É R T E K E Z É S E K KIADJA A MAGYAR TUDOMÁNYOS AKADÉMIA. SZERKESZTI OSZ«ÁI.YTITKÁH. III. KÖTET. ÍM. SZÁM ' EMLÉKBESZÉD. S Z A B Ó I M Ii E
|
|
|
- Áron Pap
- 8 évvel ezelőtt
- Látták:
Átírás
1 É R T E K E Z É S E K A NYELV- ÉS SZÉPTUDOMÁNYOK KÖRÉBŐL KIADJA A MAGYAR TUDOMÁNYOS AKADÉMIA. AZ L O S Z T Á L Y R E N D E L E T É B Ő L. SZERKESZTI G Y U L A I P Á L OSZ«ÁI.YTITKÁH. III. KÖTET. ÍM. SZÁM ' EMLÉKBESZÉD BITNÍCZ TISZT. TAG FELETT. LAJOS S Z A B Ó I M Ii E 'r. TAOTÓt.. Ára 12 kr PESTEN. EGG EN B ERG ER-FIÍ LE AKAD. KÖNYVKKKESK ÉDES. (Hoffmann és Molnár.) /
2 é r t e k e z é s e k A NYELV- ÉS.SZÉPTUDOMÁNYOK KÖRÉBŐL. Első kötet (59. /. Szám : Solon adótörvényéről. T é 1 f y I v á n t ó I.... Ára 12 kr. 7/. Szám: Adalékok az attikai törvénykönyvhöz. T é 1 f y I v á n tó > kr. III. Szám : A legújabb magyar Szentírásról. TárkányiJ. Bélától kr. IV. >:ám: A Nibelung-ének keletkezéséről és gyanítható szerzőjéről..s'zász Károlytól kr. V. Szám: Tudománybeli hátramaradásunk okai, s ezek tekintetéből Akadémiánk feladása T o 1 d y Ferencitől. 1^ kr. VI. Szám : A koleti török nyelvről. V á m b é r y A r m i n t ó I kr. VII. Szám : Goleji Katona István folog mint nyelvész. Imre Sándortól kr. VIII. Szám : A magyar egyházak szertartásos, énekei a XVI. és XVII. században. Bartalus Istvántól. Hangjegyekkel frt 20 kr. IX. Szám: Adalékok a régibb magyar irodalom történetéhez. (I. Sztárai Mi liálynak eddig ismeretlen színdarabjai Egv népirodalmi emlék ból. 3. Baldi Magyar-Olasz Szótárkája 1533-ból. 4. Bátliori István országbíró mint író. 5. Szenczi Molnár Albert ). Toldy Ferenc z tői frt 20 kr. X. Szám. A magyar bővített mondat. Brass«i Sámueltől. 187). 4i kr. XI. Szám : Jelentés a felső-ausztriai kolostoroknak Magyarországot illető kéziratai- és nyomtatványairól. Bartalus Istvántól. I8T0. 4 í kr. Második kötet I. Spám. A Konstantinápolyból legújabban érkezett négy Corvin-codcxről. Mátray Gábor 1. tagtól kr. II. Szám. A tragikai felfogásról. Székfoglaló. Szász Károly r. tagtól kr. III Szám. Adalékok a magyar szóalkotás kérdéséhez. J o a n n o v i c. s G y. 1. tagtól kr. IV. Szám. Adalékok a magyar, rokouéríelmü szók értelmezéséhez. F i n á fy Henri k 1. 'tagtól * kr. V. Szám. Solomos Dénes költeményei és a hétszigeti görög népnyelv. T é 1 f y Iván lev. tagtól kr. VI. Szám. Q. Horatius satirái (Ethikai tanulmány). Székfoglaló. Zichy Antal 1. tagtól kr.
3 EMLÉKBESZED BITNICZ LAJOS TISZT. TAG FELETT. S Z A B Ó 1 M k E, T. TAGTÓL. PEST, 1872 EGOENBERGER-FÉLE AKAD. KÖNYVKERESKEDÉS. (Hoffmann és Molnár.)
