Ekkitinol Ajamiya ڢ ل ڢ ل د و ن د اند ب ى ک ر ڢ ىج ع ر ب ي Fulfulde windaande bee karfeeje Arabiya Un cours conçu par Ronald Nelson Édition revue et corrigée par Abdu-Iisa, Atouva Daniel, Alhaji Yakubu Esa et Carolin Jackson
Ekkitinol Ajamiya ڢ ل ڢ ل د و ن د اند ب ى ک ر ڢ ىج ع ر ب ي Fulfulde windaande bee karfeeje arabiya Un cours conçu par Ronald Nelson Édition revue et corrigée par Abdu-Iisa, Atouva Daniel, Alhaji Yakubu Esa et Carolin Jackson SIL B.P. 1299, Yaoundé, Cameroun 2018
Langue : Fulfulde, dialecte de Ngaoundéré (Cameroun) qui se parle également dans d autres régions du Cameroun, au Tchad, au Nigeria et en République centrafricaine. Titre : Cours d ajamiya La langue fulfulde écrite en caractères arabes Genre : Alphabétisation Cours pour apprendre à lire et à écrire le fulfulde en caractères arabes Code langue ISO 639-3 : fub SIL, 2018
Ekkitinol Ajamiya (Fulfulde windaande bee karfeeje arabiya) 1) Arab en ɗon mbinda diga juŋngo nyaamo yahgo nano. Waato:.onan oghay omaayn agid adnibm noɗ eɓ 2) Bindi arabiya ɗon senda consonnes bee voyelles feere feere. Ɗum inni consonnes karfeeje e voyelles (a, i, e, u, o) boo masɗe. 3) Ɗum ɗon winda masɗe dow karfeeje, masɗe feere boo les karfeeje. 4) Walaa ko wi ete majuscule malla minuscule haa bindi arabiya. Harfeere fuu ɗon winde bee dabareeje feere feere nayi: haa fuɗɗoode wolde, haa caka wolde, haa timmoode wolde, e feere mum. 5) Ɓe ɗon kawta karfeeje nder wolde bana bindi cursive, ammaa woodi karfeeje ɗe kawtataa sam bee harfeere nde tokkoto ɗe. En tawan ɗe haa ekkitinol tataɓol.
Ekkitinol 1 b n t y ي ت ن ب En andaa a, e, i, o, u tawan. Sey en poonda waylitugo karfeeje. Diga bindi ajamiya yahgo bindi roomaŋkooji: نبيت بتي تيبن نبتب ني تيت بنتن نيتي ينب feere timmoode caka fuɗɗoode mum b ب ب ب ب ن ن ن ن n ت ت ت ت t ي ي ي ي y Diga bindi roomaŋkooji yahgo bindi ajamiya: t y n b n t b y y b n n b n b b y b t n t n b y t b t n b y b y t n
Ekkitinol 2 a e i o u Bee roomaŋkooji masɗe ɗon tokki harfeere, ammaa bee ajamiya: - a, o bee u ɗon dow harfeere. - e bee i ɗon les harfeere. Diga bindi ajamiya yahgo bindi roomaŋkooji: ب ن ي ن ت ن ن ن ن ب ن ب ب ت ن ن ت ب ت Diga bindi roomaŋkooji yahgo bindi ajamiya: t a b a n a n a b o t e t a t i n a y i b u t a y a n a t a b i t a
