangrooster geplaatst voor het opvangen van zand. Deze roosters zijn minimaal 1 m1 lang. Bij de hoofdingangen zijn deze roosters 1,5m1 lang. Afgestemd op het gebruiks- en ontwikkelingsniveau van de doelgroep. Bieden de mogelijkheid tot klein- en grootspel (skelters). Er zijn afdaken met glas (naar buiten met slecht weer), mogelijkheden tot klimmen/klauteren, hoekjes om te zitten en te hangen. 41

44 Wordt voorzien van een tunnelbuis om doorheen te kruipen en op te klimmen. Biedt de mogelijkheid om te voetballen (voetbalpleintje). De natuurlijke speelplaatsen zijn van elkaar gescheiden door middel van een (kindvriendelijk) hek. Deze hekken moeten open kunnen zodat de pleinen verbonden kunnen worden. Bieden zon- en schaduwplekken. Worden voorzien van/hebben direct toegang tot een afsluitbare berging voor fietsjes en skelters voor de leerlingen ongeveer 1m 2 berging per skelter/fietsje). Hebben één waterpunt. Het waterpunt is bestand tegen vrieskou en kan op slot gedaan worden. Buitenberging en berging voor speelfietsjes In deze buitenberging worden spelmaterialen opgeborgen. In de berging is een wateraansluiting, elektriciteit (minimaal twee stopcontacten) en verlichting. In de berging voor speelfietsjes worden fietsjes en driewielers opgeborgen. Beide bergingen zijn is gelegen aan het speelplein. De deuren van de bergingen bevatten geen drempel i.v.m. gebruiksgemak. De bergingen moeten zo zijn gesitueerd, dat kinderen niet via het dak van de buitenbergingen bovenop de school kunnen klimmen. De indeling en inrichting van de buitenruimte is sterk afhankelijk van het uiteindelijke ontwerp van het gebouw. Afbeelding zandvangroosters Afbeelding box-berging voor speelmaterialen 42

45 Berging afvalcontainer Het afval wordt in containers gedaan. De afvalcontainers staan op het schoolplein. Een schutting o.i.d. ter afzondering van de containers zou handig zijn. Overdekte fietsenstalling Er is een (bij voorkeur overdekte/overkapte) fietsenstalling voor 10 fietsen (1 m 2 berging per te stallen fiets). De fietsenstalling is bij voorkeur niet gelegen op het plein. Indien de fietsenstalling wel op het plein is gelegen dient de berging afsluitbaar te zijn. Bij de fietsenstalling worden een oplaadpunt voor elektrische fietsen gerealiseerd. Fietsleunhekken of fietsbeugels voor leerlingen Ongeveer 100 leerlingen komen per fiets naar school. Hiervoor moet op het terrein ruimte worden gecreëerd. De leerlingen moeten hun fiets bij voorkeur met fietsleunhekken hun fiets kunnen wegzetten en op slot kunnen zetten. 8.8 Halen & brengen (kort parkeren) Bereikbaarheid en verkeersveiligheid voor het leerlingenvervoer ten tijde van halen en brengen is een aandachtspunt bij het ontwerp van de nieuwbouw en de buitenruimte. Een deel van de leerlingen wordt per auto gebracht en gehaald, een deel per fiets en een deel lopend. Er komen bij het halen en brengen binnen een tijdsbestek van 15 minuten ongeveer 20 auto s naar de school. Er moet goed na worden gedacht over de voorziening voor kort parkeren tijdens het brengen en halen van de leerlingen. De voorziening voor kort parkeren is: Zodanig ontworpen dat de verkeerstromen de auto s van het personeel/ouders en de fietsen gescheiden worden. Eenvoudig te bereiken, Gemakkelijk te verlaten, Indien mogelijk: van een dusdanige omvang dat er (met name bij het ophalen van leerlingen) voldoende parkeergelegenheid is. Meerdere rijbanen op een de voorziening voor kort parkeren is onwenselijk, dit zorgt voor onveilige situaties. Parkeren docenten en bezoekers Een aantal docenten komt met de auto. Deze parkeren hun auto op de straat. Hiervoor zijn ongeveer 10 parkeerplaatsen nodig. Afbeelding fietsleunhek 43

