mipiiprd okez ... ixarcar...dixardn`... zeenlyi`z`kd... mzllwemixedz`kd...exagalaegdmc`ipiipr... iprpkcardkn...mc`lyepenniwfp ... bkwxtnmilerdmixqnd

Átírás

1 mipiiprd okez 5... dgizt `kwxt... ixarcar...dixardn`... zeenlyi`z`kd... mzllwemixedz`kd...exagalaegdmc`ipiipr... iprpkcardkn...mc`lyepenniwfp...`kwxtnmilerdmixqnd akwxt...daipbipic... mixneydzyxt...dziniaiigdyelyedztndoic... dpnl`demezid,xbdlrzexdf`... dipiced`eeldzeevn... mipeymipic... akwxtnmilerdmixqnd bkwxt dwixt zeevn,dca` zayd,mipiicd ihtyn...xbzviglxeqi`e... milbxdzyelyezayd,ziriayd...algaicbleyiaxeqi`...j`lnzgilylrdxeyad...dilrxkydel`xyiux`a'dzcear... bkwxtnmilerdmixqnd

2 mipiiprd okez ckwxt... dgizt... l`xyimrzixadzzixk... 'dl`mipwfdedynziilr...meimirax`jynlxddl`dynziilr... ckwxtnmilerdmixqnd...mihtynzyxtmekiq 4

3 dgizt zexaicd zxyr xg`l cin ipiqa exn`py mihtynd zeaiyg dwne Ÿ wgxn Ÿ mrd cnrie " Ÿ :dxezoznxg`lcinxn`pzncewddyxta xiyi jynd `id epzyxt.(gi weqt) "miwl`d Ÿ mw xw` ltxrd l` WBp dynl'dicilrdxn`p(bkwxtseqcr) efdyxtoky,ipiqxdcnrnl.dxezddpzipeameideze`a,ipiqxda i"yx `iad jke,dyxtd ly daxd dzeaiyg lr micnl ep` o`kn,ìè Â ÏÒÙ ' Ï ' Ó ÌÂ Ó ÏÎ" Û,È ÈÒÓ [zexaicd zxyr] ÌÈ Â Ó,ÌÈ Â ÏÚ ÛÈÒÂÓ ' Ï Â'."...È ÈÒÓ [mihtynd] ÂÏ :l"f epinkg mya (`,`k) yxcna exn` jke,mihtynd ly daxd mzeaiyga ebiltd epinkg ÍÂ Â Ô ÔÎÏ,ËÙ Ó ÈÂÏ Â ÏÎ"."... Â Ú Á ÔÈ È Â :(hi,ldax zeny) dax zyxta exn`py mipicde mihtynd lky,miclil yibcp z`f xe`l cin,dxezd dpzip ea mei eze`a ipiq xda dynl exn`p,mihtyn.zexaicd zxyr xg`l,mrt icin `l`,dyxtd zligza wx df xac zxin`a wtzqp `l rny el` mixacy miclil xikfp,miweqta zeppeazde cenil ick jez.ipiqxdadxeabditndyn dkixcne epl dxen `idy jka zcgein epzxezy miclil xiaqp yi xy`k mb.avn lka exagl mc` oia xyeia bdpzdl cvik epze` ayiile xeztl cvik epze` zcnln dxezd,miyp` oia miyw mikeqkq mrl wx dpzip ef zlekiy,siqep.'mihtyn'd md el` - zeirad z` 5

4 dgizt mihrwne mitg ª Fl xw` lfcb ifb ine" :(g,c mixac) xn`py itke,l`xyi."...mwicv mihtyn zyxt z`xedl migpn zeceqi lewz`mrneya,ipiqxdal`xyiipalyabypdcnrndnxarnd miavn oeebna xzid oia zwqerd,mihtyn zyxt l`,y`d jezn 'd z`kd,daipb,zepenn iwfp,zelag,zeaixn oebk) miywe miakxen.cg xarn epid,(cere gvx,mzllwe mixed epilry miiaeigd miccvd z` xzei yibcp,ef dyxt cnll ep`eaa.cgdxarndz`xzeiocrpjkae,miweqtdoncenll :mikxc izya z`f dyrp jildz z` yibcp xwirae dxezd ly miyperd iaeig z` oiivp.`.mdizeawra `ad daeyzd.mc` lkl die`xd dpekpd zebdpzdd idn xxap oelyikd jezn.a jxc ribp,iytegl exxgyny ecar oira laegd lr cenila :`nbecl x`zny itk,micar itlk die`xd zebdpzdl daeyzd jildze yperd.(g,h) micar zeklda m"anxd z`f enk,oelyikd mr ybtipy iptl die`xd jxcd idn cnlp minrtl cvik x`zl miweqtd cenil zligza cin sicrp ea,gbepd xey oica aehd ote`a exey lr xenyle eyekx lr zeixg` zgwl mc`d jixv.wfplote`meyamexbi`lyjkxzeia dgilqd zywae minelyzd,daeyzd jildz rbty mc`l zeqpw e` miyper mpyi epzyxta miax mixwna.elwifde`ealag,exaga jezne,edyrn zxneg zpadl mc`d z` `iadl `id miyperd zxhn 'nr xdeh iltxr) wewaxdazkjke,daeyzledhxgleze``iadljk :(bv ÂÁÈÈ,[ziyep`d dxaga miniiwd] ÌÈÈ Â Á ÌÈ ÂÚ " 6

5 dgizt Á.Ú Â ÂË:ÌÈÈ Ù Â Â ÓÈ Ì Ï È,ÔÂÓÓ ÊÈ ÏÈ ÏÂÂÚ ÂÚ Â, ÏÂÂÚ Â ÚÏ ÂÒ Î Í ÓÚ Â [aehd] Ê ÂË Î ÊÁ È Î [ypriy] ÒÂÈÈ ÍÈ ˆ È ÔÈÚ Â ˆÍÂ Ó [rxd] È Â,[dleer zeyrl xeq`y] Ì ÔÈ ÌÈÈ Ï ÌÈËÙ Ó ÏÎÂ...ÈÏ Â ÈÏ ÂÏ ÔÈ Á ÂÈ Â Ó Ï ÂË Â ÓÓ Ú Â ÏÎ Ì ÈÎ,Ú Ó ÌÂÏÎ."...ÂÓˆÚÏ Â Î ick d`a dpi` dxeza minelyzd zaegy dler wew axd ixacn wfglick`l`,ipydyekxndpdpylreamewplemc`dz`yiprdl rxzeyrlxeq`y,hxtalaegdlv`ellkadxagdlv`dxkddz`.eiyrnl i`xg` zeidl mc`d lre lr daeyze dhxg icil `a `ed,xeqi`d zxneg z` oian wifnd `nw `aa) dpyna minkg exn`y dklda iehia icil `ad xac,edyrn. " ÓÓ È ÚÂÏÏÁÓ Â È,ÂÏÔ Â Â ÈÙÏÚÛ " :(f"n,g"t,zn`l mc`d jepig `ed dyxtd ly dpiipr xwiry,`vei df itl.xyeile aehl בכיתה נדגיש את תהליך החרטה העובר על האדם אחרי מעשהו השלילי, החל מהצער על המעשה, דרך ידיעה והבנה שהוא צריך לשלם ועד התשלום עצמו, בו הוא מביע את רצונו לתקן את שקלקל על ידי שמחזיר לחברו מה שלקח או הזיק. תהליך זה מסתיים בכך שהוא מבקש סליחה ועושה מאמץ לפייס את חברו. 7

6 dgizt מצד שני נביא את דרישת התורה מהניזק לסלוח, כפי שאמרו חכמים שם במשנה:,È ÊÎ ÏÁÂÓ È Ï ÔÈ ÓÂ" ÌÈ Ï Ù ÈÂ ÌÈ Ï Ï Ì ÏÏÙ ÈÂ' : Ó."'ÍÏÓÈ נסיים בתיאור ההשלמה בין שני האנשים, השלמה שתמנע מריבות בעתיד וירבה השלום בעולם. mixkfend mc`d ipa ly mixengd miyrnd lr cenild ick jez.dl`k miyrn miyer mpi` aexl l`xyi ipay miclil xn`p,dyxta,"...awria Ÿ oe` hiad `l" Ÿ :(`k,bk xacna) wlazyxtaweqtdz``iap weqtd z` oke,l`xyi dpgna dxar d`ex `l 'dy `ed eheyty mpn`) "...afk ExAci `le Ÿ dler EUri `l Ÿ l`xui zix`w" :(bi,b) diptva ;`"r `v migqt) l"f epinkg j`,lce ipr mr lr xacn weqtd hyt.(xeclkal`xyilkiabldfweqtexikfd (a"r dn oiyeciw jxe`l dnvr lr zxfegd,"ike" dlinl miclid al zneyz z` aqp epid df dxwny micnl ep` dpnne,dxwi m` - dzernyny,dyxtd.z`feyri`ll`xyiaexle,bixg l`xyin mc` ly xyid erahy mixacl qgia xwira z`f yibcp,mixedd zllwe d`kd,yi` zaipb,zeenl d`kd enk) mdn wgxzn.('ecke zelage zeaipb miiywa mb zwqer miig zxez mikeaiqa zwqer ef dyxt.aeyg xqn epyi mihtyn zyxta.miabyp mixaca wx `le zekld ly miax mihxtae miigay miiywe iavn lka epze` dkixcn dxezdy ze`xl clid z` `iai df cenil.miigd drax`l miwlegnd,zeevne zekld,mi`yep ly rty epzyxta :miwxt 8

7 dgizt.exagl mc` oiay mihtyn- `"k wxt.exagl mc` oiay mihtyn eaex- a"k wxt eaexe exagl mc` oiay zeevna wqer ezligza- b"k wxt.mewnl mc` oiay mipiipra l`xyi oia zixad zzixk) mewnl mc` oiay mipiipr- c"k wxt.(xdl mipwfde dyn zeilre d"awl,weqtlknmilerdzeklddemipicdz``iap`l,aexl,efzxbqna zekldd odn oiivle weqte weqt lk ahid cenll yiy oaen j` iteb z` zex`and zeifkxnd l"f epinkg zeyxc odne epnn zecnlpd.miweqtd mipkzd z`e miifkxnd mixqnd z` xi`dl eplczyd epixaca xcql jxev epi`x minieqn mixwna wxe,miweqtdn milerd zecinde.`yepdz`xzeixidadlickmipicdixwirz`.cxtpa `yep lka weqrpe zeiyxtl qpkip zrk 9

8 `kwxt :miixwir mi`yep dray epwxta È Ú Ú.1 È Ú Ó.2 ÂÂÓÏ È Î.3 ÌÈ Â ÏÏ Â Î.4 Â Á Ï ÂÁ Ì È ÈÈ Ú.5 È Ú Î Ú ÎÓ.6 Ì Ï Â ÂÓÓÈ Ê.7 (e±a miweqt) ixar car mipicd ixwir apbymeyncarkynyloicziaedexknymc`lrzxacnepzyxt cardy epze` zcnln dxezd.ezaipb xear mlyl dna el did `le.xzei`lemipyyywxcaer,zepefneipaledlzzlaiigoec`d,zil`xyidyi`lieypcardm`.xzei mqpxtl jixv `l oec`d,iytgl `vei cardyke ex`yi zecleedy zpn lr),ziprpk dgty carl zzl leki oec`d,ecal) etba `vei- `veiyke,ezy`l zaygp dppi` oaenk `id.(oec`l.(dicrla z`e`eipec`z`ade`yiptneipec`lv`x`yidldvexcardm` oicd ziaa (uriizdl) jlnidl oec`d jixv,miiprpkd eipae ezy` revxl deevn oec`d,x`yiy minikqn oicd zia ipiic m`.el edexkny 10

9 `k wxt ixar car mlerl ecar card didif`ne zlcd lr rvxna ecar ofe` z` (awpl) 11.(laeid zpy cr,xnelk) cardl`ie`xdqgid "... cari Ÿ mipw WW ixar car dpwz im" :a weqtaxn`p daipba lykp l`xyin mc` ea ilnxep `ld avnl zeqgiizda gztp.carlexkenlul`poicziaycrdaipbdz`xifgdlmirvn`eloi`e dyeadlre carl xknpdl`xyin mc` ly lecbd xrvd lr mb xacp.jkl zerbepd zekldd z` cnlp okn xg`l.ezgtynle el znxbpd :xne` (an devn) jepigd xtq ÌÚ Á Ï È ÂÓÚ È È Ï ˆ,ÂÊ ÂˆÓ È Ó" ÏÂÁ ÍÎÍ ÓÈÎ, ÂÏÂÚÓ  ÂË Â ÓÏÎ ËÂÚÓ ÏÓ Â,ÌÏÂÚ ÂÁ Ó Â Ó ÔÓ ÌÈÓÁ  ÒÁ Â,Ì ÈÏÚ Î, ÒÁ ÂÏ ÏÂÓ ÏÂ Â È È Á  ÏÚ ÌÁ Ï Â È Ê ÔÎ ÏÚÂ." Ï ÔÎÌ Â Ú È ÂÓÎÂ, Ù Â Î Î :ecarl oec`d zebdpzd lr azk (f,`) micar zekldam"anxd ÌÈÊ ÌÈ Â È Ú Ï Â Ï ÈÏ ÂÒ È Ú Ú ÏÎ" ÂÈÏÎ ÂÈ Á ÍÈÏÂÈ :Ô Î,ÌÈ Ú Â ÚÏ ÌÈ ÁÂÈÓ Ì [miiefa]  ÚÂ Ú Ï': Ó,ÂÈÏÚ ÓÂÏıÂÏÁÈÂ,ıÁ Ó È Ï ÏÙ Â Ù È ÙÓ È Ú Ú ÌÈ ÂÓ ÌÈ Ó...' Ú."... ÈÎÓ :(h,` micar zeklda) azk cere ÏÎ Ó ÂÏÔ Â ÏÔ ÈÈÁ, È Ú Ó Â È Ú ÚÏÎ" Ï,'ÍÓÚ ÂÏ ÂË ÈÎ' : Ó, Â Ó Â ÂÒÎ Ó Â ÔÈÈ Â,[xegy] È ÙÏΠ ÂÈ ÙÏΠ[zevepn xk] ÔÈÎÂÓ È ÏÚ Ô È, Á ÔÈÈ Â Â Â Ô È Â ÎÈ Ú Ú Â ÏÎÂ Ó Ô ÎÓ...Ô È ÏÚÔ È Â Â