4 Pest, Nyomatott a-í Athenaeum nyomdájában
5 EMLÉKBESZÉD BITNICZ LAJOS FELETT. SZABÓ IMRE tiszt, tagtól. (Felolvastatott M. T. Akadémia aprii. 29-dikén tartott összos Illésén.) Tekintetes Akadémia! Ki ideje-korán felismerte a napszámot, mely a hazában neki is jutott, s azt hiven leszolgálni teljes jó akarattal törekedett, megérdemli, hogy elköltözése után, az itt maradottak a nemzeti kegyelet emléklapjára irják fel nevét s legalább egy cserlombot tűzzenek a koszorúba, melyet önmagának saját tetteiből kötött. Ily hü munkása volt a hazának Bitniez Lajos elhunyt tagtársunk is, kinek emlékezetére az I. osztály nagyrabecsült megbízásából szót emelek. Készörömest teszem ezt, mert Bitniczet, megyém papjainak e kiváló jelesét, őszintén tiszteltem életében, tisztelem hamvaiban is, nemcsak a hasznos munkásságért, melyet hazai nyelvünk és irodalmunk emelésére szentelt, hanem a szerénységért is, mely jellemének egyik szebb vonása volt, melynél fogva mindig csak kötelességeire gondolt a nélkül, hogy érdemeiről tudni is akart volna. Pedig voltak érdemei, és én azokat kívánom egyszerű előadásommal méltatni és e végre életének s munkásságának főbb mozzanatait felmutatni. AKAD. Í;RT. A NYELV- ÉS SZÍIPTUP. KÖRÉBÖL
6 2 EMLÉKBESZÉD BITNITZ LAJOS FELETT. Bitnicz Lajos 1790-ben, jul. 17-én a régészeti szempontból nevezetes templomu Jakon született Vasmegyében, hol atyja seborvos és néhány évig a nemes község jegyzője volt. Bölcsőjét sem magas származás ősi fénye, sem anyagi jólét bővelkedése nem vette körül. A megbecsülhetlen értékű sugár is, a legforróbb szeretet és legtisztább öröm sugara, mely életének hajnal-csillaga gyanánt édes anyja szemeiben ragyogott, csakhamar az özvegység fátyola által lőn beárnyékolva. És ki tudja, a korán árvaságra jutott gyermek pályája mily irányra fordul, hajótevő kezek a szombathelyi püspök és káptalan gondviselése alatt álló kőszegi árvaházban menedéket és alkalmat nem nyújtanak neki, hogy előkészületi tanulmányait vagyontalansága mellett is elvégezhesse. Papságra érezvén kedvet, az árvaházból a papnöveldébe ment át, hol társai közöl korai érettsége, szelídsége és ernyedetlen szorgalma által tünt ki. ^ Ifjú keblének nemes lángolásával már ekkor arra törekedvén, a mit tökélynek ismert, többet tett, mint mennyit a szoros kötelesség kivánt. Rendes tantárgyai mellett a görög és héber nyelveket nagy gonddal és előszeretettel tanulmányozta ; tanulta az angol, franczia és német nyelveket is. De még itt sem állapodott meg. Bitnicz ifjonta az volt már, a mi egész életén át mindhalálig maradt: csontig, velőig magyar. Szerette a hazát, szerette a magyar nyelvet, mely miként Toldy Ferencz az ősz Simái felett tartott emlékbeszédében oly szépen mondá: mindenkit azon hazához, azon haza érdekeihez kapcsol, melyben az ö ajka hangjai zengenek, s hol a szellő suttogása is gyermekkora játszi csevegéseit látszik suhongtatni," és e szeretettől áthatva, kettőztetett szorgalommal, munkabíró fiatal erejének teljes megfeszítésével iparkodott a hazai nyelvet tudományosan megismerni. Hogy jeles sikerrel, azt későbbi tevékenysége által fényesen igazolta. 18ll-bcn Somogyi Lipót akkoron szombathelyi püspök