Ekkitinol 3 aliifi w r d ا د ر و Karfeeje ɗe e nayi fuu ɗe poti hawtugo bee ko arti, ammaa ɗe potaay hawtugo bee ko tokki. و ر ت و ي ر ر ب د ن ي و ر ن د ر ن ت و ر ر و ن _ feere mum w u r o y a w i t u r a r o n i d i w a w u d e r e t o r a n i r e w a timmoode caka fuɗɗoode aa ا ا ا ا w و و و و r ر ر ر ر d د د د د t o w i r i
Ekkitinol 4 aa ee ii oo uu و و ي ى ا Ndaa tindinooje ngam fooɗugo masɗe. - Windugo aa : sey a ɓesda aliifi.. ى ى - Windugo ee : sey a ɓesda. ي ي - Windugo ii : sey a ɓesda. و - Windugo oo, koo uu : sey a ɓesda و ور ى ت ن ن وت ن ي يت و اب ت ر ت وت ر ى ت ن وت ت يت ي ن ان b u u t a w o o d i w e e t i d i i d i w a a t i d u u r i b a a b a b u u b i t i i t a t e e n a n i
siddere hownde Ekkitinol 5 Siddere ɗon holla karfeeje ɗiɗi. To masde walaa, sey a waɗa hownde dow harfeere. و ر ت ن ي ت ن ت ر ت ي ت ن د ر ت ر ت وت ر ت ي ن ر ي ن ب وت ن ن د ن د ر و ي ن To harfeere fooɗi masde, harfeere nde howataa. (laaru ekkitinol 4) t u u r t i d i r t i t o w n a n a r n a d a r n a y a y n a r a n w i t a a r a b e e t a a r e b a a b i r a a w o
h j g غ ع ج ح Ekkitinol 6 feere mum timmoode caka fuɗɗoode h ح ح ح ح Yaake feere ɓe ɗon mbinda h koo j bee wa ingo karfeeje ɗe aarti (bana ). ت ح : taha To wolde fuɗɗiri bee masde (voyelle), sey wada ع ngam joggaago vowel go. ح اج ع ر د د ع ار غ اج يج ج ن ت غ اج وو ع ور غ ح ب ن ت ا ي ح غ غ ور ج ج ج ج j ع ع ع ع غ غ غ g غ juutina waaju ardina go o ta a hande do ere eerugo jabuura ujineere
ࢨ Ekkitinol 7 ɓ ƴ ɗ k l ࢨ ل ک ط Yaake feere e ɓe mbinda k -timmoode bana nii: Sey en kuuwtinira:, jooni: Laawol windugo ۑ,ٻ feere: Laawol windugo ك ک ل ىل و ل ک ل ح ل د ط ل ک ج ح ن ط ک يک ي ط ي يو اغ ط ل ک ل ور ل ک ي feere mum kurgoowo goɗɗo kuugal joggirgal ɓiɗɗo kalluɗo hakkilango ballal ƴarugo nuɗɗinɗo timmoode caka fuɗɗoode ɓ ƴ ࢨ ࢨ ࢨ ࢨ ɗ ط ط ط ط k ک ک ک ک l ل ل ل ل
f p m s c/sh/s ڤ hiiɗngel: Harfeere p ݠ jonta: Harfeere p ڢ ط ود م ح م د س ود ݠ س وو ݠ ش ج ام د ر س ع س م ى ش د و ن ش ڢ ک ت ي اڢ ي ڢ ام Ekkitinol 8 feere mum pofɗe soppa fassitiri cardi ɓoccol cuuɗi maɓɓita humakiijo mimsita lisal cufi masiibo pullo timmoode caka fuɗɗoode f ڢ ڢ ڢ ڢ p ݠ ݠ ݠ ݠ m م م م م s س س س س ش ش ش س م ݠ ڢ c ش ش
Ekkitinol 9 nd ng/ ŋ nj mb ny ࢩ مب نج نغ ند To n ɗon hawti bee -d, -g, -j, koo -y laato harfeere woore. Hownde wonataa dow n. Non boo to m hawti bee -b. Misaaluuji : feere mum timmoode caka fuɗɗoode nd ند ند ند ند ng/ نغ نغ نغ نغ nj نج نج نج نج mb مب مب مب مب ࢩ ࢩ ࢩ ࢩ ŋ ny nden ngam njumri nyiiri mboodi ع ن د innde ند ن نغل ɓiŋngel نغ م ک نج م kanjum نج م ر نغ ي نغ ngayngu ࢩ ير مب ال mbaala مب ود ند نغ ࢩ م ند ngare njawdiri مب س ر ند ي م ndu mbarugo