46 44

47 9 FUNCTIONELE BESCHRIJVING RUIMTEN KINDEROPVANG Dit hoofdstuk geeft een functionele beschrijving van de ruimten van De Hobbelhoek en Vlietkinderen. 9.1 Groepsruimte de Hobbelhoek De ruimte moet zodanig zijn ingedeeld dat er verschillende hoeken gemaakt kunnen worden. De ruimte moet geschikt zijn voor meerdere spelactiviteiten zoals een poppenhoek, autohoek, puzzelkast, knutseltafel en verfezel. Daarnaast moet de ruimte geschikt zijn voor het eten en drinken met de kinderen en leidsters. Er is ruimte nodig voor: Meerdere overzichtelijke speelhoekjes. Te denken valt aan een zachte hoek, een plek voor spel met blokken en een plek voor zintuiglijk materiaal. Kastruimte voor het bergen van speelmateriaal voor kinderen (deels open, deels dicht) Er zijn voldoende ramen die open kunnen, om goed te kunnen ventileren. (Ramen die hoog zitten zodat ze geen gevaar voor de peuters zijn, als ze open staan). Daarnaast zijn de radiatoren afgeschermd. Bij dubbelgebruik van lokalen moet er rekening worden gehouden met de medegebruiker. In de unit is een afsluitbare kastruimte voor alleen de PSZ wenselijk. Ook snel en eenvoudig aanpasbaar meubilair is gewenst. Dit geldt zowel voor de PSZ bij de school als met de BSO. 9.2 Verzorgingsruimte De verzorgingsruimte is een multifunctionele ruimte naast de unit-ruimten van de PSZ. De wand is een glas pui en borstwering waardoor het toezicht door de leidsters vanuit de unit-ruimten zo optimaal mogelijk is. De ruimte bestaat uit: Sanitaire ruimte peuters Aankleedtafels Sanitaire ruimte peuters Zo dicht mogelijk bij de unit-ruimte komt een sanitaire ruimte voor de peuters met een glas pui en borstwering gescheiden van de speelhal zodat er voldoende zicht is op dit sanitair. De volgende voorzieningen zijn hier nodig: 2 waterbesparende peutertoiletjes (30 cm hoog), van elkaar gescheiden door een schaamschot. Er is rekening gehouden met de hoogte van het sanitair, wat is afgestemd op de leeftijdscategorie. Voor of naast de peutertoiletjes dient vrije werkruimte (1m 2 ) te zijn voor leidsters om kinderen te kunnen helpen. Een lage was trog op kind hoogte met kranen met drukknop en korte, vaste uitloop daarboven een spiegel. Een kast waar de mandjes van de kinderen, die op die dag niet op het centrum zijn, kunnen worden opgeborgen. Plek maken voor een lage kruk waarop een leidster kan zitten als ze een kind bij het toilet moet helpen. Aankleedtafels In elke verzorgingsruimte zijn er aankleedtafels (commode) aanwezig. Deze zijn elektrisch in hoogte verstelbaar en voorzien van een trapje die in een uittrekbare kast is opgeborgen. Zo kunnen de kinderen onder begeleiding zelf op de aankleedtafel klimmen. Onder de aankleedtafels is een open kast met schone kleding en verschoning. Bij de aankleedtafel komt een waterpunt waar medewerkers hun handen wassen na verschoning van een kind. 45

48 9.3 Ondersteunende ruimten Keukenblok Hier wordt de maaltijd voor de kinderen voorbereid, vaat afgewassen en staan voorraden en serviesgoed. Het is ook de plek waar koffie en thee voor medewerkers en bezoekers wordt gemaakt. De keukenruimte is voorzien van werkblad, onder- en bovenkasten en boiler. Verdere apparatuur is niet noodzakelijk. De keukenruimte is afgeschermd met een hekje zodat kinderen niet zomaar in de keukenruimte kunnen komen. Berging Er is bergruimte nodig voor het opslaan van groot spelmateriaal en voorraden. De bergruimte moet zodanig worden opgedeeld dat voorraad gescheiden kan worden opgeborgen van spelmateriaal. Buitenberging Er is een berging nodig voor het buitenspeelgoed. De bergruimte in de buitenruimte moet afsluitbaar zijn en voorzien van een dak tegen diverse weersomstandigheden. Toilet personeel Er is een waterbesparend personeelstoilet (uniseks). Het toilet heeft een voorruimte. Het personeelstoilet is gelegen nabij de teamruimte van de Pius X. Het toilet is ook te gebruiken door bezoekers. 9.4 Gedeelde ruimten Spreekkamer De Hobbelhoek maakt incidenteel gebruik van een spreekkamer. De spreekkamer in de teamruimte van de Pius X kan worden gebruikt voor kort overleg of 10 minuten-gesprekjes met ouders. Speelruimte De PSZ heeft toegang tot de speelruimte van de BSO. In het vlekkenplak is uitgegaan van een speelruimte, maar een gymzaal, speelzaal of aula voor de oudste peuters voldoet ook. Kinderen moeten voldoende vrij vloeroppervlak om te kunnen rennen, dansen, muziek maken en bewegen. Buitenruimte De Hobbelhoek deelt de buitenruimte met de BSO en zet een stuk van de buitenruimte af d.m.v. pylonen. Het buitenmateriaal bestaat uit driewielers, stepjes, loopauto s, poppenwagens, tractoren en zand-/watertafels. De PSZ is ongeveer een half uur per ochtend buiten. Afvalcontainer Een ruimte waarin een container kan staan voor het afval van het kindercentrum. Deze ruimte kan gedeeld worden met andere gebruikers van de school. Fietsenstalling Voor de medewerkers die met de fiets naar de locatie komen. (Kan eventueel gebruik gemaakt worden van de stalling van de school. 46