7 3 EMLÉKBESZÉD BITNITZ LAJOS FELETT. vette őt oldala mellé; de már 1812-ben april 1-én, még mielőtt áldozárrá szenteltethetett volna, KresznerUsFevencz helyébe a mathesis tanárává neveztetett, mely minőségben 34 évig szolgált. Midőn 1819-ben fájdalom! elég későn, a magyar nyelv rendszeres tanitása iskoláinkban foganatba vétetett, a szombathelyi lyceumban is felállitandó tanszékre nem volt alapítvány. De ott volt Bitnicz, a hazafias érzelmű Bitnicz ki a magyar nyelv tudományos előadására megkívántató készültségen fölül, melyet mint már érintem még növendék korában iparkodott megszerezni, lángoló ügyszeretettel is birván; különben is tisztában levén magával az iránt, hogy nemzeti nyelvünk nemzeti létünk fentartója, s hogy a nélkül nincs haza, nincs hazafiság, nemzeti nyelvünk emelése tehát hazafiúi kötelesség; minden honpolgárnak, a papnak is, ki a hon polgára lenni meg nem szűnik, szent tartozása, melynek lerovását bármily ürügy alatt elmulasztani bűn az édes haza ellen: készséggel ragadta meg az alkalmat szent tartozásának lerovására, a mathesis mellett a magyar nyelv előadását is elvállalta, és folytatta azt 25 évig minden dij nélkül. Dij nélkül, mondám; azonban nem egyszersmind jutalom nélkül. Mert aranynál, ezüstnél végtelenül drágább jutalmat adott a derék férfiúnak azon boldogitó öntudat, hogy hazájának szolgált; hogy az ajkain csüggött, a minden jó és nemes iránt fogékony keblű ifjúságot a nyelv megkedvelésére és alapos megtanulására vezérelhető, buzdithatá; s hazafias szelleme gerjesztő hatásának üdvös voltát naprólnapra tapasztalhat'!. Barátja, Kisfaludy Károly eme szavai szerint: Ha kik szavamra buzdulatra kelnek, Jutalma nyilik a szorult kebelnek," minden ifjú szivet, mely anyanyelvünk kedvelésére az ő buzdító hatása alatt gyuladt, egy-egy bányának tekintett, mely a hazafias felbuzdulás, a tisztelet, bizalom és ragaszkodás kincseivel bőségesen jutalmazta fáradozását. 1*
8 4 EMLÉKBESZÉD BITNITZ LAJOS FELETT. Berzsenyi szerint: Önérzése lön dicső Pantheona." Volt azonban ogy körülmény, 'mely Bitniczet mélyen szomoritá. Fájt tapasztalnia, hogy mig például a római patrícius az ö fiát legelsöbben is a tiszta, szép és ékes latin stylusra tanittatá, és a római ifjú már 16 éves korában alapos nyelvbeli készültséggel léphetett szószékre, s arathatott szónoklatával tapsokat, a magyar apák szivesebben látták, legalább vétkes gondatlansággal elnézték, hogy fiaik a megvetett hazai nyelv helyett idegent tanultak ; minek eredménye lett azután a szégyenletes állapot, mely fölött Bitnicz e keserii panaszra fakadt: Lehetetlen vérző sziv nélkül tekinteni némelyek vétkes gondatlanságát, kik édes nyelvünket megvetvén, idegen hangon dadogják leikök állapotjait, vagy azt tudományos vizsgálatra méltónak sem tartván, azon úgy szólnak, úgy irnak, miként tulajdon nyelvén szólni, irni, minden mivelt angol, franczia és német pirulna." Es a nemes férfiú nem elégedett meg azzal, hogy csupán panaszkodjék a baj miatt, hanem annak elhárítására tenni is lelkesen törekedett. Tanítványai között magyar nyelvgyakorló egyesületet állitott fel, s annak tagjait folytonosan őrszemekkel kisérte, műfordításokban és eredeti munkák kidolgozásában vezérelte, szorgalomra, kitartásra atyailag buzditotta, s ekkép sok ifjúra nézve az apai vétkes mulasztást helyrehozta, a mai, hála Istennek! örvendetes állapot létrejövetelét saját körében, tőle telhetőleg, becsületes