10 ixar car `kwxt È ÌÎÈÁ Â' : Ó, ÂÁ Ó Â Â Ï ÈÈÁÂ,ÂÓˆÚÏ ÔÂ."ÂÈÁ È Ï È lr xacp,ezxikna dlty card ly eytpy,m"anxd ixac zeawra cvike ecarl oec`d ozep zecear el` miclil x`zp.card ly ezybxd enkzeidljixvcarloec`dqgiyjklribpycr,eitlkbdpzn`ed.ezgtyn ipal mc`d qgi :(g,h) micar zekldasiqenm"anxdmpn`e ÈÓ,ÍÎ ÔÈ ÈÙ ÏÚ Û Â.Í Ù È Ú Î Ú Â ÚÏ ÂÓ" ÂÏÂÚ È ÎÈ Ï ˆÛ  ÂÔÓÁ Ì È È ÓÎÁÈÎ Â Â ÈÒÁ. ÓÏÎÓÂÏÎ ÓÏÎÓ È ÏÈÎ ÈÂÂÏ ˆÈ Ï ÚÏÚ ÂÈ ÏÈ Â ÏÈ ÏÎÓ ÚÏ ÔÈ Â ÂÈ ÌÈ Â ÌÈÓÎÁ  È.ÔÓˆÚ ÂÚÒÏ ÌÈ Ú Â ÂÓ ÔÂÊÓ ÔÈÓÈ ÓÂ.ÔÈÏÎÂ.' È ÈÏ ÁÙ È ÈÚÎÌ È Â ÈÏ ÌÈ ÚÈ ÈÚÎ': Ó ÚÓ È Á ÂÓÚ È Ï...ÌÈ ÏÂ È Â Ê È Ï ÔΠ ÚÈ ÂÚÌ"ÂÎÚ Ï ÈÂˆÓ ÂÊÚ Â ÂÈ ÊÎ ÔÈ Â...ÂÈ Â ÚË " Ì ÏÚÈÙ Ï ÈÌ ÂÂ È Ì Ï ÂÚ ÊÏ Ê Ì ÌÈ ÓÁ,ÌÈ È ˆ ÌÈËÙ Ó ÌÈ ÂÁ Ì Â ÂˆÂ Â ÂË ÓÂ Â Ì ÂÓ Ï ÂȈ " Ï ÂÈ Â ÈÓ ÔÎÂ.ÏÎ ÏÚ Ô Â' : Ó,ÂÈÏÚ ÔÈÓÁ Ó ÌÁ Ó ÏÎÂ,'ÂÈ ÚÓ ÏÎÏÚÂÈÓÁ Â'."'Í Â ÍÓÁ  ÌÈÓÁ ÍÏ בכך נפתח אצל הילדים רגישות לאדם הנתון בצער, וכן כבוד ואחוה כלפי כל אדם מישראל, אפילו אם נכשל בחטא. 12

11 `k wxt ixar car 13 zexigd ly dzeaiyg " mpg iwtgl `vi zraxae..." :weqtd jyndaxn`p l`xyin mc` ly irahd avnd lr xacp,df weqt x`apy iptl yyn xzei cearl carl zpzep dpi` dxezdy oiivp.oixeg oa `edy.oixegoaezeidlrxenylick,mipy dvexepi`xy`kcardlyepfe`zrivxambiehiaicil`adfceqi È ÈÒ ÏÚ ÚÓ ÔÊ "."Úˆ -ÂÓˆÚÏÔ ÂÍÏ Â...'ÌÈ ÚÏ ÈÈ ÈÏÈÎ' :(i"yxa `aed) minkg exn`y itke,xxgzydl z` `hal mc` lkl zxyt`nd zexigd lr xacl `eap jk jezn zegiy) eizegiya wew dcedi iav axd ixacke,eizepevxe eizegek :(248-e 232'nr mihtyn zyxt,d"ivxd Ï ÚÂ Ó Ú Ï,ÈÏÓ Â ÂÌÏ Ì ÂÈ Ï ÈÏÎÌ Â..." ÓÈ Ù È Â Ú ÂÎÊÏ È.ÏÎ È ÙÏ Â ÈÁ...È ÂˆÈÁ Ì,ÈÏÓ Â Â È,ÌÏ Ì Â Ì...Ì ÂÈ Â."...È ÓˆÚÌ Â qiqad `idy,ziytpde zifitd zexigd ly dzeaiyg z` yibcp lkl qiqa deedn zexigd.mcwzdle gztzdl mc`d ly ezlekil zpzep dxezd.'d zcearl xqnzdl el zxyt`ne mc`d ly dglvdd.xxgzydl carl zeiexyt` dnk card ly eipale ezy`l db`cd " FOr FYW` d`vie `Ed dx` lra m`..." :b weqtaxn`p?ezy` d`vi okidn:dl`yd zl`yp dfe,card dlra mr cgi iytegl z`veiy rnzyn weqtd hytn!?dn`ldxknp`lllkefdyi`ixdy,dyw dzrny dzernyn,dyi`d z`iviy,(i"yxa `aen) mix`an epinkg È [d`xpk] :azka"ivpde.dqpxtl oec`d lr aeig oi` Ó ÒÓ, ÚÏ ÎÓ [dlra] È ÂÈ Â..."

12 dixar dn` `kwxt, Ò ÙÓ  ÔÊ Â Â,ÂÈ Â È [zeidl] ÏÈ ÔÎ Ì È Ê Ï... Â È Î ÏÓ ÊÈ ÂÚ È Â,È" ÙÎ."...Â È ÎÚÏÔÂ Ï ÂÒ Â...ÂÓÚ ˆ  Πxazqn,oec`d ziaa `vnp cardy oeeik,a"ivpd xaqd itl xnelk xy`ke,dxeqgnlklb`ecoec`de,xiczote`amyz`vnpezy`mby.oec`dzianz`vei`idmboec`dzian`veicard :o"anxdjklrsiqen, Ó Ì Ï ÔÈÈÂÏ Ì ÈÈÁ ÌÈ Â È ÏÚ Â ÏÓÁ..." ÂȈ ÔÎÏÂ,Ì ˆ Â È ÎÓ ÚÂ,ÏÚ È ÈÏ ÌÈÙˆÓ Ô Ï ÊÂ...ÂÓÂ Ó Ì Ï ÂÈ ÏÂÈ È ÚÓÁ ÂÏ Â Ô Ï, Ú ÏÚÂÌ ÈÏÚÌ Ó ÏÓÁ ÊÏÎÂ...ÂÓÚ ˆÈÂ Û Â,ÌÈ ÊÚ ÂÈ È ÂÂÈ ÂÈ Î È ÂÏÓÚ ÂÈ Â Úˆ ÂÓÈ ÂÓÎ,  ÔÈ ÓÌ ÂÊÓ ÈÈÂÁÓ Â È Ï ÈÙÏÚ Â Ì Ò ÙÏı ÏÎÍ ÔÂÈÎÏ,   ΠÂÓÏ."Ì ÏÔÓÁ Î Â ÂÈ ÏÂÈÓÁ Ï ÂȈÌÈ Ë ÂÈ Â כאשר עבד עברי משתעבד לאדון, דאגה התורה שבניו לא ישארו לבד בבית ללא אבא וללא פרנסה, וחייבה את האדון לדאוג להם כך שיוכלו להיות קרובים לאביהם ולא תחסר להם פרנסה. נדגיש בפסוקים אלו כיצד התורה מחנכת את האדון לטוב לב ולרחמנות. (`i±f miweqt) dixar dn` mipicd ixwir.dxyrmizylibcr,dphwdcerawxdn`lezaz`xeknllekia` dvex m`y jk,oiyeciw sqk mb `ed eza xear lawn a`dy sqkd 14

13 `k wxt dixar dn` efdxikn.ztqepmrtdycwljixvepi`,dyi`lefdn`z`yloec`d.(oec`l zpnefn zad dzrn- oenif)"ceri" z`xwp dzgwl epa lr devn,dyi`l dze` z`yl oiipern epi` oec`d m`.diyeciw sqkl el aygi ozp eia`y sqkde,dyi`l dl zzl miaiigzn md,dyi`l dze` migwel oad e` oec`d m` -"DzEqM",oefn-"Dx`W" :ezy`lzzlaiiglralky,mixacdyely.ezy`mrlrajxckdzi`zeigl-"dzpr" Ÿ,micba oec`d lr devn,dyi`l dze` z`yl mivex mpi` epae oec`d m` dze`xeknlelxeq`e,dia`zial`aeyldlxefrledpeictariiql.xg` yi`l,dyi`l d`yep :el` mixac dyelyn cg` dyer epi` oec`d m`,mlyl ila mpig z`vei dn`d,dze` dcet e` dyi`l epal dpzep.(dxyr mizy lib) zexrp ipniq `iaz xy`k ezaz`xkenda`lydywdeavn "... dn`l FYA z` Wi` xmni Ÿ ike" :f weqtaxn`p `xepavnla`ribncvik:dl`yddil`ndlerdf`yepcenilmr?dn`lezaz`xken`edydf ÎÓ È Ú ÏÚ Ï- ÌÁ " :(bn devn) jepigd xtq azk jk lr."... ÎÓÏÍ Ëˆ È ÏÚ ilklkiyewlyueli`nd`vezkezaz`xkenda`axaecnxnelk.xg`iyewe`,dyw ilklk avna dgtyn ly ze`ivn miclil x`zp jk jezn z` wtqle ezgtyn z` lik`dl leki epi` a`dy avnl dribnd.zadz`xeknla`ldxezddxyt`oklr,dikxv " Da FcbaA Dxknl lwni Ÿ `l..." Ÿ :weqtd jyndaxn`p (i"yxa `aed) exn`epinkgla`,oec`dly`iddcibadhytditl.dxkneezaacbaya`lfnxmbo`kyiy 15

14 dixar dn` `kwxt eldidoky,ezaz`xknya`dlrzxewiarinyp,efdyxcxe`l `lyick,'eckedywcearloebk,sqkbiydlmivn`ndlkz`zeyrl.ezaz`xken`edyjklribdljxhvi ceridzeevnicilrdn`ldxezdzb`c "... Dcri Fl xw` dipc` Ÿ ipira drx m`" :g weqtaxn`p criil,oec`dlrzlhenddyrzeevndpyiymicnlep`dfweqtn.dyi`l dn`d z`(z`yl) qgi,efdn`lzzloec`djixvyqgidednepze`zcnlnefdevn jepigd xtq azk jke,dyi`l dz`iyp ick cr,daige lecb ceak ly :(bndevn),  ÚÏÂ, È Ï Â Ï Â Â ÂȈÂ..." È È,ÂÓˆÚÏ ıùá  ÔÈ Ì Â.  ÌÂÁ ÂÔ ÁÏ- ÈÎ Â,Ï ÂÁÓ È Â Ô ÌÚÌ ÈÎ["dpcrii epal m`e"]  Ï...  ÚÓ ˆ ÚÈÈÒÈÂÌ ÓÏÎÓ["dctde"] ÂÈ ÙÓÚ È." ÂÏÂÚÓ ÂÈ Â ÈÓÓ ÂÈ Â ÏÚ Ï- È ÒÁÓ Ê ÏΠנדבר עם הילדים על ההרגשה הקשה של הבת בעוזבה את בית אביה, למרות הקשיים שחוותה בביתה, ומתוך כך נדגיש את הדרישה מהאדון לעשות הכל לטובתה, עד כדי חובה לעשותה גברת ולהתחתן איתה או לתת לה את בנו לאישה, ואם לא ירצו בכך, לסייע לה לפדות עצמה ולצאת לחופשי. 16