Ekkitinol 10 En timmini karfeeje kuuwtinirteeɗe nder bindi ajamiya. Ammaa to goɗɗo wu yan wolde diga arabre, sey huuwtinira karfeeje arabiya. Ndaa ɗe : z kh s h ه ص خ ز (waaju) : Waazu و ع ظ koo و از خ ب ر : (habaru) Khabaru م ص ر : Misra ا لل ه koo له ال : Allah feere mum Jaŋgugo karfeeje arabiya : timmoode caka fuɗɗoode z ز ز ز ز kh خ خ خ خ s ص ص ص ص h ه ه ه ه Karfeeje ɗeˈe tokkindirɗe Abajada (Sub-Saharan Africa): هوز ا بجد حطى کلمں صعڢض ڧرست ثخذ ظغش sha ga zhaa zaa khaa tha ta sa ra qa dha fa a sa na ma la ka ya ɗa h a za wa haa da ja ba a
Ekkitinol 11 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ٠ ١ ٢ ٣ ٤ ٥ ٦ ٧ ٨ ٩ ١٠ Koo to arab en e mbindira diga nyaamo yahgo nano, e ɓe mbinda lambaaji kalkal bana roomaŋkooji: Waato 1996 e ɓe mbinda : Ujineere e ɓe mbinda: ١٩٩٦ ١٠٠٠ ٣٦٠٥٤ 8642 ٨٧٠٠٠ 2007 ٥٣٩٢ 9753 ٩١٢٣ 4150
Ndaa pontuations waato toɓɓe: Ekkitinol 12.,?! roomaŋkooji «ajamiya»! Waylitugo diga roomaŋkooji yahgo ajamiya, koo boo diga ajamiya yahgo roomaŋkooji: To a dilli jahaaŋgal a walaa paɗe, taa tokka marɗo paɗe, tokka marɗo ɗisɗe. ت ع س وب ر بى و اند س و ر م ط غ ت ا د و ل ک ل ينغ ل ند ع ند ا ج اج ر ک م اي Annduɗo ko nyaamɗa anndi ko kaarɗa.
ج ور نغ ل ع ن د ک و ن ند ر ک ش ل ک ش ل ع ند ا ک ي ر ن ج ور نغ ل Ɓaaraago beembal nafataa beelaaɗo. To a yiɗi riiwugo koɗo ma, jo in mo dow hayre. ش اح الله ر ج غ بى ج نغ Haɓɓa gerogal tawta poola. Sey a tokka jaŋgugo defte ɗe ajamiya, a tokka windugo boo, haa jaŋgde e bindi ma ɗigga booɗɗum. Jawmiraawo sembiɗine.
EKKITINOL 13 Inɗe karfeeje bee fulfulde aa aliifi ا - f fee ڢ - b - ب bee ɓ - t - ت tee th - ث camamlu bee nyamirde k - ک keefu l - ل laamu m - م miimi j jiimi ج - n - ن nuunu h haa ح - h (hakabeere) haa peetel ه - kh haa toɓɓuŋgol خ - w waawu و - d deeli د - r - ر arre y - ي yaa ƴ ࢨ - yaa nyamirde z - ز zayra ny nya ࢩ - s c s siini س - ciini ش - saadi ص - nj - نج nja mb - مب mba ng & ŋ - نغ nga ɗ - ط ɗaadi ayni ع - nd - ند nda p ݠ - pee g aŋgini غ -
Ndaa karfeeje fuu bee masɗe t تتت ت k ککک ک b ببب ب a w وو و و l للل ل ɓ i y ييي ي m ممم م c ششش ش u ƴ ࢨࢨࢨ ࢨ n ننن ن d دد د د o ny ࢩࢩࢩ ࢩ p ݠݠݠ ݠ ɗ ططط ط e ŋg نغنغنغ نغ ععع ع f ڢڢڢ ڢ siddere nd ندند ند دن r رر ر ر g غغغ غ hownde mb مبمبمبمب s سسس س h ححح ح j ججج ج مب Inɗe masɗe bee fulfulde e arabiya Innde Fulfulde Innde arabiya Masɗe Harakat a Diidi dow Fatha e Toɓɓere les (yamaleere) Imala e i Diidi les Kasra o Turnde o (esoode)? u Turnde Damma Karfeeje ɗiɗi Siddere Shadda Masde walaa Hownde Sukuun