igyekezettel előmozdította. Frankenburg Adolf, Hoffmann Pál, Hollán Ernő, Horvát Boldizsár, Nagy János, Ney Ferencz, Rózsay József, boldogult Szenczy Imre, Udvardy Ignácz, az akadémiának megannyi tagjai, Bitnicz lángelméjétől kapták az első szikrát, mely őket édes hazai nyelvünk szerelmére hevité; az ő kezein indultak el az irodalomnak virággal, de még több tövissel kitüzdelt pályáján ; azokat nem is emlitve nagyszámú tanítványai közül, kik e tudományos intézet kebelén kivül gyarapiták irodalmunkat. Oh az ily atyai buzdítás, a fölébredt igyekezetnek
9 5 EMLÉKBESZÉD BITNITZ LAJOS FELETT. ilyetén jóakaratú támogatása és bölcs vezérlése soba sem marad üdvös hatás nélkül. Enmagam is mindenkor örömmel emlékezem vissza növendék-koromra, midőn a pesti központi papnöveldében már akkor fennállott magyar iskolának tagja voltam. Mint napraforgó a nap felé, úgy vonzódottá mi szivünk is a jeles férfiak felé, kik akkor irodalmunk egén vezércsillagok gyanánt tündököltek- Mint szomjas föld a megeredt eső csöppeit, úgy szívtuk magunkba Toldj Ferencz buzdító igéinek malasztját, melyeket a munkálataink átküldésekor hozzá intézett levelünkre válaszolólag irt. Nem volt az nap Pesten boldogabb kör, mint a kispapok szerény magyar iskolája, melyet Toldy válaszra méltatott, melynek gyarló szárnypróbálgatásairól biztató kedvezéssel nyilatkozott, tagjait a Káldiak, a Pázmányok követésére buzdította, s ez által a hazai nyelv és irodalom ügyének mindenkorra megnyerte. Az irodalom terén először 1819-ben jelent meg Bitnicz a dunántúli vendekről értekezvén. Azontúl gyakrabban találkozunk nevével a Tudományos Gyűjtemény", Muzárion", Tudománytár", Közhasznú Ismeretek Tára", az akadémiai Ertesitö és Figyelmező" hasábjain. Majd nyelvészeti és mennyiségtani, majd régészeti értekezéseket adott ben jelent meg GISÖ kiadásban Magyar nyelvbeli előadás" czimü szakmunkája, mely 1831-ben másodszor újonnan átdolgozva, 1847-ben harmadszor adatott ki ismét j avitva. Bitniczct e munkája megírására saját nyilatkozata szerint azon körülmény ösztönözte, hogy midőn a magyar nyelvtudomány előadására vállalkozott, nem talált könyvet melyet útmutatásainak közlésében alapul használhatott volna ; ezen fogyatkozást kívánta tebát némiképen kipótolni oly könyv megírása által, melyből tanítványai a kevés órára határozott szóbeli előadás által szerzett ismereteket gyarapithassák, de egyúttal nyelvünket egész kiterjedésében mások is megismerhessék. Nem lehet feladatom Bitnicz eme munkáját részletes
10 6 EMLÉKBESZÉD BITNITZ LAJOS FELETT. bírálat alá vonni, de talán nem lesz érdektelen elmondanom, miként méltatták azt megjelenésekor. A Marczibányi-féle 400 pfrtos jutalommal díjazott munka felöl a Hormayr és Mednyánszky bárók által kiadott zsebkönyv (Taschenbuch für die Geschichte ) azt mondja, hogy az klassikusnak ismertetett el, hogy általános és megérdemlett figyelmet keltett. Miért is kivánatos, hogy a szerénysége- és tudományosságáért nagy tiszteletre méltó, komoly és mivelt fiatal férfiú munkája a külföldnek is bemutattassék; habár az, mi különösen a magyar nyelvre van alkalmazva, mire a mü épen a legszebb mintául szolgál, szükségképen veszendőbe megyeit is. Talán nem alaptalanul vélem, hogy Bitnicz az e munkája által keltett figyelem folytán részesült