15 `k wxt zeenl yi` z`kd (ai weqt) zeenl yi` z`kd " znei zfn zne Wi` dmn" :ai weqtaxn`p zkpgn dxezd cvik oiivp:zilky dxaqda dligz weqrp df weqta xengdyperdz` zeenlyi` dknymc`l zavewezekdl`l epze`.df`xepdyrnnrefrfriapeybxdl`dptpoknxg`l.xzeia (a"r ak) mixcp zkqna `xnbd ixac z` df xywda `iadl ozip ipymrl`xyiux`ldlry,cenlzdinkgncg`,`lerlrzxtqnd xtiqe ux`l `ler ribdyk.exag z` bxde cg` mw jxcae,mc` ipa zeidl leki cvik opgei iax `ltzd,jxca rxi`y z` opgei iaxl.exagz`bexdiycrqrkijklkicedil`xyiux`ay (fi,eh miweqt) mzllwe mixed z`kd eia` lnwne...znei zfn FO`e eia` dmne" :fiweqtaeehweqtaxn`p " znei zfn FO`e zebdpzdn refrf riap mzllwe mixed z`kd lr yperd cenila.eixeditlkoadlyefdxeng lk lr zeen yper oi`y miclid ipta oiivp el` miweqt xaqda dnxby) dxeag da yiy d`kd lr `weec `l`,mixed ly d`kd lr zeen yper oi` mixed zllwa mb.i"yx `iady itk,(mc z`vedl yper,ok enk.'d my mr dxn`py dllw lr `weec `l`,dllw lk z`f dyr m` la`,mixeda rebtl cifna oeekzd m` wx `ed zeend ipyeid ea dxwnaxaecn - sqep biiq epyi.dzinaiig epi` - bbeya.erytajiynd`edz`fzexnle,eaexzd,oaddyrnz`e`xymicr dkn lk lr `ed dzin ypery eaygi `ly,miclid z` ribxp jka e`eia`arbt wgynick jez clie okzi ixdy,ie`x `l iehialk e` epi`jklri`ceeae,eixeditlkie`x`liehiarinydqrkjeznile`.dzin aiig 17

16 exaga laegd mc` ipiipr `kwxt eilr,mixedl ie`xd qgid lr xacp,dl` miweqt cenil xg`l cam " :(ai,k zeny) zexaicd zxyra cg`d;miweqt ipy dxeza exn`p eia`e FO` Wi` " :(b,hi) `xwie ynega ipyde,"...jo` z`e Lia` z`."...e`xiy xqega xwira milykp,epiweqt miwqer mda,llwnde dkndy oeeik zkqna`xnbdixacz``iap.dfoiipracwnzp,mixedditlk`xen ÂÓÂ Ó ÂÈ ÏÂ,ÂÓÂ Ó ÓÂÚ Ï... ÂÓ Â ÊÈ..." xg` mkge eia` did m`" :i"yx]...âúè ÎÓ ÏÂ,ÂÈ ÂÒ Ï :(a"r `l) oiyeciw ixac z` oke,"["ipelt ixac mi`xp xn`i `l,dkld xaca oiwelg  ÂÓÁ  ÏÔ È?Ì ÂÓÔÎÈ ÚÂ"  È  ÏÚ Â ÂÎ Â ÂÈ ÂÚ Â ÂÓ Â ÂÈ Â Â,Ï ÂÈ ÌÈÎÏÓ ÈÎÏÓ ÍÏÓ ÔÓ ÈÈÂ Â È Ï Ì Â [yiiai] ÌÈÏÎÈ Ï,ÂÈ Ù."ÍÎ Â ÂȈ :(b,nxdrcdxei) jexr ogleyd my mi`aend mirecid mixetiqd z` `iadl ef zepncfda xyt` zxenzelit`eia`z`xirdlmikqd`lydpizpoa`nclr,`xnba lr xetiqd z` oke,eze` dnilkdyen` lr qrk `le,ax sqk mekq.en`z`caklickeceaklrlgnyoetxhiax בלימוד פסוקים אלו נשתדל לחזק אצל הילדים את יחס הכבוד כלפי הוריהם והמורא מהם. (dk±ak,hi±gi miweqt) exaga laegd mc` ipiipr ozernyne zeaixn sxb`af`oa`aedrxz`wi`dmdemiwp`oaixiike " Ÿ ª :gi weqta xn`p " amwnl ltpe zeni `le Ÿ :miweqtdn dlery itk,zeaixna dpyiy dpkqd lr miclid mr xacp 18

17 `k wxt exaga laegd mc` ipiipr xabzdlyicvikmkixcpoke,zeenelit`dlilgeqgeakynldlitp.exaglrmc`lyiyfbexdeqrkdlr dknd cvik x`zpe,`hgd oewiz myl `a minelyzd aeigy xiaqp z` exear `evnl gxeh elit`e minelyzd lk z` exagl zzl b`ec minelyzd cvik xtqp,df xe`iz jeza.xzeia miaehd mi`texd ixac z` `iap oke,dgizta epxkfdy itk,dhxgl eze` mixxern,dlagdincz`elozp elit`y,(f"n,g"t) `nw `aa zkqna dpynd Â È ÂÏ Ô Â Â ÈÙ ÏÚ Û " :dgilqexagnywaiycr ellgnpoi`."...â ÓÓ È ÚÂÏÏÁÓ oennmelyz-oirzgzoir " lbxzgylbxcizgyciowzgyowoirzgyoir" :ck weqta xn`p,oy] ÌÏÂÎ ÔÎÂ... ÈÚ ÈÓ ÂÏ Ô Â Â Á ÔÈÚ [xeir] ÓÈÒ"."Ï ÂÁ Ù Â È Â Â ÂÓÎ, ÓÓ È ÏÈË Ï :i"yx azk,[lbx,ci e` eci,epiy z` xaeyd e`) exag oir z` xeernd ly yperd,xnelk laegd ly epira mirbety dpeekd oi`e,oird zxenz melyz `ed(elbx.eixai` x`ya e` l"f epinkg zkxcd it lr,`xwn ly eheytl mipn`p ep`y zexnl d`xp oey`x hanae,eheyt icin `vei `xwn oi`y (`"r bq zay) lkep `l,exaga laegd oir z` ynn mi`nqny dxen aezkd hyty dpeekdy zeax zeyxcn ecnl(i"yxa `aed) l"f epinkg oky,jk yxtl dkld maxwa yixydle miclid z` cnll dvxp `le,oenn melyzl.oirdincmelyzkdfweqtxiaqpjkmeyn.zirhen zlihpl dpeekdy d`xpy jxca,"oir zgy oir" dxezd dazky dne, ÂÓ ÔÈ ÈÙÎÈÂ È ÍÎ..." :epxetqdyxit,laegdlyynnxai`."... ÈÓ Î ÈÓ È itk el zeyrl ie`x did,exaga dxeng dribt rbty in,xnelk xengdyrnlryperdz`dxezdd`hiadyrndzxnegiptne,dyry 19

18 exaga laegd mc` ipiipr `kwxt ok lre,oenn melyzl `id ziyrnd dzpeek la`,dtixg dxeva df zqgiizn`id oky,`xwn ly eheyt z` zxzeq dpi` minkg zyxc.ziyrnd dkldl בלימוד דרשת חכמים זו נחזק את האמונה התמימה בקרב הילדים בדברי חכמים, שהם מסורת מדור לדור ממשה רבנו שקיבלם בהר סיני, ובלעדיהם לא נבין את דברי התורה שבכתב בדרך נכונה. 20 exaga laegd inelyz mekiq ibeq dyinga aiig - akynl elitd e` ervte exaga laegd.zyeae zay,ietix,xrv,wfp:minelyz.exaglyeteblmxbywfpdlrmelyz-wfp.ez`kdaexaglai`kdya`kdlrmelyz-xrv.d`etxd ze`ved xear melyz-ietix.ezcearljld`ly,exaglyxkydcqtdlrmelyz-zay.miyp`iptledkidyjka,exaglmxbydyeadlrmelyz-zyea."`rxi `Rxe Ÿ oyi FYaW wx..." :h"i weqtn micnlpietixe zay inelyz `aa) minkg exiaqde"...oirzgyoir" :c"k weqtn cnlp wfp melyz ly epir z` e`iveiy dpeekd oi`y,(o`k i"yxa `aede,`"r ct `nw,d"k weqtay "...rvr zgy rvr...".darbtyoirdincwfpz`mlyiy`l`,dknd milindn cnlp xrv melyz :i"yxazkyenke,drivtayxrvdlrmbmlylwifndlryzecnlnd Ô Â ÈÙÏÚÛ, Ê ÌÂ Ó ÂÏÈÙ Úˆ ÏÚ ÈÈÁÏÂ È Â Â Â..."."... Úˆ ÔÓÂ Â ÔÈ ËÂÙÔÈ Â ÈÈÓ ÂÏ zyxta mixac ynega miriten `l`,epzyxta exkfp `l zyea inc.(`i,dk) `vzik

19 `k wxt iprpk car dkn (fk±ek,`k±k miweqt) iprpk car dkn eli`e,zeenl iprpkd ecar z` dknd mc`a miwqer `"k-'k miweqt zigyd)wfpelmxbeecarz`dkidymc`amiwqerf"k-e"kmiweqt.(epiy litd e` epir zgyznehaxafzn`z`f`fcarz`wi`dmiike " :k weqtaxn`p,earbetd-ixarcarixdy,"... Ó Â Î È Ú Î Ú " "... Fci :i"yxazk.oec`dly'etqkoiipw'aygpepi`e,l`xyinmc`lkarbetkepic.caraoec`drviayixfk`dgvxddyrnnrefrfriapo`kmb jke,miiprpkdn`ecaritlkie`xdqgidlrxacl`eapjkjezn :(g,h) micar zekldam"anxdazk dpeekd oi`.zeyw zeceara] Í Ù È Ú Î Ú Â ÚÏ ÂÓ" ÈÓ,ÍÎ ÔÈ ÈÙ ÏÚ Û Â,[l`xyia mixvnd ebdp ea jxtl È ÎÈ ÏÂ, ˆ Û Â Â ÔÓÁ Ì È È ÓÎÁ ÈÎ Â Â ÈÒÁ ÏÎÓ ÏÎ Ó ÏÎÓ Â È  ÏÈÎ ÈÂ.ÂÏ ˆÈ ÏÂ Â Ú ÏÚ ÂÏÂÚ ÏÈ Â ÏÈ ÏÎÓ ÚÏ ÔÈ Â ÂÈ ÌÈ Â ÌÈÓÎÁ, Ó È,ÔÓˆÚ ÂÚÒÏ ÌÈ Ú Â ÂÓ ÔÂÊÓ ÔÈÓÈ ÓÂ,ÔÈÏΠÂÈ È ÈÚÎÌ È Â ÈÏ ÌÈ ÚÈ ÈÚÎ' Ó [mildza weqtd] Â,ÌÈ ÏÂ È [edki] Â Ê È Ï ÔÎÂ.' È È Ï ÁÙ Úˆ ÂÈÏÚ È ÏÂ. Â Ï Ï Â Î Ô ÒÓ Â ÚÏ [oky] ÂÈ ÊÎ ÔÈ Â...ÂÈ Â ÚË ÚÓ È Á ÂÓÚ È Ï ÒÚÎÂ Ï ÂÚ Ê Ï, Ê Â Ú È ÂÚ Ì"ÂÎÚ Ï ÈÂˆÓ ÂÊÚ Â,  ÂË " Ì ÏÚÈÙ Ï ÈÌ Â-Â È Ì ÔÎÂ.ÏÎ ÏÚÌ ÌÈ ÓÁ ÌÈ È ˆ-ÌÈËÙ ÓÂÌÈ Á Ì Â ÂˆÂ [mildza weqtd] Â Ì ÂÓ Ï ˆ " Ï ÂÈ Â ÈÓ."...'ÂÈ ÚÓÏÎÏÚÂÈÓÁ Â' Ó 21

20 mc` ly epenn iwfp `kwxt zepngxd zcin lr miclid mr xacp,m"anxd ly eixac xe`l mpi`y miyp` itlk mb,mc`d ipa lk itlk l`xyi ipal zcgeind ie`xdqgidednm"anxditlx`zp.miiprpkmicarenk,l`xyimrn.zeixfk`a card z` dkidy oec`d z` dpbpe,card itlk ly eqgi lr,ziy`xa xtqa cnlpd lr xefgl ef zepncfda ozip dad` dlibe mipa enk mda bdpy,miiprpkd eicarl epia` mdxa`.mdil` dlecb " mwpi mwp..." Ÿ :weqtd jyndaxn`p devn) jepigd xtq ixac z` `iap,ep`ady m"anxd ixacl jyndk wx) iprpkd ecar z` bxdy oec`l ribnd zeend yper z` xiaqnd (p :(mei eze`a zn cardy i`pza ÂÈ ÊÎ Â Ï Ú   Ó ÍÂ Ó Â ÚÏ Ï- ˆ " ÍÎ ÏÎ Ï ÒÚÎ ÂÈÏÚ È ÈÓ ÏÎ ÂȈ ÔÎ ÏÚÂ, Ï ÓÂÈ,ÚÈ ÂÓ ÂÏ ÔÈ Â Â È Â Â Ú ÂÂÓ Î ÎÈ."...ÂÙÒÎÔÈ Ú ÈÙÏÚÛ Ê ÂÚ.f"k-e"kmiweqtz`mbcnlp,carlie`xdqgidlrepixacxe`l (d±c,ak wxte el±gk miweqt) mc`lyepenniwfp mipicad`ln`nw`aazkqnemiiciagxdf`yep:dxenl dxrd zkqna zeipynd z` cenll dxen lkl ulnen.eil` mixeywd mipiipre.oenniwfpzekldam"anxdixacz`e`nw`aa jldna lkep jk,df `yepa xzei mi`iwa didp mixend ep`y lkk,zekldd ihxtae l"f epinkg zeceqia micinlzd z` xiyrdl cenild,daeh dxeva mdn dlerde miweqtd cenila zecwnzd jez oaenk.miclid lr xzi zqnrdn zexidfe 22