49 9.5 Unit-ruimten Vlietkinderen De ruimte moet zodanig zijn ingedeeld dat er verschillende hoeken gemaakt kunnen worden (bijvoorbeeld een aparte hoek voor de baby s). De ruimte zal vooral geschikt moeten zijn voor de meer rustige spelactiviteiten, de activiteiten van de jongste kinderen en het eten en drinken met de units. Het spel van de peuters zal vooral in de speelhal en buiten plaatsvinden. Spel met creatieve materialen als verf, klei en dergelijke vindt bij voorkeur in het atelier plaats. De unit-ruimte moet mogelijkheden bieden voor kinderen die liggen, kruipen, (leren) lopen. Dat betekent dat de ruimte goed in te delen moet zijn in verschillende plekken, die voor verschillende activiteiten en de verschillende leeftijdsgroepen bruikbaar zijn. Er moet voldoende vrije loopruimte zijn voor (beginnende) lopers. De ruimte moet voorzien zijn van vloerverwarming voor op de grond spelende kinderen. Er is ruimte nodig voor: Een babyspeelplek (4 m 2 ) voor de kinderen die nog niet kunnen lopen. Deze verhoogde plek is met een hekje van de rest van de ruimte afgescheiden. Er is 1 tafel nodig op volwassenenhoogte waaraan maximaal zes kinderen en 2 pedagogisch medewerkers kunnen zitten. De oudere kinderen zitten aan 1 of meerdere lage tafels. Een bank of stoel waar de medewerker een kind kan voeden. Meerdere overzichtelijke speelhoekjes. Te denken valt aan een zachte hoek, een plek voor spel met blokken en een plek voor zintuiglijk materiaal. Kastruimte voor het bergen van speelmateriaal voor kinderen (deels open, deels dicht). De unit-ruimten worden voorzien van doelmatige wanden (ruimte voor prikborden) en van vensterbanken om door kinderen gemaakte materialen ten toon te stellen. De afwerking van de wanden en vensterbanken is zodanig dat deze netjes blijven en tegen een stootje kunnen. De geluidswerendheid tussen unit-ruimten moet groot zijn. 9.6 Verzorgingsruimten De verzorgingsruimte is een multifunctionele ruimte tussen twee unit-ruimten van het KDV. De wand is een glas pui en borstwering waardoor het toezicht door de medewerkers vanuit de unit-ruimten zo optimaal mogelijk is. De ruimte bestaat uit: Sanitaire ruimte peuters Aankleedtafels Sanitaire ruimte peuters Zo dicht mogelijk bij de twee unit-ruimten komt een sanitaire ruimte voor de peuters met een glas pui en borstwering gescheiden van de speelhal zodat er voldoende zicht is op dit sanitair. De volgende voorzieningen zijn hier nodig: 2 waterbesparende peutertoiletjes (30 cm hoog), van elkaar gescheiden door een schaamschot. Er is rekening gehouden met de hoogte van het sanitair, wat is afgestemd op de leeftijdscategorie. Voor of naast de peutertoiletjes dient vrije werkruimte (1m 2 ) te zijn voor medewerkers om kinderen te kunnen helpen. Een lage was trog op kind hoogte met kranen met drukknop en korte, vaste uitloop daarboven een spiegel. Een kast waar de 24 mandjes van de kinderen, die op die dag niet op het kindcentrum zijn, kunnen worden opgeborgen. Tevens voor berging van spelmateriaal voor waterspel. Plek maken voor een lage kruk waarop een medewerker kan zitten als ze een kind bij het toilet moet helpen. Aankleedtafels In elke verzorgingsruimte zijn er aankleedtafels aanwezig. Deze zijn elektrisch in hoogte verstelbaar en voorzien van een trapje die in een uittrekbare kast is opgeborgen. Zo kunnen de kinderen onder begeleiding zelf op de aankleedtafel klimmen. Onder de aankleedtafels is een open kast met schone kleding en verschoning. Bij de aankleedtafel komt een (warm) waterpunt waar medewerkers hun handen wassen na verschoning van een kind. 47