azon megtisztelő kitüntetésben, hogy az Akadémia alapszabályainak végleges megállapítására kiszemelt kevesek közé b. e. József nádor által szintén fölvétetett. Hátrahagyott jegyzeteiben olvastam, hogy ö is vitt magával, s pedig az akkori idő jellemzésére legyen mondva, latinul irt tervezetet, melyet fel is olvasott. A tanácskozásokban, ezt is jegyzetei után mondhatom, tevékeny részt vett. Hogy az akadémia tagjává főké]) érintett szakmunkájára való tekintetből neveztetett ki, Döbrentei Gábor titoknok eredetiben látott levelének, ezen szószerint hiven idézett tartalma tanusitja: A mely elmemiveket a képzelet országa teremt, azoknak az itélő- tehetség szabályai szerint úgy készítésekre, hogy nagy és apróbb ajakaikban jó izlésü tökélletes egészekké váljanak, s lelket és szivet kielégítve az embert egyszersmind nemesítsék, oly jeles theoriai könyvet ada kegyed nemzetünknek Magyar nyelvbeli előadás" czime alatt, (több tudós értekezései oly érdekletüek,) hogy a magyar tudós társaság Igazgatósága alkotó ülésében lehetetlen vala nevének tisztelettel nem emlittetnie. Hajlott tehát ez kegyednek rendes taggá nevezésére. Emiitett munkái a nagytiszteletü Professor urat a nyelvtudományi osztályhoz számittaták, de mivel oda tartozó magyar iró eddig legtöbb van, kegyed pedig mint a mathesis professora, a társaságnak
11 7 EMLÉKBESZÉD BITNITZ LAJOS FELETT. a mathesis osztályában is betöltheti dicséretesen kívánságait, az Igazgatóság Pozsonyban novenib. 17-én ebbe nevezte ki vidéki első tagnak."' Bitnicz az igazgatóság ezen kivánságának egész jóakaratával iparkodott megfelelni. Mathematikai értekezéseket irt, s a műszavak megalkotásában osztályának segédkezet nyújtott. Döbrentei május 30-ról irja Bitnicznek: igen kedves a társaság előtt, amint az utóbbi héti ülésben tapasztaltam, kegyed szorgalmatossága a mathesisi osztály műszavainak rendbeszedése körül." író társaival folyvást jó viszonyban volt, siirüen levelezett. Többen, mint Bacsányi, Kazinczy, Döbrentei, Kisfaludy Károly, Császár Ferencz, Toldy Ferencz fordultak hozzá irodalmi ügyekben,-majd munkásságát venni igénybe, majd tanácsát, véleményét kérve. Kisfaludy Károly (1828. dec. 18-ról) irá: A miért leginkább esdeklem, méltóztassék őszintén Aurorámat én recenseálni, ily férfiak tanácsát, mint barátom uramé, nekem édes kötelességem követnem." Bitnicz még a régészetnek is, nemcsak kedvelője, hanem szakértő müvelője is volt. holtig nagy E szakba vágó értekezéseit a Tudományos Gyűjteményiben közié. Egyet ezek közül Busching boroszlói tanár németre fordított, mire a boroszlói tudós társaság Bitniczet levelező tagsággal tisztelte meg april 27-kén Szombathely városának nagy része leégett. Az e miatt szükségessé vált tömeges építkezés alkalmával előfordult ásatások a hajdan nagyhírű Sabaria" ősmaradványait nagy mértékben hozták napfényre. Ezekből Bitnicz sokat gyűjtött. A gyűjtést azután is nagy kedvvel folytatá ; különösen éremgyüjteményébe több oly ritka példányt szerzett, melyek híresebb muzeumokban is hiányzanak. Gyűjteményét mint tudva van tisztelete és hálája jeléül az akadémiának hagyományozta. Az akadémia viszont nem kételkedem elhunyt derék tagja iránti kegyeletből is, a gyűjtemény kettőseit Szombathelynek visszaadja, hogy az ott közelebbről alakult régészeti egylet tárlatának alapjául