21 `kwxt mc` ly epenn iwfp oiwifp zea` drax` miwfp ibeq drax` zx`zn `nw `aa zkqna dpey`xd dpynd `xnbd." Ú Â Ú Ó, Â,  :ÔÈ ÈÊ Â Ú " :miifkxn - xea ;gbepd xey xnelk,'oxw' dpeekd,'xey'y dyxit inlyexia dzlik`a dwifnd dnda xnelk,lbxde oyd df - drand ;ernynk lyy`idef-xradde;milecibdz`dlbxadzqinxae`xg`dcyn.dwifdy mc` :`ad wxtd zligzae epwxta `ed elld miwfpd zrax`l xewnd miweqtae(mc` bxedd xey) a"l-g"k miweqta riten-(oxw) xeyd.(xey bxedd xey) e"l-d"l Ú Â. ÈÚ. Ú ÈÈÎ" Ì Î Â ÂÈ ÂÓ ÍÈÏÂÈ... Ó ÔÂ Ï ÌÏÂÎ - Í Ó È Ê Â ÁÏÈ Â :Â È Â Â ÙÂ... Á Ï.(" Ú Ó ÏÎÂ Ô È Ê Â Ú Â,Ï ÛÎ.c"l-b"l miweqta riten-xead :i"yx)'cweqtariten-(lbxeoy) drand.'dweqtariten-(y`) xradd wfpd mxeby xrvd `ly,rbtpymc`lyiylecbdxrvdlrxacpel`miweqtcenila z` F` Wi` z` xfw gbi ike ")zny mc`d zgtynly la`dlr xacl mzndazenlrxengdexeydilraxrvlrxacpokenk.( "...znedx` lelrd xac,("...xfng F` xfx dow ltpe...xfa Wi` gyti ike") xeaa ezigyde`elk`ydcydlralmb.mzqpxtceai`ls`mizrlmexbl mlcbl lnre gxh m` cgeina,dlecb ytp znber znxbp eizexit z` dcy lra ly ecqtde exrv lecb oke,("...mxk F` dcu Wi` xrai im").("...wicb lk`pe mivw Ÿ d`vne W` `vz im") edcy dtxypy 23

22 mc` ly epenn iwfp `kwxt oennd lra zeixg` gyti ike...epxnwi`leeilraacrede..." Ÿ :blweqtaehkweqtaxn`p "... EPQki `le Ÿ...xFA Wi`.wifi`lepenny,mc`dndxezdlydriazdpyiel`miweqta eidi ezelraay xicd e` ztxdy be`cl jixv o`vd e` xeyd lra jke.ahid milerp eidi mdixrye zewfg eidi mdizexcb- ahid mixeny :(`,c) oenn iwfp zekldam"anxdazk ȈÓÁ ÂÓÚÏ ÏÂÎÈ Ï Ì È Ù ÏÚ Â È ÏÔ ˆÒ ÂÎ ", ȈÓÁ ÂÓÚÏ[zlcd] ÏÂÎÈ È Ì Â, ÂËÙ ÈÊ Â ˆÈ È ÎÌ È Ù ÏÚ ÏÈ [miylg] ÔÈÚÂÚ È ÈÏ ÂÎ ÂÈ Â ˆÈ [xcbl zgzn] Á ÂÏÈÙ Â, ÈÈÁ ÈÊ Â ˆÈ Ì Â ÈÈÁÔ ˆ ÏÚ -ÌÈËÒÈÏ Âˆ Ù ÏÈÏ ˆÈÁÓ ˆ Ù ÂÏÈÙ Â."...[ie`xklrp`lyk] oke,ea elti `ly ick ahid ezeqkl aiig xead lra - xeaa mb jk hytzz `ly ahid y`d lr xenyl jixv wilcnd - y` wilcna.exag dcyl xearze mc` jixv cvik miclid mr cgi x`zp miweqtd cenil jldna mixg`lmxbi`lyjk,xzeiadaehddxevaepennlrxenyli`xg`.wfp mey עניין זה הוא מעשי בחיי הילדים, שכן הם נפגשים עם רכוש חבריהם, וישנה חשיבות רבה לפתח את מידת האחריות והזהירות שלהם בממון חבריהם, וכבר אמרו חכמינו ז"ל "יהי ממון חברך חביב עליך (פ"ב, מי"ז): בפרקי אבות כשלך". 24

23 `kwxt mc` ly epenn iwfp wfpd lr melyzd zgyxfwmnwimnw...mnwixfadlra" :elweqtaeclweqtaxn`p "... xfxd... mnwi FnxM ahine EdcU ahin..." :d-c miweqt ak wxta xn`p " dxrad z` xraod mnwi mnw inelyz zaiign dxezdy,wew axd mya dyxtd zgizta epxkfd z` wfgl ick mb `l` wfpd z` milydl ick wx `l,wfp lr oenn.dleer zeyrl xeq`y dlek dxagde wifnd ly dxkdd xy`k,wifdepenny mc`d lr xaerd z` x`zp,el` mixac xe`l xny `ly jka ryty cnel `ed ziy`x.wfpd z` mlyl `a `ed ywal - wfpd melyz mr cgi - `a `ed jk jezn.epenn lr ie`xk.wfipdn dgilq minyiciazneieilra-mc`bxdyxey mbe lwqi xfxd..." :mc` bxdy cren xey iabl,hk weqta xn`p " znei eilra È È ÏÂÎÈ.ÌÈÓ È È..." :mc` iabl (`"rbloixcdpqitlr) i"yxazk,â   ÁȈ ÏÚ,'  ÁˆÂ ÎÓ ÓÂÈ ÂÓ': ÓÂÏ ÂÓÏ?Ì."  ÁȈ ÏÚ  [oi`] È Â `l eilra - mc` bxdy cren xey,l"f epinkg zyxc itl xnelk xg`weqtnepcnloky,minyiciawx`l`,mc`iciadzinaiigzn z`mibxedoi`e,envradyr`edydbixdlrwxdzinaiigznmc`y - "znei eilra mbe" weqta xn`py dne.exey dyry dyrn lr mc`d.miny icia dzinl dpeekd `l`,eheytk zneiy dpeekd oi` d`xp oey`x hanae,eheytk weqt yxtl micitwn ep`y s` lr o`k yxtp,xeyd dyrn llba znei milrady dxen aezkd hyty 25

24 mc` ly epenn iwfp `kwxt zcnlnl"fepinkgzyxcoky;minyicia-zneimilradyeyxcnk dyrn lr milrad zneiy zrcd lr dlri `ly,xg` weqtn epze` xaqdl "znei" dlina dpeekzd `l dxezd mby i`ce ok m`e,xeyd dkld miclid axwa yixydl mivex eppi`e,mc` icia - heytd.zirhen בתורה חבויים רמזים דקים, שדרך דרישתם ניתנה במסורת רק לחכמים גדולי הדורות. 26

25 `k wxtn milerd mixqnd dgizt -' ÈÙÓÈ ÈÒ Â È È ÂˆÓ ٠ÈËÙ ÓÏÎ נאמרו לאחר עשרת הדיברות, באותו יום. ixar car.âèî ˆ ÏÎÏ Â Ï  ÚÏ Â Î ÒÁÈÈ Ï ÍÈ ˆ ÔÂ. Ò ÙÏÂÂ Ú ÏÚÌÁ ÏÍÈ ˆÔ - Ú ÏÂÔÈ ÂÁÔ È È ÈÂ Ï ÈÓÌ בשביעית יצא לחופשי dixar dn` - ÁÙ Ï ÎÓ Ï Â האדון מצווה לדאוג לכל צרכיה.. ÎÂÓÏ Ï ıó Ï Â ÈÈÂÁÓÂ Ï È ÒÁÈ.1.2 zeenl yi` z`kd.â ÓÓÚÂÊÚÊÂÁˆ ÚÓ ÓÂÁ mixed zllwe z`kd.ì ÚÈ Ù Â ÌÈ Â ÔÂÈÊÈ ÓÂÁ.1.ÌÈ Â ÔÓ ÂÓ Ï Â.2 27

26 `k wxtn milerd mixqnd exaga laegd mc` ipiipr. Â È Â ˆÂ Â È Ó ÎÒ - ÈΠÈÁ ËÓÎ ÂÚ לחזק את ההכרה בכבוד הזולת. - ÊÈ ÂÏ Á Ó ÁÈÏÒ החרטה כתנאי לסליחה. -ÌÈÓÎÁ  ÂÓ ÂÊÈÁ 'עין תחת עין' - ממון iprpk car dkn.ï ÈÔ Â È ÚÈÙÏÎÌ ÌÈÓÁ  ÏÓÁ,  ÎÏ ÒÁÈ.1 -Â È ÓÂÁÂÏ ÂÈ Ú Î Ú Ï Á ÓÂÁ הפוצעו באופן.2 שגרם לפטירתו באותו יום חייב מיתה. המוציא עינו או שינו - מוציאו לחופשי..3 È Ú - Ï È ÌÚÓ ÂÈ ÊÎ ÈÓ הפוצע עבדו באופן שגרם לפטירתו באותו יום חייב מיתה. mc`lyepenniwfp. ÏÂÊÏ Ó Ù Ó ÂÚÈÙÏÎ Â È ÏÍ ÈÁ.1 2. Â È Ê Á - ÔÂÓÓ "יהי ממון חברך חביב עליך כשלך".. ÈÊÈ Ï Â ÂÓÓÏÚÌ Ï ÏÓ ÂÈ Á.3. ÂÈ Á Î ÏÌ Í ÁÏÈÚˆÓ Î Ê ÌÂÏ.4. Ê ÌÂÏ Ï ÈÂÂÏ ÁÈÏÒ.5.ÌÈÓÎÁ  ÂÓ ÂÊÈÁ.6 28

27 akwxt :miixwir mi`yep dyy epwxta È È È.1 ÌÈ Ó Ù.2 ÈÓ È ÈÈÁ ÂÏ Â ÙÓ ÔÈ.3 ÓÏ ÂÌ È, ÏÚ Â Ê.4 È È Â ÂÂÏ ÂˆÓ.5 ÌÈ Â ÌÈ È.6 (bweqt,akwxt-flweqt,`kwxt) daipb ipic mipicd ixwir ieeyn letk) ltk inelyz mlyn - ecia daipbd d`vnpe apby mc`.(daipbd it mlyn xey lr - eze` xkn e` (hgy) gahe dy e` xey apb m`.drax`itdylre,dying.ebxedl xzen- "... dapbd Fcia `voz `vod m`...`voi zxygoa m`...du F` xfw zxzgna `ay apb Wi` apbiim Ÿ ":bweqte`weqt,akwxtaeflweqt,`kwxtaxn`p dyrn lr refrfe d`gn miclid ipta riap,el` miweqt epcnla miyrn miyer mpi` aexle md mixyi l`xyi ipay xn`pe,daipbd.dl`k 29

28 daipb ipic akwxt :(fl,`k zeny) mzxiknedye`xeyzgiah xn`p mzxikn e` mzgiahe dy e` xey zaipba."dvd zgy o`v Ÿ rax`e xfxd zgy mnwi xwa dxng..." `ed cala dye xeya wx mibdep dyinge drax` inelyzy mrhd ÈÓÂÏ ÈÓÂ..." :(`"n,f"t `nw `aa) dpyna xn`py itk,aezkd zxfbn."... Ï Â Â Ï Â È ÓÁÂ Ú :minrh ipy i"yx`iaddyexeyoialcadl Â. ÂÈ Ï Ô Â Î ÏÚ ÌÂ Ó ÒÁ :È ÎÊ Ô Ô ÁÂÈ Ô Ó ",' ÌÏ Ó ÂÙ Î ÏÚ Â Â Ï Â Ê Ï ÂÈÏ ÍÏ : È ÓÈ Ó.Â Ê ÂÏÈ Â,' ÌÏ ÓÂÙ ÎÏÚ  - ΠÏÓÓÂÏË Â : Î ÏÓÏ ÁÎ Ï ÓÎ Â."' - ΠÏÓÓÂÏË Ï,' ÌÏ Ó oaopgeioaxixacz``lj`,xi`niaxlyenrhz`miclil`iap clid z` lalal lelr df mrh ik,miapbd lr zngxn dxezdy i`kf.apbl eqgia ככלל, ברוב הפסוקים אנו משתדלים לתת טעם והסבר לילדים, ובמיעוטם אנו מעמידים את הדברים על חוק וגזרה (בפסוקים בהם הטעם קרוב לפשט הפסוק ולעניינו - נביא את הטעם, ואילו במקומות שאין הטעם קרוב לפשט הפסוק ולעניינו - נאמר שהמצוה היא גזרת מלך). 30 zxzgna `ad apb " minc Fl oi` zne dmde ª apbd `voi zxygoa m`" :` weqtaxn`p :i"yxazk Í ÓÏÔ Î. ÈÚÓ ÓÎ Â È, ÁȈ ÂÊÔÈ -ÌÈÓ ÂÏÔÈ " [zxzgna `ad apbd] ÊÂ, ÏÌÎ Í Â Ï Ì - Â