Tindinooje feere ngam windugo ajamiya ل ا 1) To a ɗiɗi hawti bee l e fuɗɗoode, sey a winda bana ni و ل ا, walaa ل ام يط laamiiɗo لا 2) To a ɗiɗi hawti bee l caka wolde, sey a winda bana ni ب ل ا, bilaa س ل اس salaasa 3) To fiili (= verb) tokki mi, a, mo, o, ɓe, sey hawtugo ɗe bee fiili. Ndaa misaaluuji : mi waray م و ر ي o wari ع و ر a wara ع و ر ɓe ngara نغ ر. ى 4) To fiili amri (= verb in the imperative mood) timmiri bee -e, sey ɓeyda koose kuwe نغ ر ت ن ى ngurtine ک وس ى ن س ت ى naste ک و ى. ي 5) To fiili timmiri bee -i, nden lameeri (=pronoun) tokki, sey ɓeyda ب وب ر يو ي Buuba riiwi ɓe ي اي ح ک ي م Yaaya hokki mo
Inɗe nder Deftere Allah no ɗe mbindira nder Alkurˈaana: ء اد م ال م س يح أي وب د او د ڢ ر ع و ن ج ال وت ه ر ون إ ب ر اه يم إ ل ي اس إ س ح اق إ س م ع يل إ س ر اء يل Aadamu (Adam) Almasiihu (Christ) Ayuba (Job) Daawuda (David) Firawna (Pharaoh) Goliyat (Goliath) Haruuna (Aaron) Ibrahiima (Abraham) Eliya (Elijah) Isiyaaku (Isaac) Isma iila (Ishmael) Isra iila (Israel) ز ک ر ي ا ج ب ر يل ل وط ى م يک ل م وس ى ن وح س ل ي م ن ال ي س ع ي ع ق وب ي ون س ع يس ى ي وس ڢ Jekariya (Zachariah) Jibriila (Gabriel) Luudu (Lot) Mika el (Michael) Muusa (Moses) Nuuhu (Noah) Suleymaanu (Solomon) Elisa (Elisha) Yakubu (Jacob) Yuunus (Jonah) Iisa (Yeesu -Jesus) Yuusufu (Joseph) Kongol feere: يا جوم راو Jawmiraawo:, Ya الن ور Annoora:, الن ب ي Annabi:
ء ع ج م ي ڢ ل ڢ ل د Ajamiya Fulfulde و ي ل ت ک ک ر ڢ ىج ڢ و بى م اس ط اب ج د ورش -- Warsh Abajada ا بجد هوز حطي کلمن صعڢض ڧرست ثخذ ظغش ࢩݠࢨ Waylutuki karfeeje fuu bee masɗe -- ا ا ا ا ا ببب ب ججج ج د د د د ههه ه و و و و زز ز ز ححح ح ططط ط ييي ي ککک ک للل ل ل ا ل ا ممم م ننن ن صصص ص Aa, aa a B, b J, j D, d H, h Noms W, w Z, z H, h Ɗ, ɗ Y, y K, k L, l -laa laa M, m N, n S, s ععع ع ڢڢڢ ڢ ضضض ض ڧڧڧ ڧ رر ر ر سسس س تتت ت ثثث ث خخخ خ ذذذ ذ ظظظ ظ غغغ غ ششش ش ࢩࢩࢩ ࢩ ݠݠݠ ݠ ࢨࢨࢨ ࢨ ' F, f D, d Gh, gh or Qh, qh R, r S, s T, t Th, th C, c in Hausa Kh, kh Zh, zh Z, z G, g C, c Sh, sh Ny, ny P, p Ɓ, ɓ Ƴ,ƴ ى ى ي ي و و نغنغنغ نغ نجنجنج نج مبمبمبمب مب نغنغنغ نغ ند ند ند دن ک ر ڢىج ط ع نغ ل ا ندر ڢ ل ڢ ل د ع ج م ي : ث خ ذ ص ض ظ ڧ A, a E, e I, i O, o U, u Ee, ee Ii, ii Oo, oo Uu, uu Ŋ, ŋ Nj, nj Mb, mb Ng, ng Nd, nd Hownde: walaa masde. Siddere: sembiɗina harfeere.