12 8 EMLÉKBESZÉD BITNITZ LAJOS FELETT. szolgáljanak, mely nemes tetteért az akadémiának a vasmegyei régészeti egylet nevében, mint annak elnöke, ezen ünnepélyes alkalommal köszönetet mondani kedves kötelességemnek ismerem. Bitnicz 1815-ben a pesti egyetemnél a szépmüvészetek és bölcsészet tudorává avattatott; 1839-ben Vasmegye által a lyceum igazgatójává választatott; 1847-ben kanonokká neveztetett, ugyanazon évben az akadémia tiszteleti tagjává választatott; 1868-ban püspöki czimet nyert; végre 1871-ben junius 28-dikán Nagy-Kanizsán, hová rokonait ment látogatni, életének 81-dik, áldozárságának 58-dik, nyilvános írói pályájának 52-dik évében meghalt. Szombathelyre visszaszállított holtteste a székesegyházi sírboltban nyugszik, de elmondhatom Berzsenyivel: A jók szive alatt fenmaradand neve. S a némult ravatal zárait eltöri. Sőt, ha neve elfeledtetnék is, a mi nagyobbakkal is megtörtént már, a hatás, melyet munkássága által hazai nyelvünk érdekében előidézett, még azután is, és mindaddig fenmarad, mig a hármas hegy és négy folyam között édes szép nyelvünk élni fog. Mert habár Bitnicz nem volt is rendkívüli ragyogású tünemény irodalmunk kihajnalodott egén, mindenesetre azok sorába tartozott, kik hasznosan munkálkodtak. És jól mondja Toldy F., hogy fénytelen, de hasznos munka is ösmertetésre és hálára méltó." Most, hogy előadásom végére jutottam, érzem, hogy Bitnicz tiszteletreméltó alakját gyöngén rajzoltam; de talán még sem homályositám el az egyes vonásokat, melyek rajta önfényökben ragyognak; s talán nem leszek szerénytelen, ha felmutatott példája követésére minden magyart buzditok, paptársaimat pedig széles e hazában különösen is felhívom. Bitnicz munkás életének hosszú pályáján tettleg is megmutatta, hogy az egyház és haza iránti hűség szépen összefér, hogy a magyar pap a nélkül, hogy hivatását, vagy papi jellemét sértené, honpolgári kötelességeit is teljesítheti s a haza javára sokat, igen sokat tehet; hogy végre Magyar
13 EMI ÉK BESZÉD BITNICZ LAJOS FELETT. 9 országon a pap elöl sincs elzárva az út és mód, érdemet, szerezni arrra, hogy sírjára a haza nemtője is hintsen virágokat. Mindnyájan elérhetjük ezt, ha papi hivatásunk betöltése mellett mindazt buzgón és örömmel teljesítjük, mi hazánkra diszt hoz, annak közjavát és boldogságát előmozditja. Mert miként Bitnicz mondá csak a ki a szent erényhez hiven, egészen betölti a helyet, hová őt a gondviselés rendelé, az rójja le hazája iránti tartozását, az a való hazafi, testét aztán akár egyenruha vagy nemzeti köntös akár hosszú fekete öltöny födözze." AKAD. ÍBI. A NYELV- É8 SZÉPTD. KÖRÉBŐL
14
15 T77. Szám. Ujabb adalékok a régibb magyar irodalom történetéhez (I. Magyar Pál XIII. századbeli kanonista. II. Margit kir. kerezegnö, mint ethikai iré.iiebaldi Bernardin magyar-olasz szótárkájaí682-böl.másodikközlés IV. Egy XVI. századbeli növénytani névtár XVII és XVIII. századbeli párhuzamokkal. V. Akadémiai eszmo Magyarországon Besenyői előtt) Toldy Ferencz r. tagtól Ára 80 kr. 1 'III. Szám. A sémi magánhangzókról és megjelölésük módjairól. Gr. Knun Géza, lev. tagtól kr. IX. Szám. Magyar szótejtegetések. Szilád y Áron 1. tagtól kr. X. Szám. A latin nyelv és dialektusai..székfoglaló. Szénássy Sándor 1. tagtól kr. XI. Szám. A