29 ak wxt daipb ipic mc` oi`] ÂÓˆÚ ÈÓÚÓÌ ÔÈ Â Ú ÂÈÈ, Í Ï- ÂÈ Ù Â ÂÓÓ ÔÈÏË   [wa`idln rpnpe envr z` xver ÔÂÓÓ ÏÚ ÂÓÚÈ Ì,[apbd] ÔÎ Ó ÏÚ ÍÎÈÙÏ,  Â." È- Πlr,miclilaeygcenil`ed,ebxedlmkydjbxedl`ady,dfcenil clidlv` zepal mivex ep`.dl`kmiavnamilwzp mpi` zrky s` iavnl eply qgidxaca,dxez ly dzkxcd it lr,d`ixa zelkzqd 31.dpkq "... mnwi mnw Fl minc eilr WnXd dgxf m`" :a weqtaxn`p `xfr oa`d eazky itk,meia zial qpkpy apb lr xacn weqtd.ebxedlxeq`-dfkapb."ìâè Â È ":m"ayxde?meil dlil oia dxezd dlicad recn:l`yp :azky,o"anxdixacitlrdprp ÈÎÓÌ ÔÈ, ÏÈÏ Â Ï ÁÓÈ Í, ÂÂ..." Ó Á Ê ÚÌ ÎÚ Ó Ï, ÂÓ ÂËÙÌ Ô Â ÂÌ mc` oi`y] Â Ù Ï Á   ˆÂÈ [`agzn] ÓËÈÓ Â,ÂÈÏÚ."...[miyp`d cgtn,meia mglp lraz`bexdiqtzim`yoeekzndlilazxzgna`adapbxnelk miyp` oi` da dlil zrya xaecny oeeik miyp`n cget epi`e,ziad mpi` - miievn miyp` yi dxwna m` mb jyegd zeqgae,miievn cgtnapbd-meiaeli`e;("ì ÈÎÓÌ ÔÈ ")eze`mixiknemi`ex mi`vnpdmiyp`dernyi`nye`eze`exiki`ny,ziadlraarebtl.ziad lra zxfrl e`eaie aegxa :i"yx azk,mznerl ÍÓÚÌÂÏ ÂÏ È ÍÏ Â Ì :Ï ÓÔÈÓÎ Ï ÊÔÈ " Ê Ó Î,[jbxdl llk ezpeek oi`e,jz` mely yi apbly] ÂÓÚÈÂÏÈÙ, Â Ï Â È ÍÏË ÙÍÎ,ÌÏÂÚ ÌÂÏ Â

30 mixneyd zyxt akwxt ÏÚ Â È ÂÔ ÔÂÓÓ Â Ï ÂÁ Ô Î, ÎÔÂÓÓ ÏÚ." Â Ù È ÒÚ ziaaxzegd`a`oebk,xexaxacllyn`idynydzgixf,xnelk `ad" ly oic o`k oi` okle,epa z` bexdi `ly ynyk xexay,epa.ebxedl xeq`e"ebxedl mkyd jbxedl ly eheyty meyn z`fe,o`k i"yx yxity itk xiaqp `l miclil.o"anxd oiivy itk,oey`xd yexitk `ed `xwn (ci±e miweqt) :Ô ÔÈ ÓÂ Ú "."... Π mixneyd zyxt :(`"n,g"t) zereay zkqna dpyna exn` epinkg [xky xney] Î Â,Ï Â Â,Ì ÈÁ Ó :dpey xcqa j`,epzyxta mixkfen el` mixney drax` 'g-'e miweqtxky xney mpig xney a"i-'h miweqt- c"iweqtseq-xkey c"iweqtzligzeb"iweqt-l`ey Ú Ì ÈÁ Ó " ÌÏ Ó Ï Â Â ÏÚ  ÏÚ ÔÈÚ Î  ΠÂ."... È Â È ÔÈÓÏ Ó :mipicd ixwir z` zcnlne dkiynn my dpynd ÏÎ ÏÚ ÏÎ Ó ÏÚ ÈÂ,[f weqta mi`exy enk,daipb lr mlyn `le],[qpe` ixwna mb] [qpe` ixwn] jldna.epzyxtay miweqtd jezn miler,dpynd dazky dl` mipic dzpny mipicd ixwir z` `evnl miclid z` `iap miweqtd cenil.miweqtd jeza dpynd exag oenn lr xneyd zeixg` "... xnwl Ÿ milk F` sqm Edrx l` Wi` oyi im" :e weqtaxn`p zeyrl okeny - mpig xney - df weqta xkfpd xneyd z` gayp 32

31 ak wxt mixneyd zyxt,miiglraaxaecnm`e)melyzilaevtglrelxenyleexagldaeh.('ecke edwyn,elik`n:exeqgn lkl b`ec mb oaenk oenn lr xenyl mc`d lr zlhend zeixg`d z` yibcp z`f mr z` gewtl,lerp mewna eze` miyl enk,xzeia daehd dxeva exag.caleze`aefrl`leeilrepir Í Á ÔÂÓÓ È È" :(f"in,a"t) zea`a dpyndixacz``iadls`lkep deeg`d qgi z` mb zeixg`d zaeg lr dtiqend,"íï Î ÍÈÏÚ È Á.exag oenn itlk daigde לימוד זה יפתח אצל הילדים את הרגישות, האכפתיות והאחריות כלפי ממון האחר. oicd ziaa xexiad m` midl`d Ÿ l` ziad lra axwpe apbd `voi `l Ÿ m` ":f weqtaxn`p " Edrx zk`lna Fci glw `l Ÿ xneyde,(mipiicd)midl`dl`,xneyd-ziadlraz`gwiciwtnd.oecwitdz`envrlzgwlecigly`lyrayi laiwixdy,dpeyxacddfdxwnaj`,mixykaceyglxeq`mpn`.elv``lutgdzrkydi`x`iadleilre,utgdz`xneyd :dfweqtami`xwpmipiicdyjklmiclidlymailzneyzz`aqp.'dihtynitlrmihteymdyiptn,"midl`",'d ly eizenyn cg`k"midl`" dlina dxezd zynzyn llk jxca dlind zpeek (cere fh,c zeny enk) zenewn ly hren xtqna mle` ipal qgeind my `l`,ycew my zernyna dpi`e dpey "midl`".mipiicd enk miaeyg mc` " Edrxl mipw mnwi midl` Ÿ oriwxi ª xw`..." :weqtd jyndaxn`p icinlz itlk ea bedpl ie`xy ceakd lr xacl zepncfd dpyi o`k 33

32 mixneyd zyxt akwxt epeci m` - dxezd ipic it lr bedpl yi cvik mirixknd minkgd,oevxa mze` mlyl eilr,oinelyza xneyd z` aiigl ehilgie mipiicd azk jke.mipc md dit lr dxezle minkgl dkxrde ceak jezn Â Ï ÔÈÈ ÂÂˈ Í Î"."...ÔÈÈ Â Î Â Ï Â Èˆ ÂÂˈ ÍÎ :(b dkld,dk wxt oixcdpq zekld) 34,[xeaivd z` cakl] m"anxd ÂÊ ÈÓ xky xney lke du F` xfw F` xfng Edrx l` Wi` oyi im ":i-h miweqtaxn`p "... mdipw oia didy 'd zraw ª...znE xnwl Ÿ dnda oecwitexagnlawndfxney.xkyxneylrmixacnel`miweqt.xkylawn`edjkldxenzaxy`k,eilrxenyl apbpmdamixwnambmlylxkyxneyaiegn,mpigxneyndpeya `ly rbtp oecwitdy mixwna wx xeht `ede,oecwitd ca` e`.zn xengde xeng exag lv` ciwtd mc`yk lynl,llk ezny`a Ò Â "y iptn,mda xeht xneyde qpe` mi`xwp el` oirn mixwn xy`k minelyzd zaegn mc`d z` dxht dxezd) " È ËÙ ÓÁ.(qpe` ly dxwn rxi` weqtaxn`pyitk,daipblydxwnambmlylaiigznxkyxney aeh xzei xenyl aiegn`edokle,ezxiny lr xky laiwyiptn,`"i.mpig xneyn xkeye l`ey oi` eilra zn F` xawpe Edrx mrn Wi` l`wi ike " :bi weqtaxn`p " mnwi mnw FOr `la exagn utg laiwy mc` lr xnelk,l`ey lr xacn df weqt dycigl`eyiabl.eikxvlutgeze`aynzydllkeiyzpnlrmelyz utgd zlaw mry iptn,qpe` ly dxwna s` aiigzn `edy dxezd

33 ak wxt dzin iaiig dyelye dztnd oic lklri`xg`zeidljted`ede,elykutgddyrpmpigeaynzydl.utgl dxwiy dn "... mnwi `l Ÿ FOr eilra m`" :ci weqtaxn`p dfweqtzpeekoi`y,(`"n,g"t`rivn`aa) dpyna ecnl l"f epinkg enr `vnp milrady `l`,dceard zrya utgd z` d`ex milrady mb,miigdlramrcgiyli`yndmrmkiql`eydyxnelk,dceara.dceara riiqie sxhvi envr li`ynd " FxkUA `A `Ed xiku m`..." :weqtd jyndaxn`p exagnutglaiwymc`lrxnelk,xkeylrxacndfweqtjynd - l`ey znerl) ekxvl utg eze`a ynzydl lkeiy zpn lr melyza.(melyz `la eyeniyl utgd z` lawnd dcediiaxexi`niaxewlgp.xkeydlyeipicz`dyxit`ldxezd yxtp ep`.mpig xneyk e` xky xneyk epic m` (o`k i"yxa `aed) xehty,xky xneyk epicy,ezenk dkldy,dcedi iax zrck miclil.qpe` ixwna wx (hi±eh miweqt) dzin iaiig dyelye dztnd oic dztnd DOr akwe dux` Ÿ `l Ÿ xw` dleza Wi` dyti ike " :eh weqta xn`p " dx`l FN dpxdni xdn Ÿ `ll dnr akye xwtd bdpn l`xyi zaa bdpy l`xyi oa z` dpbp.df dyrnl dnikqdy dlezad z` dpbp ok enke,oiyeciwe dteg daefr dxi`ydl `ly dxrpl dxezd zb`c lr xacp ipy cvn oaenk) dyi`l el dze` z`yl dztnd z` daiig dllbay,zyieane.(jka dpevxy i`pza 35

34 dpnl`de mezid,xbd lr zexdf` akwxt zyelynrefrfriap`l`,akrzp`lh"i-eg"i,f"imiweqtcenila.milil`l dgiafe dnda mr daiky,seyik:mda miaezkd miyrnd (bk±k miweqt) dpnl`de mezid,xbd lr zexdf` mixacae oenna- xb z`pe` ixeqi` ux`a mziid mixb im EPvglz `le Ÿ dpfz `l Ÿ xbe " :k weqta xn`p " mixvn :d`pe`ibeqipylrdfweqtyxiti"yx,mixacaxbdz`xrvp`lyxnelk."ìè  - Â Ï Â".`."!mipey`xd jiyrn xekf":el xnel oebk `ly cgein xeqi` epyi xnelk."ôâóó ÏÈÊ -  ˆÁÏ ÏÂ" 36.epenna xbd z` zepedl dyrz `l ixeqi` ipyk d`pe`d ibeq ipy z` `iad jepigd xtq z` zepedl `ly xeqi`e mixaca xbd z` zepedl `ly xeqi` :mipey.a.oenna xbd wxtaritendmrhdz``iape,mixeqi`dipyz`miclidmrcnlp mziidmixbimxbdwtpz`myrcimy`euglz`lxbe " Ÿ :(h,bk zeny) `ad."mixvn ux`a lecb xrva oezp `ede,dgtyn `la ccea llk jxca `ed xbd wewfmb`ed.mixfmiyp`mrdxfux`aenewnoky,zecicazybxdae.zelwa ezenxl xyt`e,'ecke mewnd ibdpn z` xikn epi`y oeeik dpbdl.dyrna`lexeaica`lexrvl`le,eilrmgxldxezddxidfdoklr :(`lzdevn) jepigd xtqa xn`p jke  Ï ڈ  ÈÂÎ Î ["mziid mixb ik"] Â Ï ÈÎÊ ", È Î ı ÂÌÈ ÊÌÈ Í ÂÓˆÚ Â È ÏÎÏ È Ì ÏÎ ÏÚ Â ÓÁ  ÓÎÈ... È Ï Ï Â Â ÎÊ Â."ÔÎ Â