50 9.7 Slaapruimten De slaapruimten hebben een onderverdeling in een slaapruimte voor baby s/jonge dreumesen en een rustplek voor dreumesen/peuters van het KDV. De slaapruimten liggen dan aan een gangetje dat met deuren afgesloten is naar de speelhal en ook toegankelijk via de verzorgingsruimten. De rustplekken zijn aangrenzend aan de speelruimte gesitueerd. Beide ruimten zijn voorzien van voldoende mogelijkheden tot ventileren. Bij voorkeur ventilatie via een raam. Slaapruimte baby/jonge dreumes Bij elke twee units komt één babyslaapruimte. Bij voorkeur voorzien van een geluidssluis. Het is ook denkbaar om alle slaapruimten bij elkaar te situeren in een aparte slaapzone. In elke slaapruimte is er ruimte voor 4 bedjes. De bedjes moeten minimaal aan één lange zijde afzonderlijk bereikbaar zijn. In elke slaapruimte is er ruimte voor een klein kastje voor enkele stuks beddengoed. De ruimten zijn afgesloten met geluidswerende deuren. De toegangsdeur heeft een rond raam zodat pedagogisch medewerkers in de ruimte kunnen kijken en alle bedden kunnen zien zonder de deur te openen. Eventueel een bolle spiegel toepassen als er vanaf de deur geen zicht is op alle bedjes. Rustplek dreumes/peuters Per twee units is één rustplek nodig. De oudere kinderen van het KDV slapen in de middag niet, maar hebben wel een rustmoment. Ze rusten op stapelbare stretchers of op matrasjes in de speelruimte. De rustplek in de speelruimte is met een schuifdeur van de speelhal gescheiden. Zodat de ruimte makkelijk bij de speelhal kan worden betrokken als de kinderen niet rusten. De ruimte kan ook worden gebruikt als snoezelruimte of plek om voor te lezen. 9.9 Gezamenlijke speelruimte KDV Elke unit heeft toegang tot de gezamenlijke speelruimte, waar de peuters elkaar ontmoeten, waar ze spelen in activiteitenplekken (speelhoeken) en waar grof motorisch spel mogelijk is. De ruimte bevat de volgende elementen: Vrij vloeroppervlak om te kunnen rennen, dansen, muziek maken en bewegen. Voldoende ruimte voor verschillende activiteitenplekken zoals een poppenhoek, een bouwhoek, een experimenteer plek. Deze plekken moeten aan 3 zijden begrensd worden zodat kinderen ongestoord in de plekken kunnen spelen. Een atelier waar maximaal 12 kinderen tegelijk van gebruik maken. Het atelier bevat twee werktafels waar kleine groepjes kinderen met verf, klei en andere materialen kunnen knutselen. Het atelier heeft opbergkasten voor de materialen. In deze ruimte is er een rustplek voor de oudere peuters van het KDV. De rustplek is voorzien van stretchers Unit-ruimte BSO/PSZ De unit-ruimte BSO is het stamlokaal voor een BSO-groep. Hier start en eindigt de BSO. De ruimten moeten voldoende groot zijn om 40 kinderen een zitplaats te geven. Hier kunnen ze eten en drinken. Buiten het lokaal kunnen ze hun jas en tas ophangen. De BSO krijgt de sfeer van een vrijetijdsclub. De kinderen hebben een grote vrijheid om gebruik te maken van de verschillende ruimten in kleine groepjes. Bij dubbelgebruik van lokalen moet er rekening worden gehouden met de medegebruiker. In de unit is een afsluitbare kastruimte voor alleen de BSO wenselijk. Ook snel en eenvoudig aanpasbaar meubilair is gewenst. Dit geldt zowel voor de BSO bij de school als met de PSZ. 9.8 Centrale keuken Hier worden de (warme lunch) maaltijden voor de kinderen voorbereid, vaat afgewassen en staan voorraden en serviesgoed. Het is ook de plek waar koffie en thee voor medewerkers en bezoekers wordt gemaakt. De leveringen van voeding en dranken komen hier binnen en worden hier opgeslagen. Aangrenzend is een ruimte voor vier trolleys en een afgesloten aparte was-/droogruimte. De keukenruimte is voorzien van werkblad, onder- en bovenkasten, twee koel-/vriescombinaties, vaatwasser, kookplaat, afzuigkap en magnetron oven. De keukenruimte is afgeschermd met een hekje zodat kinderen niet zomaar in de keukenruimte kunnen komen Gezamenlijke speelruimte BSO/PSZ De BSO heeft toegang tot een of meerdere speelruimten. In het vlekkenplak is uitgegaan van een specifieke speelruimte met een atelier, maar een gymzaal, speellokaal of aula voldoet ook. Kinderen moeten voldoende vrij vloeroppervlak om te kunnen rennen, dansen, muziek maken en bewegen. 48

51 9.12 Buitenruimte De buitenruimte moet bijzonder aantrekkelijk zijn voor kinderen. Het moet uitnodigen tot diverse soorten spel, het verkennen en verleggen van de grenzen. De ruimte moet de fantasie van de kinderen prikkelen en de kinderen uitdagen. Kinderen moeten buiten vrijheid kunnen ervaren; de open ruimte, maar ook de beslotenheid middels beplanting (bomen en struiken). De buitenruimte wordt gekenmerkt door een natuurlijk karakter. Dit wordt gerealiseerd door toepassing van materialen zoals speelzand, aarde, gras, struiken en bomen en zo mogelijk water. Verharding (bestrating) wordt tot een minimum beperkt. Speelelementen zijn zo veel mogelijk gemaakt van natuurlijke materialen. Op het terrein zijn ook niveauverschillen aanwezig in de vorm van heuvels, kuilen, greppels e.d. Voor het KDV 0-4 jarigen is er een eigen buiten speelruimte vereist Ruimten voor personeel Er is voor de medewerkers van Vlietkinderen een spreekkamer en een gedeelde teamruimte met de Pius X. De spreekkamer is een multifunctionele ruimte bestemd voor gesprekken met maximaal vier personen, administratieve werkzaamheden en voor het pauzeren van de medewerkers van het kindcentrum. De medewerkers kunnen ook pauzeren in de gedeelde teamruimte van de Pius X. Het delen van de teamkamer zorgt voor betere binding met de school en dus samenwerking met de leerkrachten van de Pius X Toiletten Er is per 15 volwassenen 1 toilet nodig met een minimum van twee. Er zijn drie waterbesparende personeelstoiletten (uniseks). Bij voorkeur hebben de toiletten een voorruimte. Eén personeelstoilet is gelegen nabij de spreekkamer bij het kinderdagverblijf. Het tweede en derde personeelstoilet zijn gelegen nabij de teamruimte in de school. Alle toiletten zijn ook te gebruiken door bezoekers Ondersteunende ruimten Berging Er is bergruimte nodig voor het opslaan van groot spelmateriaal en tijdelijk overtollig materiaal, de stint en voorraden. De bergruimte moet zodanig worden opgedeeld dat voorraad gescheiden kan worden opgeborgen van spelmateriaal. Ook de stint heeft een aparte plek nodig. In de buurt van de ingang van het KDV dient een stallingruimte te komen voor buggy s, maxicosy s en kinderwagens van ouders. Er is een berging nodig voor het opbergen van het buitenspeelgoed. De bergruimte in de buitenruimte moet afsluitbaar zijn en voorzien van een dak tegen weersomstandigheden. Daarnaast moet in de centrale keuken een aparte berging komen waar de provisie opgeslagen wordt. Afvalcontainer Een ruimte waarin een container kan staan voor het afval van het kindercentrum. Deze ruimte kan gedeeld worden met alle andere gebruikers van het gebouw. Fietsenstalling De medewerkers die met de fiets naar de locatie komen kunnen gebruik maken van de fietsenstalling van de Pius X. Werkkasten / Schoonmaakkasten Aangrenzend aan de centrale keuken komt er een was- en droogruimte gecombineerd met werkkastruimte. Hier staan de wasmachine, droger en de schoonmaakspullen (stofzuiger, dweilwagen, emmers etc.) opgeborgen. Dit is tevens de ruimte waar de voorraad schoonmaakspullen opgeslagen is. De ruimte is voorzien van: Een uitstortgootsteen met warm en koud water Plaats en aansluitingen voor 1 professionele wasmachine en droger op werkhoogte geplaatst (verhoging) Ruimte voor wasmanden Kastruimte voor linnengoed Voldoende bergruimte voor schoonmaakmaterialen. Er is één (waterbesparende) invalidentoilet (MIVA) bij de ingang van KDV. Het toilet is ook te gebruiken als personeelstoilet. Zo heeft het KDV ook in vakantieperiodes en vrije dagen van de school toegang tot een MIVA-toilet. De MIVA moet goed bereikbaar zijn (voldoende manoeuvreerruimte voor rolstoelgebruikers). 49