Defterekről. Szilády Áron lev. tagtól kr. XII. Szám. Emlékbeszéd Árvay Gergely felett. Szvorényi József lev. tagtól Harmadik kötet II. Szám. I. Szám. Commentator commentatus. Tárlózatok Horatius satiráinak magyarázói után. B r a s s a i Sámuel r. tagtól Apáczai Cséri János Barcsai Ákos fejedelemhez benyújtott terve n magyar hazában felállitandó első tudományo's egyetem ügyében. Szabó 10 kr 70 kr. Károly r. tagtó ' 12 kr. A ni. tud. Akadémia kiadásában megjelentek: K A L E V A L A. A F I N N E K N E M Z E T I E P O S Z A. Az eredetiből forditotta B a r Ii a Fe r d i n á n d. Ára 2 Irt. 30 kr. ' F I N N N Y E L V T A N. Irta, F á b i á n í s t Y á 11. Ára 2 frt. CHRESTOMATHIA FINN O L.V A S Iti Á N Y O K. Szerkesztette II Ii n f a 1 v y P á 1. Ára 3 frt. FENNICA.
16 REGULY ANTAL H A G Y O M Á N Y A I. A vogul föld és nép. Ára 4 frt. Épen most jelent meg a m. tud. Akadémia költségén A MAGYAR IGEIDŐK.» IRTA SZARVAS GÁBOR. T A R T A L M A : Előszó. Bevezetés. I- szakasz: Milyen fogalom rejlik a magyar nyelv igealakjaiban. Az ira alak, az úrt alak, az irand alak, az ir vala alak, az irt vala alak, az irni fog alak. II. szakasz: Jogosultak-e mind az ujabb irodalomban divatozó igealakok? III. szakasz: Az igeidők használata, a foldok, a viszonyos idők, észrevételek.- I ' 4- Ára e irt. Pest. Nyomatott az Athenaeum nyomdájában
É Ő É é ö í é í é í í Ú é é é í í ő ö ö é É Ó É Á í é ő é í í í Í Í í í É É É í é é í Í é Íő é í é í é í í Í ú é é ű í í é í í Í ö ö ő é ö ö é é í Á ő é é é í é Í ö é é é é é é ö Í ö é é é í í é ö í í
Ó É Í ű ö ö ű í ö ö ö ö ö ö ö í ö ú ö í í ö í í í í ű ö í ö í ú Á Í Ó Á í ö ö ö ö ö ú Ú ö í í í ö ű ö ú ö Ú É É ö ú ö ö ú í í ú ú í ú ú í É ö É ö ú ú ú ö ú ö ú í É ö ö ö ö ö ö ú ö ö ú ú Á í ú ö Í ö í ö
Á Á Á Ó ő ő ő í ő ö í ő ő ó í ó í ö ú ű í ó í ö ö őí ö ö ó í ő Á Á ö ö ű ö ö ö ö ö í ö ő ő ö ö í ő ö Ö Ú É Á őí í ö ö ö ö ö ő ö ő ő Ó ú ö ö ó Á ö ö ö í ö í ö í ű ö ö ű ö É ö ú ö í ö ú ű ö ű ö ö ő ű Ö ő
ö í ő ő ő ö ö ö ö ö ő ő í ű ő ő ő ő ő í ű ő ő ő ű í ű ó ő ő ó ú ő ő ó ó í ó ö ö ö ő ő ő ő ú ú ó ö ö ő ő ű ö ö ú ó ó ó ö ú ő ó ö ő ő ö ő í ö ö í ő ö ő ö ő ö ú ő í ő ő ö ú ű ő ő ő ő í ö ö í í ú í ö ó ő ö
ú ű Í Í Ó ú ú ú ú Í ú ú ú ú ú ú Í ú ú ú ú ú ű Í ű ú ú ú Í ú ú ú É Ó Á Á Á É Á Á Á ú ű Á Á Á É ú É Á ű Á ű Á Á Á Á Á ú ú Á ú É Á É ű ű ú ű ú ű Í ű ú ú ú É Í É Í ú ú ű ú Í ú Í ű ű ú ű Í ú ú ú ú ű ú ú ú ű
Í ö Í ú Ú ö É Ú É Í Ó Ó ö ö ö Ö ú ú ú É Í É Í Ó Ú ö ö Ú É Í Ö ú ö ú ú Ö ú ű Í Ó ú Í ú Í Á É Í Ó Ö ö ú Ú Ö ö Ú É Í Ó É Í ú ű Í Í öé ö Í Í ú ú ű ö Í ú ű ö ú É ű ú ú Á ú Ö ú ú ö ö ú ű ú ö ö ö ö ú ű ú ö ú
ItK Irodalomtörténeti Közlemények 2014. CXVIII. évfolyam 4. szám
(ItK) 118(2014) Paládi-Kovács Attila Erdélyi János és a Magyar Tudós Társaság / Tudományos Akadémia Az 1825. évi pozsonyi országgyűlést követően hosszú évekbe telt az Akadémia szervezetének, működési rendjének
ű Ó ú ú ú ú ú Ö Ö ú Á Ú ű ú ú Ú É ú ú Ö Ö Ű ú ú ú ű ú É ű ú É ú ú ú ű ű ű ú ű ú ű ú ű ű ú ű ű ú ú Á ú É ű ú ú ű ú Ü ű ú ú ű ű ú ú ú ú Ö Ö Ú ú ú ú ú ú ú ú ű É ú ú ú ű ú ú ű ú ú ú É Í ú ű ú ú ú ú ű ű É ú
ű ű ű É Ü ű ű ű Ö Ü Ö ű Ö Ú Ö ű ű ű Á ű ű Á É ű Ú ű Ó ű É Ó É ű ű É ű ű ű Á ű ű ű ű Ö Ö É Ú Í ű Ó ű Ö ű Ö Ö Ö Ö Ö ű ű ű ű ű Ö É É Á Á É Ö Ö É Ú Á ű Ö ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű ű É ű Ő ű Á ű