35 ak wxt dpnl`de mezid,xbd lr zexdf` afrikltyyibxnxbdxnelk,"âèïú ÏÙ Â Ù " :azk o`k o"anxde.xikneppi`ymewnl`aeelxy`lkz`,evx`z`afryxbdlyeytpzexiqnz`jixrpydvexmbdxezd zeqgle l`xyi mrl sxhvdl `ae,ezc z` xwirae,ezgtyne ezclen lfb iabl (e,d) xacna ynega epxetq azky itk,dpikyd itpk zgz.âèù Î Á ÂÒÁÏ È ÈÚ ÂÈ Ï Ì ÏÏÁÓ  ÏÊÂ..." :xbd."...  ÏÚÂÓ ÈÔÎÏ בלימוד מצוה זו וטעמה נפתח אצל הילדים את הרגישות לגרים, לצערו של הזולת בכלל, ושל אדם בודד שעזב את מקומו, בפרט. mezie dpnl` iepir xeqi` " oeprz `l Ÿ mfzie dpnl` lm" :`k weqtaxn`p mezi zeprl `ly dyibcd dxezdy,heyt ote`a miclil xn`p :dpnl`l qgia o"anxd ixacke,xrva miiexy mdy meyn dpnl`e iepirn xzei xeng miepir,mxrv llba." ÏÙ Ù Â ÈÂˆÓ ÚÓ ".miigdxe`azkyitk,xzeilecbmiprndyperokemc`ipax`y dxiyr elit` zeprl oi`y - "lm" Ù Â ÈÂˆÓ ÚÓ " dlindn o"anxd cnl sqep oic dlv` mb,dxyer zexnly meyn,miqkp zlra." ÏÙ mc` d`exy iny dler eixacny,`xfr oa`d ixaca yi sqep cenil ÚÓ Â Ì Â ÏÎ ÈÎ..." :mlivdl aiegn dpnl`e mezi dprnd." ÚÓ ÁÈ Â Ì Ì ÊÚÈ Ï ÓÏ ÂÌÂ È 37

36 dpnl`de mezid,xbd lr zexdf` akwxt משום צערם הגדול של היתום והאלמנה אנו מצווים לחמול ולרחם עליהם, להיטיב עמהם בכל כוחנו ולהתנהג כלפיהם בחסד וברחמים, וכמו שכתב הרמב"ם בספר המצוות (לא תעשה רנו): Ê Ê " [לא לענות יתום ואלמנה], ÏÏÂÎ ÈÏ, ÚÓ Ï [בדיבור] Ó Ó ÏÌ Â ÚÈ Ï ÒÚ איתם] [יתנהג ÌÓÚ ÒÚ ÈÂ,ÌÈÎ Â ÌÈ ÂË ÌÈ ÌÓÚ, ÂË ÂÈÁÏ Ì Ï Â È וברחמים] [בחמלה Ó ÂË."ÌÈÁÓ,Ì ÏÎÏ ÔÈ Â " ÂÁÎÈ Â Ì ÈÙÏ :i"yx azk epweqta dpnl`e mezi zybcd lr,[zeidl libxd xaca] 38 ÂÂ Â Î È Ï."Ì Â ÚÏÈÂˆÓ `l `weec dxidfd dxezdy `l`,mc` mey zeprl xeq` xnelk mpyi epxrvl.xzei dvetp z`f ze`ivny iptn,mezie dpnl` zeprl micgtn mpi` j` miwfg miyp` zeprl micgtnd miryx miyp`.miylg miyp` zeprl rnw`rnwil`wrviwrvm`imfz`dprzdprm` Ÿ Ÿ Ÿ ":ak weqta xn`p ilan,dprp cin 'd l` wrevd mezidy,o"anxd " Fzwrv xaqd z` `iap :azkjke,'dcalnedxfriyinoi`ymeyn,edxfriyd"awdnywaiy Ï 'ÈÏ ÚˆÈ ÚˆÌ ','Â Â Ú ÚÌ ' Ó ÈÈÎ..."  ÚÈ Â È ÈÎ,ÏÏÎ Á ÏÍÈ ˆÂ È - ڈÚÓ ÈÓ ÂÏ ÔÈ È ÙÓ Â Â ıáâï ÈÎ,ÌÚË Â.ÍÓÓ Â Â Ì Â...ÌÂÚÈ ÂÈ ÌÈÚÈ ÂÓÈ Á ÂÁ ËÈÌÈ ÈÎ...Í ÈÓÚÈ ÂÓ Â Ï ÌÈÓÂ È Â': Ó ÍÎÂ...' Ú Â Ï Â Úˆ Ê ÂÈ Â Â ÊÁÏ Â Ì Ï È,'ÂÓ Â ˆ' ÊÁÌÏ Â ÈÎ."...Ì ÏÎÓ

37 ak wxt dipice d`eeld zeevn (ek±ck miweqt) dipice d`eeld zeevn "... KOr iprd z` ior z` dely sqm m`" :ck weqtaxn`p ıâá,  - Â Ì Â Ì ÏÎ : ÓÂ Ï ÚÓ È È " :i"yx azk."ô Ó Á ÊÂ, ÂÏ Ó - dxezay 'm`' lk enk df weqta "m`" dlind zpeek oi` xnelk,aeig dzernyn 'm`' dlind o`k `l`,mc`d oevxa ielz xacdy.iprld`eeldzzlmc`dlrdevny,dxezay dyr zeevnn zg` `id d`eeld zpizpy miclid z` cnlp :(eqdevn) jepigd xtqa azky enke ÈÁ ÔÚÓÏÂÏÍÈ ˆ ÓÈÙÎ, È ÎÈ ÚÏ ÂÂÏ Ï[devn]" ÊÁ ÂÈ È ÂÏ Ï ÂˆÓ ÊÂ, Á ÂÈÏÚÓÏ ÏÂÂÏ Â Â Â È Ê ÔÎ ÏÚÂ... ˆ È ÂˆÓÓ ÈÈÂÁÓÂ Ï Â ÏÍ ËˆÈÌ Ë ÂÏ [iprd] ÍÓ ÂÚÒÏ, ÊÏÚ ÓÈÏ [eidiy] ÂÈ Ï Ï- ˆ ÂˆÓ Â...[dwcvd] Ï ÈÓ È ÈÎ ÌÈÓÁ  ÒÁ ÈÓ ÌÈÏ ÂÓ ÌÈ ÓÂÏÓ ÂÈ Â."... Á Â Ó zpizp oia lcadd z` miclil xiaqp,jepigd xtq ixacl jyndk day,d`eelda dpyiy zcgeind dlrnd z`e,dwcv zpizpl d`eeld cizr `ed oky,df ozna yiiazn epi` xagde exagl riiqn deelnd.deely mekqd z` aiydl zzl inl - zeieticr ixcq miniiw d`eeld zeevnay miclil xn`p :i"yxazkyitk,epweqtncnlpdfxcq.ipyzzlinleoey`x,ì Â È Ú- È ÚÂÈ Ú,Ì Â ÈÓÚ-[ieb] È Î ÂÈÓÚ-ÈÓÚ " ly] ÂÚÓ Ó ÊÂ.ÔÈÓ Â Í ÈÚÈÈ Ú - Á ÈÚÈÈ ÚÂ Í ÈÚÈÈ Ú,[iebl] Ì"ÂÎÚÏÌ Â Â ÂÂÏ ÈÓÚ -' ÂÏ ÛÒÎÌ ':[weqtd."íóú   Ï?È Ú ÊÈ ÏÂ,È Ú?ÈÓÚÓ ÊÈ Ï 39

38 dipice d`eeld zeevn akwxt?d`eelddz`zzlmc`jixvcvike."èóú  ÂÂÏ ÔÂÈÊ ÓÂ Ï -È Ú..." :i"yxazk dazk okl.eze` cakz `l`,d`eeldl wewfy ipra lflfz l`,xnelk wx`le.'dlyenroa`edl`xyioalkyjcnll- "ior z`" dxezd,iprd lr deelnd `ypzi `ly dxezd dxidfd `l`,ezefal xeq`y ÏÚ Ï ÈÂ È Ï ÔÎ Ì ÂÏ ÊÓ ÈÎ ÈÏ Â..."."...ÂÏÔ Â Â ÈÎÂ Â È Ú :miigd xe` ixacke "...dwpm Ÿ Fl didz `l..." Ÿ :weqtd jyndaxn`p Ï.[xifgdl] ÂÏ ÔÈ Ú ÂÈ Ì ÊÁ Â Ú Ï" :i"yx azk ÓÂÏÎ, ÈÂÏ Ï ÂÏÈ Î Ï,[el z`eeld]  ÈÂÏ ÂÏÈ Î ÂÈÏÚ Ó È."[edyiiaz]  ÓÈÏÎ Ï z` deeldn yexcl xeqi` yi :onfd lr xacn df xeqi` i"yx itl.yiiazdllelr`edf`ymeyn,mlyldnneloi`yonfad`eeldd Ï... ÂÏÏÏ ÂÓÎ Â ÂÏÓÎÂÏ È Ï Ó È..." :azko"anxde."ôâóó ÏÚ Ï  ΠÏÚ  ÓÓÏÂË Ï, ÒÁÂÈÏ ÂÏ È cvnmiie`xdqgidlrezebdpzddlrxacndfxeqi`o"anxditl dtvnd oec` `ed eli`k deeld itlk bdpzdl deelnl xeq` :deelnd eaoi`y,cqgdyrnd`eeldddyrnaze`xleilr`l`,daehlawl.ceak`leoenn`l-llk geex zexhn " jwp eilr oeniuz `l..." Ÿ :weqtd jyndaxn`p."... Á ÎÈ Î È, È È " :i"yxazk sebl qpkpd qx`l z`f liynpe,'ziaix' byend z` miclil xiaqp lkahytznqx`dh`h`j`,almyepi`mc`ddlgzda-mc`d lkk dlcbe zkledy ziaix beq lr zxacn 'jyp' dlindy siqep.eteb onfdjxe`itlsqksiqedljixvdeeld-zkynznd`eelddztewzy my deeldyiladlcb ziaixd dfdxwna.eaegz` aiydlel gwely.y`xnjklal jixv d`eeld ozepd mc`y,(lirl ep`ady) o"anxd ixac z` `iap 40

39 ak wxt dipice d`eeld zeevn ick `le,cqg ez` zeyrl oevx jezn,exag zaehl wx z`f zeyrl.sqk gieexdl m`elit`xnelk,deeldlrmblgziaixxeqi`ymiclidz`cnlp.xeq`xacdziaixdz`deeldmfeim`s`e,mikqndeeld "... jrx znlu lagy Ÿ lag Ÿ m`" :dk weqtaxn`p,d`eeldd zrya deell ozipd,'oekyn' byend z` miclil xiaqp."lagy Ÿ lag" Ÿ weqta dpeknd " Fl EPaiWY WnXd `A Ÿ cr..." :weqtd jyndaxn`p ecba z` deell aiydl aiegn deelnd,cba `ed oekynd xy`k itk,'mei zeqk' lr xacn weqtd oky,ynyd zriwy cre xweadn.meid jyna da ynzydl liaya dze` jixv deeldy,i"yx azky.xweadcrcbadz`deeldnlhepedeelndaydriwya doa Fxrl Ÿ FzlnU `ed DCal FzEqk `ed im " :weqtd jynda xn`p "... amwi xacnmcewdweqtdixd:eiptlyweqtdndl`yl`ypdfweqtlr meidcbaaixd, "amwi doa" weqtdzpeekdnokm`e,"meizeqk"lr?akyl miynzyn `l,dlil zeqk lr xacn weqtdy,(b"qx) oe`b dicrq epaxk yxtp `a mr,"wnxd `A Ÿ cr" milind yexite."amwi doa" milind hytk.dnroeyilakyiyickelaiyzdriwyaxnelk,ynyd " ip` oepg im iyrnwe il` wrvi im dide..." :weqtd jyndaxn`p jexayecwdlyezepngxeeaehmrmiybtpep` "ip` oepg im" milina xn`py itk,eizecin b"i oian zepey`xde zeaeygd zecindn ody,`ed "...oepge megx l-` 'd 'd...":(e,cl zeny) `yzikzyxta,mpig zpzn zpizpe dpipg oeyln,'oepg' dlind zernyn lr xacp Â È ÈÙ ÏÚ Û Ì ÏÎ ÈÁ Ï ÓÂ Ô ÂÁ - Ô Á" :o"anxd azk jke."...ì ÈÁ Ê Ó,Ô 41