52 50

53 10 KWALITEITSEISEN (INCLUSIEF VOORBEELDEN) Dit hoofdstuk beschrijft een aantal aanvullende kwaliteitseisen. Deze zijn niet allesomvattend, zie daarvoor het (nog op te stellen) technische PvE. De voorbeelden in dit hoofdstuk worden als aandachtspunt en eis meegegeven aan de architect Algemeen De architect doet afstand van zijn/haar auteursrecht. De Pius X / Panta Rhei mag te alle tijden zelf aanpassingen aan het gebouw doen. De exploitatiekosten (energie, onderhoudskosten etc.) mogen niet hoger zijn dan het bedrag wat daar voor in de materiële-instandhoudingsvergoeding voor is opgenomen. Er moet rekening gehouden worden met uitbreiding van het gebouw. Dit moet eenvoudig realiseerbaar zijn. Constructief bijvoorbeeld rekening houden met een extra bouwlaag Klaslokaal Bij het ontwerp van het klaslokaal moet rekening gehouden worden met overlast door galm, geluid, hinderlijke lichtinval (verblindend) en onvoldoende frisse lucht. Deze zaken moeten worden vermeden. Er moet weinig galm en geluidsoverlast zijn. Er moet voldoende ventilatie zijn in de klas zodat hoge CO2-gehaltes worden vermeden. Ramen moeten geopend kunnen worden. Er moet goede koeling aanwezig zijn om hoge temperaturen in de zomer te voorkomen. En er moet geen hinderlijk lichtinval mogelijk zijn. Het klaslokaal moet rechthoekig van vorm zijn. De docent en het Digibord dienen aan de kopse kant van het lokaal gesitueerd te worden. De inval van het zonlicht moet de docent niet verblinden of het Digibord onleesbaar maken. In dat geval moet zon wering worden toegepast. In dit hoofdstuk worden aanvullende kwaliteitseisen benoemd Rolstoeltoegankelijkheid Mogelijk dat in de toekomst ook leerlingen met rolstoelen in het gebouw naar school gaan. De architect moet met de gebruikers overleggen welke ruimten rolstoeltoegankelijk zijn. Gedacht moet worden aan: Breedte van deuren (minimaal 110 cm). Breedte van gangen (minimaal 2,5 meter). Opstelruimten voor rolstoelen buiten de reguliere verkeersgebieden. Gebruiksvriendelijkheid voor rolstoelgebruikers bij de voorzieningen in praktijkruimten en elders in het gebouw (bijvoorbeeld hoogte van kookeilanden). 51