40 mipey mipic akwxt (`l±fk miweqt) mipey mipic `iype oiic zllw xeqi` "... lnwz `l Ÿ midl`" Ÿ :fk weqtaxn`p.oiic-ipyde,'d-cg`d:miyexitipydfweqtay'midl`'dlinl xtqne i"yxn dpeyay meyn ipyd yexitk miclil yxtp ep` aex,oiicdzkxalrmbe'dzkxalrmbweqtdz`mixiaqndjepigd zllw xeqi` lr df weqt miyxtn,mipexg`e mipey`x,dxezd iyxtn o"anx,m"ayx,`xfr oa`,qelwpe`,l`ifer oa ozpei mebxza jk) oiic.(cere xak oky,oiic l` qgiiznd 'midl`' iepikdn erztei `l miclid,dyxta minrt xtqn mipiic ly oaena 'midl`' dlind mr epybtp.(g,akzeny)"mdipw xac `ai Ÿ midl`d Ÿ cr" enk במהלך לימוד הפסוק נביע זעזוע מההתנהגות השפלה של בן ישראל המקלל דיין, תלמיד חכם וירא אלקים. נוסיף, שגם אם בעל הדין הפסיד ממון רב והוא מרוגז מאד על פסק הדין, אין שום היתר לקלל את הדיין, והוא נדרש להתגבר על כעסו ולקבל באהבה את דברי החכמים. " x`z Ÿ `l Ÿ LOra `iupe..." :weqtd jyndaxn`p mb o`k yibcp,jln zllw xeqi`l xarn.l`xyi jln `ed `iypd lkleeiaie`nmrdzpbdlb`ecd`edy,jlndlyeceakazexidfdz`.dvx`a dne`d ikxv dtxh zlik` xeqi` "... Elk`z`ldtxhdcVAxUaEiloEidYWcwiWp`e" Ÿ Ÿ Ÿ :l weqta xn`p.sxhziigicilrdtxhpydnda`iddtxh 42

41 ak wxt mipey mipic mb `l`,dzne dtxhpy dnda wx dppi` dtxhy ecnl epizeax itk,miig zpkqa dze` cinrn day mende dteba drbtpy dnda :(`"n,b"t) oileg zkqna`aeny ÔÓ ÏÙ... ÂÒÙÂ Ë Â  : Ó ÂÙ Ë ÂÏ " dnda] ÈÁ ÂÓÎÔÈ ÏÎÏÏÎ Ê... È ÂÚψ  Â." Ù Ë-[zeiglllkjxcazlbeqn`ldfmenmr עם הבאת משנה זו, כדאי לנצל את ההזדמנות לדבר על מסורת חכמינו ז"ל שעברה מדור לדור, ובכך לחזק אצל הילדים את ההבנה כי לולי דברי חכמינו ז"ל, אשר בכוח דרשותיהם וסברותיהם יורדים לעומקם של הכתובים, לא היה בידינו לקיים את ההלכות שאינן עולות באופן ישיר מפשוטו של מקרא. xn`p wx `l`,dtxh xeqi` ly mrhl miclid mr qpkip `l lyenr,ycewdiyp`-eple,mc`dytpz`z`nhndtxhdzlik`y :o"anxax`eank,`nhdlie`x`l-'d È ÏÈÏÌÈÈ ÂÈ Â Ú È ÂÈ ıùáè..." ÌÈ ÏÈÎ ÌÎÈ Â Ù ÂÏÚ Ï ÍÎÈÙÏ, Â È ı ÏÎ ÌÎÈ Â Ù Âˆ Ï ' : Ó ÍÎÂ,ÌÈ ÚÂ Ó ÌÎÈ Ï ' È ÈÎ,Ì Ì ÓË Â Ì Â ÓË Ï ı Â."'È Â ÈÎÌÈ Â Ì ÈÈ ÂÌ Â alkl dtxhd zpizp " Fz` Ÿ oeklwy alml..." :weqtd jyndaxn`p ixd,alkl dtxhd z` zzl dxezd dxn` recn :dl`yd z` dlrp?iebl dxkenl enk zexg` mikxca dpnn zepdil mb xyt` 43

42 mipey mipic akwxt :`zliknd mya azki"yx [rpene ciqtn] ÁÙ Ó Â Í  ÔÈ Â Î Í ÓÏ...",'Â Â Ï ÏÎ ı ÁÈ Ï Ï ÈÈ ÏÎÏÂ' : Ó, È ÏÎ Î gap`ly jk lr,alkl]  ΠÂÏ Â :  Í  Ó."'[mixvnn e`viyk l`xyi ipa lr ÔÈ Â,Í ˆÂÍ Â Ó Â..." :azky`xfroa`ixacz`mb`iap :zetqezd ilran mipwf zrcixacz`oke,"... ÏÎ Ì ÈÎÏÎ ÏÈ Ï, Ù ÂËÏ Ê Î Ù Ë ÏÚ ٠ÒÓ ÏÎ Á Ó" ÂÈÏ Â ÎÈÏ Ù Ë ÍÏ È È Î Â Î ÂË ÈÂÙÎ È ÈÎ,  Á ÂÚ ÓÂ Ì Â, Ù Ë Ï Ú Ú Ó Î."ÌÈ Ê ÔÓÔ ˆ ÂÓ ÏÌÈ ÏÎ ÈÓÚ ÏÌÏÂÚ Í ÔÎ,"`xfr oa`"d ly eixac lr ztqez dpyi "mipwf zrc" ixaca xqenmb`ed,ep`vlrxneyyeilramralkddyerydaehlsqepay.sxhdzeigno`vdz`livdlickeiig.miigilraitlkelit`,aehdzxkdzaeglrmicnelep`mdixacn ננצל הזדמנות זו לדבר על הכרת הטוב שהיא מידה חשובה, ובכך נשריש בלב הילדים מידה זו. 44

43 ak wxtn milerd mixqnd daipb ipic.ìè  ÏÌ Â Â ÏÂÂÚÌÈ ÂÚ Ï Ï ÈÏ Ì ÂÎÊ.1 -Ô ÈÓÚË ÌÈ È ÓÂ È Ì Ì Â Â Ê Ï -  Ú.2 תשלומי ארבעה וחמישה לטובח ומוכר. - ÈÏÚ Ò Ù ΠÏÓ Ï Â È Á הגונב שור ושחטו או.3 מכרו, משלם חמישה, מפני שביטלו ממלאכתו, ואילו בשה משלם ארבעה..Â Â Ï ÌÎ Í Â Ï.4 mixneyd zyxt.1 ÂÈ Á - ÈÂ Î Â È Ù Â ÚÏ Ì לשמור על האמון שנתנו בו. 2. ÁÏ ÒÁ - לשמור בחינם ולהשאיל בחינם. - ÈÓ ÂÈÏ ıó Ó ÈÈÁÓÌÂÏ È שומר שכר חייב.3 במקרים של גניבה ואבדה. -È ÎÂ È Ù Ú ÏÌ ÏÂÊ Â ÁÏÔÈ משביעים שומר.4 חינם על גניבה. -ÌÈ ÈÈ Ï Â Î הדיינים נקראים 'אלהים'..5.Ôˆ ÌÈ ÈÈ ÒÙ Ï.6 - È ËÙ ÓÁ Ò Â במצבי אונס התורה פוטרת את האדם. כלל.7 זה נלמד משומר שכר שפטור מאונס (נשבר ונשבה). 45

44 ak wxtn milerd mixqnd dzin iaiig dyelye dztnd oic -Ï È Ï Â ÎÏÂ Ú Ï Â המפתה מחויב לשאת אותה לאישה. dpnl`de mezid,xbd lr zexdf`. ÓÏ ÂÌ È, ÈÙÏÎ ÏÓÁÂ Â È Ê,  È.1. ÈÎ ÈÙ Î Á ÂÒÁÏ Ï Â Â Î Â È Ê.2 ÏÂÌ Ï ÈËÈ Ï ÓÏ ÂÌÂ È ÏÚÌÁ ÏÂÏÂÓÁÏÔˆ.3. ÒÁ Ì ÈÙÏÎ.Ì Ú Â Â ÓÏ ÂÌÂ È Úˆ ' ÚÈÓ.4 dipice d`eeld zeevn -È Ú ÈÙÏÎÌÈÓÁ  ÒÁ מצוה להלוותו. -È Ú Ï Â Â Î Â È Ê שלא יבזה אותו ולא יתנשא עליו. - ÁÂ Ú Ì Ïˆ Ï Ï Â È Ê איסור ריבית. -È Ú ÂÂÏÏÚ ÏÓÁ להשיב לו בערב את עבוטו. -Ô Á  ' Ï Â ÈÓ שומע צעקת העני mipey mipic - ÍÏÓ Â ÔÈÈ Ï Â Â Î Â È Ê האיסור לקללם. - Â È איסור אכילת טרפה. ÂÈ Ï Ï È ÌÚÓ È -ÌÈÈÁÏÚ ÏÛ ÂË Î השלכת הטרפה לכלב

45 bkwxt :miixwir mi`yep drax` epwxta ˆÈÁÏ ÂÒÈ Â È Ù ÂˆÓ, È,ÌÈ ÈÈ ÈËÙ Ó.1 ÌÈÏ ÂÏ Â, ÈÚÈ.2 Í ÏÓ ÁÈÏ ÏÚ Â.3 ÈÏÚ Î ÂÏ Èı '  Ú.4 dwixt zeevn,dcia` zayd,mipiicd ihtyn (h±` miweqt) xb zvigl xeqi`e (g-e,b-` miweqt) mipiicd ihtyn md l`xyi mra mipiicd ik yibcpe mipiica weqrp el` miweqta.rva i`peye zn` iyp`,miwl` i`xi,minkgd icinlzay mixgaend mipiicd ly cgeind cnrnl qgia myex miclid lv` xevip,sqepa :(f,b) oixcdpq zekldam"anxdixacz``iap.oicdzrya ÌÈÎÈ ˆÍÎÈÙÏ.Ì ÓÚ ÈÎ ÔÂ Â Ï ÈÏ ÔÈ È ÏÎ" Ï Ï ÂÒ Â, ÂΠÙÈËÚ È ÓÈ ÈÏ ÌÈ ÈÈ È Ï,ÔÈ È ÏÈË ÁÈ ÙÒÏ Â Á Ï Â." ÓÎÁ  dnkcrcgnmicnlep`mipiicdlymzebdpzdlrm"anxdixacn dlrn efi` cr jci`ne,mipiicdn zyxcpd zepivxde zeixg`d dlecb.mdnr didz dpikydy- ribdl mzlekia oiivp.zn`dexyeidzcinz`clidlv`wfgpel`miweqtcenila lr blcl ulnen) el` miweqt cenila yibcdl yiy zecewp xtqn 47

46 xb zvigl xeqi`e dwixt zeevn,dcia` zayd,mipiicd ihtyn bk wxt ixg` mdil` xefgle,`peyd xengl dxfra miwqerd 'd-'c miweqt 48 :(df`yep "... `ew rnw `Vz `l" Ÿ :` weqtaxn`p on xwy zecr lawi `ly,oiicd lr xacn,eheyt itl,df weqt :i"yx azky itk,eyxcn z` mb miclil `iap j` ;(m"ayxd) micrd ifkxn oicl xewnd `ed df weqty oeeikn,"ú ÔÂ Ï Ï ÓÏ Ê...".rxdoeylzlawxeqi`ly,df ick zyxcpd zexidfd lr xeaicd z` hrn aigxp df weqt cenila.rxd oeyla lykidl `l " zhdl Ÿ miax ixg`...zrxl Ÿ miax ixg` didz `l" Ÿ :a weqtaxn`p oicd z` mirixkn mipiicd oia zwelgn dpyiyky epcnln df weqt mpi` mipiicd x`yy d`ex oiicd mda mixwnn ueg,aexd it lr :i"yx azk jke.dkldde zn`d it lr `ly miwqete ie`xk mihtey ËÂ È Ì ÌÈ Â ÏÈ Â Ó Ï,ËÙ Ó ÔÈËÓ ÌÈÚ È Ì "."Ì È Á :dkldae cenlza miax mipiiprl lecb llk minkg ecnl df weqtn aexdixg`mikled-miccvdipylzerc yiyke`wtqlymixwna minkg zewelgna jci`ne cgn xzide xeqi` ly zeaexrza lynl jk).(miax mipiipr cerae,`xnbae dpyna "... wgxy xww xacn" :f weqtaxn`p :`xfr oa`dixacke,oiicdlrxaecn`xwnlyeheytitlo`kmb z` mb df weqtn cnlp la`," ÔÈ ÔÈ È Ï, È ÔÈÈ ÌÚ" ecnly itk,xwy xacn wgxzdl mc` lk lr zlhend zexidfd ÏÚÓ ÔÈ Ó Ó Â" :miwicv zegxe` xtqa azk jke,epizeax ÏÈ ÈÔÎÏ. ÓÏÂ Ó Î ÈÎ...' Á Ó': Ó Â... ÂÓÎ."... Ó ÍÏÈÏÂÓˆÚ