54 10.4 Visueel comfort Kleur Kleurgebruik ondersteunt de oriëntatie en in het gebouw en het gebruik hiervan. Er is een helder kleurcontrast tussen vloer, muur en deur. Kleurgebruik ondersteunt de structuur in het gebouw. Zo heeft iedere afdeling en/ of bouw een eigen kleur. Daarnaast bepalen kleuren ook de functies van de ruimten (bijvoorbeeld: zelfde kleur deur voor alle leerlingentoiletten). Kleur speelt naast andere omgevingsfactoren zoals licht, materialen, akoestiek en luchtkwaliteit een belangrijke rol in de beleving van een schoolruimte. Kleurgebruik op scholen draagt bij aan het gevoel van veiligheid, maar verbetert ook de motivatie en de prestaties van leerkrachten en leerlingen. Daarnaast kan kleur de identiteit van de school versterken. De keuze voor een kleurenschema hangt samen met de functie van de ruimte. Voor de uitwerking hiervan per ruimte - zie bijlage I. Licht Er is veel daglicht in het gebouw. Ook in de personeelsruimten dient daglichttoetreding te zijn. Geen flikkerend licht (bijvoorbeeld tl-buis), flikkerende schaduwen en drukke lichtpatronen. In de onderwijsruimten is helderheidswering (met blijvend uitzicht naar buiten) aanwezig. Het licht in de onderwijsruimte is bij voorkeur te dempen. Verlichting In het gehele gebouw wordt LED-verlichting toegepast. Aula, teamkamer, toiletten, verkeersruimte en bergingen Voor de aula, teamkamer, toiletten, verkeersruimte en bergingen gelden de volgende eisen voor verlichting: Energieklasse: A Kleur: helder wit Kleurtemperatuur: Kelvin Lichtsterkte: Lumen Behuizing: Aluminium (goede afvoer warmte) Overige ruimten (incl. gymzaal) Voor de overige ruimten gelden de volgende eisen voor verlichting: Energieklasse: A Kleur: helder wit Kleurtemperatuur: groter gelijk aan Kelvin Lichtsterkte: 3600 Lumen Behuizing: Aluminium (goede afvoer warmte) Aanvullende eisen groepsruimen In de groepsruimten zijn lichtsensoren aangebracht, waardoor het licht automatisch aan en uit gaat. Deze lichtsensoren zijn doormiddel van een schakelaar in de lokalen zelf te overrulen. De verlichting is dimbaar. DALI-systeem voor zeer lichte ruimten In zeer lichte ruimten (zuidzijde) is een DALI-systeem aangebracht, zodat de lichtsterkte zich op zeer heldere dagen aanpast. Zonwering De ramen bevatten zonwering/screens tenzij dit aantoonbaar niet noodzakelijk is. Zichtlijnen In het gebouw zijn duidelijke zichtlijnen. Daarnaast zijn de deuren voorzien van een raam. De zichtlijnen, dus raampartijen/glas, beginnen ter hoogte van 1,50. Er is zodoende nergens glas tot aan de grond. In de groepsruimten kijken de leerlingen naar buiten toe op vensterbankhoogte (ongeveer 80cm). Echter moet dit zicht via een nog te bepalen mechanisme (bijvoorbeeld een scherm wat van onder naar boven gaat) ook af te schermen zijn i.v.m. buiten spelende leerlingen. Geen onoverzichtelijke hoeken in gangen en hoeken in trappen. Het gaat om het creëren van goed inschatbare en voorspelbare ruimtelijke situaties. Raampartijen en glasvlakken zijn herkenbaar: doorzichtig glas kan tot ongewenste botsingen leiden. 52

55 10.5 Akoestisch comfort Geen geluidsoverlast tussen ruimten, zowel luchtgeluid als contactgeluid. De vloer- wand- en plafondafwerking is afgestemd op de gewenste akoestiek van onderwijsruimten. Er is een korte nagalmtijd in het gebouw. Zachte en geluiddempende muren zijn wenselijk in de gymzaal en het speellokaal. Er is extra aandacht voor de akoestiek in alle aula en speelzaal Thermisch comfort Er is een goed binnenklimaat (Klimaatklasse B). Er zijn geen grote temperatuurwisselingen tussen ruimten (dit kan irritaties opwekken). Het is wenselijk om vloerverwarming toe te passen. Het gebouw heeft bij voorkeur een noord- zuid oriëntatie voor het realiseren van een gelijkmatig binnenklimaat. Afbeelding: beplakking op raampartijen Afbeelding: Verduidelijking noord- zuid oriëntatie voor binnenklimaat Afbeelding: Zachte en geluiddempende muren bij bewegingsonderwijs 53

56 10.7 Luchtkwaliteit Het gebouw is zodanig ontworpen dat het een natuurlijke trek van lucht (dus verversing/verkoeling) bevordert. Geuroverlast wordt voorkomen. Er moet aandacht zijn voor voldoende afzuiging bij de aula, de ruimtes voor zelfstandig werken en de toiletten. In de groepsruimten, aula en de ruimten voor personeel moet minimaal één raam open kunnen Indeling Het gebouw heeft een rustige uitstraling (bijvoorbeeld geen open plafond). Het gebouw straalt rust uit door eenheid. Het gebouw heeft een duidelijke structuur waarin gebruikers zich gemakkelijk kunnen oriënteren. Er zijn zachte overgangen tussen verschillende ruimten: leerlingen kunnen bij het betreden van een andere ruimte, de ruimte vooraf in schatten. Er wordt rekening gehouden met een balans tussen een uitdagende en beschermde ruimte. Looproutes zijn kort, duidelijk en dragen bij aan het gevoel van sociale veiligheid. Er zijn geen vrijstaande kolommen of buizen in het gebouw. Er is geen sprake van een industriële open uitstraling. De gangen zijn ruim en minimaal 2,5 meter breed en bieden een rustige en opgeruimde aanblik. Er kunnen ook speelmogelijkheden in de gangen gecreëerd worden. Met name de gangen richting de gymzalen lenen zich voor het creëren van beweeggangen met speelmogelijkheden. Indien mogelijk faciliteren de gangen op een aantal plekken ruimten voor zelfstandig werken van leerlingen, bijvoorbeeld in de vorm van een nis. Dit mag de rustige en opgeruimde aanblik van de gang niet aantasten. Afbeelding: brede gang met garderobes geïntegreerd in de wanden Materialisering Algemeen Elementen in het gebouw met een zelfde functie zijn overal in het gebouw hetzelfde qua vorm en kleur (bijvoorbeeld: deuren, toilet). Het materiaal is robuust (afgestemd op intensief gebruik) en veilig. Geen ruwe materialen en scherpe randen toepassen, dit verhoogt de kans op huidletsel. Materialen die intensief/frequent/kostbaar onderhoud vergen worden niet toegepast. Schoonmaak Materiaal (bijvoorbeeld deuren, zitplekken, kastenwanden) in het gebouw is gemakkelijk schoon te houden en te maken. Het materiaal is (bijvoorbeeld) niet van hout. In de sanitaire ruimten zijn putjes i.v.m. het schoonspuiten van ruimten. Bij de hoofdingangen worden op de vloer lange inloopmatten geplaatst: minimaal 2 x 2 m. Voor elke ingang wordt, over meer dan de breedte van de ingang, een rooster geplaatst voor het opvangen van zand. Deze roosters zijn minimaal 1 m lang, bij de hoofdingangen zijn deze roosters zelfs 1,5 m lang. 54