47 bk wxt xb zvigl xeqi`e dwixt zeevn,dcia` zayd,mipiicd ihtyn xn`p `l ea,df weqta ritend cgeind iehiad z` miclil d`xp deevn mc`d ik micnl jkne,"wgxy xww xacn" `l`,'xwyz l`' lry epzcnln"wgxz" dlind.zn`d zcina weacle xwydn wgxzdl.xwyk mirnyp `l` ynn xwy mpi`y mixacn elit` wgxzdl mc`d (d±c miweqt) dwixt zeevne dcia` zayd "... dry Ÿ Fxng Ÿ F` Lai` Ÿ xfw rbtz im" :c weqtaxn`p zipyp xy`,dcia` zayd zeevna dpey`xl miybtp ep` df weqta.(b-`,akmixac)dagxda`vzikzyxtamixacynega xy`k s`,dcia` aiydle cqg lenbl mc`d lry zcnln dxezd 49.e`pey `ed dcia`d lra,exag z`pya lykpy l`xyin mc`l dxezd zpeek 'jaie`' dlina.mlerd zene`n aie`l `le " Fl EPaiWY awd..." :weqtd jyndaxn`p cnlp dpnn,(h"n,a"t) `rivn `aazkqnadpyndixacz``iap, Á Â ÈÊÁ " :ef devna gexhle un`zdl mc` aiiegn dnk cr ' Ó, ÈÊÁ Ï ÈÈÁÌÈÓÚÙ ÓÁÂ Ú ÂÏÈÙ, Á Â ÈÊÁ."'Ì È "... F`Vn zgy uax Ÿ L`pU Ÿ xfng d`xz im" :d weqtaxn`p ltp xengd xy`k :dwixt zeevn z` dxezd epzcnln df weqta z`wextlxengdlralriiqlmc`dlrdaeg,eablry`yndaexn.e`pey`edxengdlraxy`kmb,xengdlrn`ynd,"... ÈÓ - 'ÂÏ ÊÚÓ Ï ÁÂ'..." " FOr afry Ÿ afr Ÿ Fl afrn Ÿ Ylcge..." milind lr i"yx ixac z` `iap!?jkxcl jlze el xefrln wiqtzy okzid:xnelk

48 xb zvigl xeqi`e dwixt zeevn,dcia` zayd,mipiicd ihtyn bk wxt :(tdevn) jepigdxtqazkefdevnmrha ÓÂÏÍÈ ˆÔÈ Â Á Â Ó ÈÓ È ÏÓÁ ÈÓ Â Ù ÓÏÏ" ÂÏÈÙ Ï,ÂÙ ÚËˆÓ È ÏÚ ÏÂÓÁÏ Â ÈÏÚ ÂÁ."ÂÏȈ ÏÂÂÈÏÚÏÂÓÁÏ ÈÏÚ ÂˆÓ ÂÓÓ È ÚˈÓ.dlngdzcin-efdaeygdcinlrxacpe,eixacz`miclil`iap devna.melydedxeabd:ode,zetqepzecinizylrxacpdfweqta.e`peyle`eaie`lxefrled`pydxvilrxabzdlmc`dyxcpef zelekiy zeax zeaiq s` lr,d`pyd zepba xacl zepncfdd o`k.dwicvdl dxe`kl Lig` z` `puy `l" Ÿ :(fi,hi `xwie) miyecw zyxta weqtd z` `iap `iane`peyxengldxfrlydfdyrnji`miclilxiaqpe, "...LaalA.dad`e melyl enke,'miig ilra xrv' `ide ztqep devn micnl ep` df weqtn ÈÏÚ Úˆ... Ó " :(a"r al) `rivn `aa zkqna minkg exn`y." È Â ÌÈÈÁ ilral ie`xd qgid z` miclid lv` wfgl ick,df oiipra aigxp נרחיב בלימוד פסוקים אלו מפני שמצויות בהם מידות חשובות - חמלה ורחמנות על האדם ואף על בעלי החיים, גבורה, דרישת שלום ואהבת ישראל..miigd (h weqt) xb zvigl xeqi` mixb im xbd Wtp z` myrci my`e uglz `l Ÿ xbe " :h weqta xn`p " mixvn ux`a mziid xakixd,xbdz`uegll`ldxdf`dlrdxezdzxfegrecn:l`yp?'kweqtamcewdwxtaz`fdxn` 50

49 bk wxt milbxd zyelye zayd,ziriayd È ÙÓ ÏÚ Â È Ê ÂÓÂ Ó " :i"yx ixac z` `iap.dpen`djxcz`aefrllelr`edyiptnxnelk,"ú  ÂÒ iptnxbdzvigllrzeaxminrtdxidfddxezdyxiaqdlmbozip o"anxitlr) eilr dltyeytpe dxfux`l `a `ed-xrva oezp `edy.(`lzdevnjepigdxtqek,ak :xac wnrdaa"ivpd xiaqn sqep xaqd ÈÂ Â Ì Â,  ÌȈÁÂÏ ÂÈ È Ï ÔÈ È Ï È È Ê " Ú ÂÓ Â Â Ï Ì Ú ÈÂ...È Ó ÂÈ Â ˆÁÏÈ Ï ÂÚÏ."...Â È Ï ÏÏ Â ÂÏÔÈ Â,ËÙ Â yperxblozi`lyoiicldxdf`dpyidfweqta,a"ivpditl,xnelk iyewa oicd zrya aygzdl oiicd deevn oke,icin xzei eilr ugliy.eallrxy`z``halxbdly efdxdf`lrdxezddxfgrecnmiclilxiaqdllkepeyexititlr.mipiicd `yepl df weqt dxezd dkinqd recn oke (gi±ci,ai±i miweqt) milbxd zyelye zayd,ziriayd ziriayd "... Lvx` z` rxfy mipw WWe" :i weqtaxn`p ux`znc`z`carlerexfldevndlrmiclidmrxacpdfweqta.l`xyi ux` aeyii zeevnn wlg `idy,l`xyi "... DYWhpE dphnwy zriaxde" :`i weqtaxn`p :miyexit ipy df weqtl z` aefrl l`xyi mieevn ziriayd dpyay miyxtn o"anxe i"yx.dze` cearl `l xnelk,mznc` epcnll `a weqtdy,`zliknd mya jepigd xtq azek mznerl.ziriayd dpya ux`d `ivezy zexitd z` xiwtdl dyr zeevn dpyiy 51

50 milbxd zyelye zayd,ziriayd bkwxt zexitd zxwtd zeevn lr epxacae,miclil miyexitd ipy z` `iap devn) jepigd xtqlra ly eixac z` `iap,ziriayd dpya mi`veid :azky,(ct ÈÓ Ê Â Ï[zexitd zxwtda] ˆÓ ÏÚÂ È ÂÚÂ" È ÂÚÂ.ÏÂÓ Ï Â ÈÏ Ó Ô Â Î È ÔÈ ÈÎ,  Â ÏÎÈÎ,Í ÈÌ ÔÂÁË Ì ÛÈÒÂÈ Ê ˆÓ Á ÏÚ ÈÏÂ È ÏÎ ÌÏÂÚÏ È Ù ÏÂ Ï [hilgnd] Â Ï ÌÚ ˆÂÓ Â ÍÎ ÓÂÏÓÂ, Á ÏÎ ÌÈÏ ÂÈ Â ÏÁ ÂÂÈ ÂÚ ÂÏÈÎ ÈÓ ÌÏÂÚÏ Â ÊÁ Ï,ÂÈÓÈ ÏÎ ÁÙ Ó ÏÎÂ."['da] ÔÂÁË ËÂÚÈÓ Ï [zepvnwd] zcin z` mc`d ala zrhep ef devny dler jepigd xtq ixacn oeghiad zcin z` oke,dxenz lawl ilan mixg`l zzl - zeaicpd `le ezqpxtl b`ciy'da ghea mixg`l eizexitn ozepy zexnly,'da.dne`n el xqgi נדגיש את דברי ספר החינוך ובכך נחזק אצל הילדים שתי מידות חשובות אלו: נדיבות וביטחון בה'. zeevn zbdep xy`k wx dxezdn zbdep ziriay zeevny xn`pe siqep xxerp jka.l`xyi ux` znc` lr miayei l`xyi lk xy`k - laeid.l`xyi igcip lk ueaiwl ditivd z` miclid ala zayd ornl zawy Ÿ iriaxd mfiae LiUrn dury mini zww ":ai weqta xn`p " xbde Lzn` oa WtPie Lxnge Ÿ LxFW gepi dxezddayo`k.minrtxtqnzaydzeevnlrdxaicxakdxezd b`cpe mze` mb xekfpy ick,micarle miigd ilral qgid z` dyibcne.mzgepnl 52

51 bk wxt milbxd zyelye zayd,ziriayd 53 milbxd zyely " dpxa il bgy Ÿ milbx WlW" Ÿ :ci weqtaxn`p dbibg oaxw `iadl devny "il bgy" Ÿ milindn ecnl l"f epinkg E`xi `le..." Ÿ :(ehweqta) xn`py,di`x zler `iadl devn oke,milbxa.(dgny inly `ede iyily oaxw `iadl jixv sqepa) "mwix ipt bge xivwd bg,zevnd bg - epzyxta mi`xwp milbxd zyely.siq`d 'd epl dyry zeaehae miqipa miwqer ep` elld milbxd zyelya bga,mixvnz`ivilrmicenep`zevndbga:mdilrmiceneepiwl` ep`siq`dbgaed`eazdzlyadlredxezoznlrmicenep`xivwd xnb lr oke xacna zekeqa l`xyi ipa z` aiyedy lr 'dl micen.ziad l` dztiq`e d`eazd zk`ln aeh mei oipra,xen` zyxta (fvx devn) jepigd xtq azk df oirk ÏÏ Â,Â Â Ï Ú Ò ÚÂÓ ÔÈ Ú Â Á È Î" :gqt ly oey`x :azk dixg`ly devnae."...âèïú  Í  ÂȈ Ó ÁÓ Ù Â Ì È Â ÏÂ Ì Ï ' Ú ÌÈÏ ÌÈÒ Ï È Â ÎÊÈ È Î" È ÒÚÓ È Í ÓÈÎ,Ì È È ÏÂÌ È ÏÌÂÚÈ ÂÈÂÌ Â ÈÂ."... Ê ÂÒÚÏÌÈÈ ÙÂÈ È,ÌÏÂÚ :azk jke,mitqep zeceqi ipy yibcn (bn,b) mikeap dxenam"anxd ÂÈ ÌÈÏÈÚÂÓ Ì Ì Â... ÂÁÓ Ï ÌÏÂÎ È ÌÈ ÂË ÌÈÓÈ Ï " z`eplozp'dxnelk."...ìèè È Ó ÌÈˆÂ È Ì È ÔÈ ÂÈ Ï Â Â.l`xyiipajezadad`dz`wfglickokemdagnypyickmilbxd '"doc`d Ÿ ipr l`lxekf lm d`xi dpxa minrrwlw" Ÿ :fi weqtaxn`p.milbxa milyexil dilrd zeevn lr micnl ep` df weqta :(htzdevn) jepigdxtqazkdevndmrha ÌÏ ÚÂÌ Ë ÓÌÏÂÎÈÎ...Ì ÏÏ Â ÈÂÏ ÈÏΠÈÔÚÓÏ"

52 alga icb leyia xeqi` bkwxt ÌÈÓÚ ÏÎ Ï Ò,  ÚÈ ˆÂ, Á   ÌÚ, ÏÁ Â' ÏÁ Â Â È ÔÎ ÏÚ, ÌÈÈ Ï ÂÈ ÂÁ ÂÓ Ï,ÌÈÓ ÏÎ Á  ' :Ï Ó Í ÏÚ Ì Ó Π Â,' È ÌÈÓÚÙ ÂÏ Â ÎÂ Â È Ï ÊÂ...  ψ ÌÈ Â ÌÈÒ Î,ÌÈ ÚÏ Ï- Ï ÒÈ Î ÂÂ Ú ÂÚ Ê ÚÓ ÌÚÂ,'Â È È Â Ï Á ÈÎ."...  ÂÈÚ Ú Â, ÂÓÂ Ï mzlrnl l`xyi z` znnexn milyexil lbxl dilrd xnelk ezgnyle ezial mipnfen md,mdiwl` 'dl mipa mzeida - zcgeind zcgeind mzlrn z` mze`xa.ezpiky z`xyd mewna enr miybtpe.eiweg zxinyae ez`xia,'d zad`a l`xyi ipa ewfgzi לסיכום נתאר לילדים את בני ישראל עם משפחותיהם שובתים ממלאכה, שמחים בביתם במאכל ובמשתה ומודים לה' על טובותיו וניסיו. נדגיש כי שיא השמחה ברגלים היה בירושלים, לשם עלו המוני בית ישראל, התאספו כולם והקריבו קרבנות לפני ה', לשמוח ולהודות על טובותיו ועל בחירתו בישראל מכל העמים וזיכם לבוא לביתו ולחגוג לפניו. (hi weqt) alga icb leyia xeqi` " FO` alga icb lxaz `l..." Ÿ :hi weqtaxn`p,(`k,cimixac;ek,clzeny;o`k) minrtyelydxezaxn`pdfxeqi` xeqi`l cg`,dlik` xeqi`l cg`y (i"yxa `aen) exiaqd minkge.leyia xeqi`l cg`e d`pd enr xeqi`,alge xya xeqi` mr dpey`xl miybtp ep` df weqta cenila aigxp.mdly mei meid iiga zeax minrt miybtp miclid.algexyaxeqi`lyzeiqiqadzeklddonhrn`iapeweqtd 54