57 Deuren Deuren in gangen die onderdeel uitmaken van brandcompartimenten worden voorzien van kleefmagneten. De deuren hebben een verschillende kleur ter bepaling van de toegangsbevoegdheid. Deuren worden voorzien van een nog te bepalen systeem om aan te geven (met bijvoorbeeld pictogrammen) welke functie de ruimte heeft. Deuren van een berging hebben altijd een slot. Bij het opstellen van het Technisch-PvE wordt een uitgebreid sleutelplan ontwikkeld. Er is een veiligheidsstrip op deuren om beknelling van vingers te voorkomen. Afbeelding: gietvloer met opstaande rand in toiletruimte. Afbeelding: kleur van deuren bepaalt toegangsbevoegdheid Vloeren De vloeren zijn gesloten en gemakkelijk schoon te houden en schoon te maken. Een gietvloer van goede kwaliteit is wenselijk. Een gietvloer in de sanitaire ruimten is een eis. In de sanitaire ruimten is er bovendien een opstaande rand van de gietvloer. Indien er toch linoleum wordt gelegd worden in de vloerafwerking, naden voorkomen (door de vloer in één keer te leggen). Afbeelding: opstaand marmoleum bij vloer en kastenwand Wanden Om vlekken te voorkomen, zijn de wanden voorzien van een coating. Indien er geen gietvloer maar linoleum wordt gebruikt is er een opstaande rand (stootrand) van marmoleum op de wanden in het gebouw. Geen lichte scheidingswanden toepassen in verband met duurzaamheid. Wanden zijn minimaal dubbel beplaat (multiplex/gipslaat). 55

58 Onderwijsruimten hebben minimaal 12m 2 vrij wandoppervlak om werk van leerlingen op te hangen. Bij voorkeur middels een schoon systeem (geen prikborden) bijvoorbeeld insteeklijsten of vitrinekasten. Bij de aula, de entree en in de gangen wordt ook rekening gehouden met vrij wandoppervlak om werk van leerlingen op te hangen. Bij voorkeur middels een schoon systeem (geen prikborden) bijvoorbeeld insteeklijsten of vitrinekasten. Trappen/Lift De trappen voorzien in genoeg verkeersruimte voor twee stromen leerlingen (van boven- en van beneden). De trappen in het gebouw zijn stabiel en van beton. Plafond De plafonds in de gymzaal en speelzaal zijn stootveilig. Tijdens het spel komen er veel ballen tegen het plafond aan. Ingebouwd Meubilair Om een rustig interieur te creëren zijn er naast alle bergruimten ook (deels afsluitbare) kastenwanden in de onderwijsruimten. Hier kan materiaal van de leerlingen worden tentoongesteld of leermateriaal worden opgeborgen. De garderobes voor de leerlingen zijn geïntegreerd in de bouwkundige wanden. De garderobes voor leerlingen voorzien in jashaken en opbergmogelijkheid voor tassen. De taskasten reiken tot aan het plafond. Zo is er veel opbergruimte. De coating van de wanden wordt doorgetrokken bij het ingebouwde meubilair (zie wanden). De toiletten in het gebouw zijn hangend ICT Een draadloos netwerk aanbrengen. In elke ruimte boven de deur een aansluiting t.b.v. Wifi. Stopcontacten zijn laag bij de grond gesitueerd. Groepsruimten: 4 data aansluitingen achter in de klas. 2 voor in de klas. 1 boven de deur onder systeemplafond. Voldoende stopcontacten (220): een pc heeft minimaal 2 stopcontacten nodig. Meer is beter. Stopcontact bij het aanrecht (keukentje) Ruimten voor personeel en specifieke zorg: 2 data aansluitingen. 4 stopcontacten (220 V). ICT-ruimte: De server ruimten moet actieve koeling hebben, liefst split unit met airco. De pachtkast moet voldoende stopcontacten (220 V) aansluitingen hebben op een schone groep. De server ruimte moet op juiste wijze zijn geaard. 56

59 BIJLAGE I - KLEUREN Kleur speelt naast andere omgevingsfactoren zoals licht, materialen, akoestiek en luchtkwaliteit een belangrijke rol in de beleving van een schoolruimte. Kleurgebruik op scholen draagt bij aan het gevoel van veiligheid, maar verbetert ook de motivatie en de prestaties van leerkrachten en leerlingen. Daarnaast kan kleur de identiteit van de school versterken. Gymzaal / Speelzaal In de gymzaal en de speelzaal mag een actieve kleur worden toegepast. De keuze voor een kleurenschema hangt samen met de functie van de ruimte. Een gymzaal bijvoorbeeld kan met felle kleuren een actieve houding stimuleren. Ruimtes waar creativiteit gewenst is, kunnen beter in een blauwe of paarse tint worden geschilderd. Werkgroep Voor de keuze van de kleuren is een werkgroep opgericht. Deze heeft een kleuradvies opgesteld. De werkgroep heeft zich daarbij onder andere gebaseerd op het kleuradvies van Sikkens. Deze heeft kleurpaletten ontwikkeld voor een aantal ruimten in een basisschool. Afbeelding: speelzaal met actieve kleuren 57

60 Groepslokaal De groepslokalen in de onderbouw, middenbouw en bovenbouw hebben hun eigen kleurenpakket. Op deze manier werken kleuren ook als een structurerend element: het maakt duidelijk in welk gebouwgedeelte iemand zich bevindt. Het groepslokaal moet een juiste balans hebben tussen stimulering en rust. Een kleurpalet met geeltinten kan de algehele prestaties verbeteren. Basiskleur De basiskleur van het groepslokaal is wit. Hoofdkleuren Naast de basiskleur (wit) worden in het groepslokaal hoofdkleuren toegepast. Deze hoofdkleuren worden gebruikt als accenten in het lokaal. Als hoofdkleur kan worden gekozen uit de volgende pastellinten van geel, oranje of groen. Combinatiekleuren Ter ondersteuning van de hoofdkleuren kunnen de volgende combinatiekleuren in het groepslokaal worden toegepast. Als combinatiekleuren kunnen worden gekozen: Grijstinten/blauwtinten, Warme basistinten/aardetinten of Wittinten. Toepassing Vloer: Lichte houtkleur Wanden: De wanden wit. Eén groot vlak in 2 of 3 hoofdkleuren. Hierbij dient wel altijd de lichte kleur bij de keuze zitten. Radiatoren: Wit. Deuren: Een van de hoofdkleuren: Groen, oranje of geel. Deuren en kozijn in dezelfde kleur in een lokaal. Deuren hebben aan de binnen en buitenkant dezelfde kleur. Kozijnen: Een van de hoofdkleuren: Groen, oranje of geel. Deuren en kozijn in dezelfde kleur in een lokaal. Prikborden, meubilair, kasten, prullenbakken en lockers: Kies 2 of 3 combinatiekleuren. J E F Afbeelding: hoofdkleuren ON

61 Hal/gang In de hal en gang is voor heldere, in het oog springende kleuren gekozen. Deze staan voor levendig, welkom, en navigatie. De heldere kleuren dienen voor afbakening en navigatie. De achtergronden van de hal en gang blijven neutraal. De hal is het visitekaartje van de school, een ruimte waar iedereen elkaar tegenkomt. Basiskleur De basiskleur van de hal en de gang is een wit-tint. Hoofdkleuren Naast de basiskleur (wit-tint) worden hoofdkleuren toegepast voor grote vlakken zoals muren en plafonds. Als hoofdkleuren kan worden gekozen voor een wit-tint, blauw en groen. Combinatiekleuren Ter ondersteuning van de hoofdkleuren kunnen afgeleide warme tinten als geel, oranje en zachtgrijs worden toegepast. Toepassing Vloer: Lichte houtkleur Wanden: De wanden wit-tint. Eén groot vlak in 2 of 3 hoofdkleuren. Hierbij dient wel altijd de lichte kleur bij de keuze zitten. Radiatoren: Wit. Deuren: Een van de hoofdkleuren: wit-tint, blauw of groen. Deuren en kozijn in dezelfde kleur in een lokaal. Deuren hebben aan de binnen en buitenkant dezelfde kleur. De kleur van de deur geeft de functie van de ruimte aan (toilet, personeelsruimte, magazijn, schoonmaakkast, groepsruimte). Op die manier werkt de kleur van de deur ook als structurerend element. Kozijnen: Wit. ON T H Afbeelding: hoofdkleuren 59

62 Aula / multifunctionele ruimte Belangrijk voor een aula/ multifunctionele ruimte is een open, warme en comfortabele sfeer die de sociale vaardigheden stimuleert. Een kleurpalet van warme neutrale tinten in combinatie met donkere kleuren geven de ruimte een intieme sfeer. Kleurpalet warme neutralen met rood, paars en blauwtinten. Basiskleur De basiskleur van de aula is een wit-tint. Hoofdkleuren Naast de basiskleur (wit-tint) worden hoofdkleuren toegepast voor grote vlakken zoals muren en plafonds. Als hoofdkleuren kan worden gekozen voor paars-tinten, terratinten en een blauw-tinten. Combinatiekleuren Ter ondersteuning van de hoofdkleuren kunnen combinatiekleuren worden toegepast. Als combinatiekleuren kunnen worden gekozen: varianten in roodtinten, blauwtinten en paarstinten. Toepassing Vloer en tribunetrap: Lichte houtkleur Wanden: De wanden wit-tint. Eén groot vlak in 2 of 3 hoofdkleuren. Hierbij dient wel altijd de lichte kleur bij de keuze zitten. Radiatoren: Wit of grijstoon. Deuren: Een van de hoofdkleuren: wit-tint, blauw of groen. Deuren en kozijn in dezelfde kleur in een lokaal. Deuren hebben aan de binnen en buitenkant dezelfde kleur. De kleur van de deur geeft de functie van de ruimte aan (toilet, personeelsruimte, magazijn, schoonmaakkast, groepsruimte). Op die manier werkt de kleur van de deur ook als structurerend element. Kozijnen: Aangepast aan de kleuren van de deuren in de ruimte. Prikborden, meubilair, kasten, prullenbakken en lockers: Kies 2 of 3 combinatiekleuren. U C ON Afbeelding: hoofdkleuren 60

63

64 Samenstelling: Ir. O. Martens J. Chang, BSc Postbus AL Rotterdam T E info@vastgoeddialoog.nl adviseren huisvesten organiseren 3082