í Í Ő í Ü ó ó Ó ó Ó Ó Ó ó Ó Á Ó Ü í í ó í Ó Ü í Ó Ó í ó ó ő ő í Ó í Í í Ő í ó í Ó ö ó ó Ö ó ó Á Á ó Á ó É ő í í ő í Í í í í í ó ó ó í Ó Á ö Ö í í É Ő Á ó Á Á É Í É ó í ő í ő Ó ó ó í ó ő ó ó í ó ő Ó ő í
Ő Á Ő É ö ö ö ö ú Á ö Ö ú ö Ö ö ö ű ú ú ö ö ö ö í í í ú ö í ö ű í í í í í í í ö í Í Í Á ö í Í ö í í Í ö É Ü ö Á í í ö ö ö í ö í ö ö í ö ű í í í í í í í Í ö í ö ö í Í Í ú í Í ú ö ú í í ú Í ö ö ú ö ö Í ö
Á Á Ö Á Ó Ü ü Á Ó Á Á Á ú É É É É É É Á Á Ó Á Ó Ó Á Ö Ó Á Ó Á Á Ó Á Ú Ö Ö Á Ö Á Á Á É Á Á Á Á Á Á Á Á É Ó É Á Ó É Ó Á Ó É Ó É Á Ó Ö Ö Á Ó ö ö ú Ö Á É Ó Ú Á Á Ú Ó Ó Ó Á Á Á Á Ú Á É Á Á ö Á Í Á Á É Í
ö É ú Á Á Á Á Á É ü É É Á É ö Ő Ó Á Ő Ó Ó Í Ó Á ö Á Á Á Á Á É ÁÉ Á Á Á É É Ú É Á Á Á É É Á Á Á Ö Ö É É É É É É ú Á É É Ó Á Ó Í Ó Á Á Á ú Á ö É É É É É ő Á Ú Í É Á ö Á É Í É Ő Ó Ó Á É Í Á É É ö É Á Ő Ó
Í ö ö É Í ö ú ú Í ö Ö ú ö ú ú Ú ö ú Ö ú ú ú ú ú Ó ö ö ú ú ú Á ú Á ú ö Ú ö Ó ú Ú ö ö ö ú ö ö Á Í ö ö ú ö Í ö ö ö ö É ö ű ö Í ö ö ű ö É Á ö ö ö ö ú Í ö ö ú ö ö ú É Á Í ú ö ö ö ö Í Í ú Í Í Í É Í ű Í Í Í Í
ö ö Ö Ü ó í ö Ö ó ó ó ó í í ö ö ö í Ü Ü ö ö í í ó ö í ó ó ó ú ű ó ó ó ó ó ó ó ó ö ö í ó ó í ó ö ű ö ö ö í ú ú ó ó Ö ö ú ű ö í ó ó í í ú ö ö í ú ű ó ó ó ó ó ó ö ó í ú ű í í í ó ó ó ó í ó ó í ú ö ű í ö ó
ú ó ó ó ó ó ú ó í í ó í ú í ó í ú ó ű ú í Á ó í ó ó ó ó í í ó í í ó ó ó ó í ú ó ó í í í ó í ó í Ó Ö í ó ó ű í ó Ő ű í ó í í ó ű ű ú í ú í ó í ó í ó í í í í ó ú ó í ó í í Ő ű í ó í ó í ű ó ó ű ó ó ű í ó
Á Ú ő ú Ö ó ó ó ő ő ó Ö ő ú ó Ö ú ú ó Ü ú ó ó ó ó ű ó ó Í ú ő É É ő ő ű Ü ő ú ó ő ó ú ú ó ó ó Ö ú ő ú ő ú ő Ö ő Ü ő ó ó ó Ö ú ő ó ó Í Á É É É Á Á É É ó ú ó ő ó ó ó ó Ó ó ű ő ű ó É ú ó Ö ő ú ó Á É Á Í ó
ő ö Ö ő í í ő ó ő í ó ő ő Ö Ö ő ö í í ö ö í ő ő í í í í ő Ü í ö ö í ű ó ö Í í ö ó í Ü Ü É í ő ö í ő Ö Ö ő í í í Á ő ő í ő ő ö ö ö ö ó ö Ö í í ó ő Ü í ó ó ő ó ő ó ó í ó ö ó Ó í í í Ö í ő ö ö ö ó í ő ő í
ő Ö ő ó ő ó ő ő ó ő ő ő ó ő ú ó ő ú ő ú ő ő ú ó ő ő ú ő ő ő ú ú ű ú ő ó ő ű ó ő ő ú ő ő ő ú ú ő ó ű ő ő Ö úú ő ó ú Ö ó ó ő ő Ö ó ú ő ő ő ú ő ó ő ó Ö ó ú Ű ő ő ó ő ő ó ő ú Ö ú Ö ő ő ú ú ő ő ú ú ó ó ő ó
Ú Á É í ő í ó ó ó í ö í ö ö ö í ö ö ö ö ö Ú ö ó ö ö ö í ö í ő ö í í ő ö ú ö ó ö í Á í ó ő ú í ő ő ú í í ó ő í ó ó í í ő ó ó ó ő ó ó ő ü í ü ó ü ő ó ő ó ü í ó í ő É ö ö ö ő ü ő óí ö ű ö ü ó ö ö ő í ó í
Ü ú ő ó ö Ö ó ó ő Ö ú ő ö ó ő ó ö ö ú ó ő ö ö ő ő ö ó ú ő ö ö ő ó ö ó ö ö ö ó ó ö ó ó ú ú ö ő ú ö ó ó ó ö ö ö ö ú ö Ü Á ú ő É ó ő ö ú ő ő ő ú Ö ú ó ó ó ó ú ő ó ö ő ó Ü ú ő ő ö Ü ó ő ó Á Á Ü ő ö ö Ü ö ö
á á Á Á É É ÉÉ ú í Á Á É ö É Á Á á á é á é á Ű é á á é ő á á á é ú ő ő é á ó é é á í á ó á é ő é á á á é ó í á á ü é é á é á á é á á ó é é ö é Ü Ö Ö á á é é í é ú á ö é ö é é á á é á á é é ő á ő ő á é
Ö Ú Á É É Í Á Ü Á É Ö Ö ő Ö Ö Ö É Ó Ö Ö Ó Ö Ö Ö Á Ű É É Ó Ó Ó Ö Ó ő Í ő Ó Ö Ö Ö Í Ö Ú Ó Ó Ó Ö Ö Ó Ó Í Í ö ú ö ű ö Á ö Í ő Á ö ü ö ö ü ö ü ö Ú ö Ö Ö Ö ő ő ő Ó ő ö Ö ÍÍ Ö Í Ö Ö Í Ö Ö Í Í ő Ö ö ő ő ú ö ü
Ó Ú Ö É Ö Á Ú Ó É Ö É É Ö Á Á É ö ü ö í ö ö ő ó ö ö ő ő ö ó ö ű ő ő ö ö ű ö í ő í ű ö ü ű ö ó ö í ó í ű ó ű ö ő Á Á í ú ő ö ö í ó ú ó ú ó ú ó ú ó í ó í í ó ö ö Ö í ó ő ú ő ó ú Ö ű ő ö ö Á Á Ó ó í ó ó ö
í á í ö ö ö é ú é ö é ö ü é ö é é é á é á ü á ó á é Íí ő ő é ü é á á á ó ó ú ö é áíű ő ő é ö ó é í é é é á á é í á á ó é á ó é ü á é é Í í é ü ő ő é á é ü ú ó á é ű ő é ő ő ö ű ő ő á á á á í é é é á á
Í ű é ó ú Á ö ő ö é é é á é é ó ú ő ö é ó é á é é é é é é é ó á É É ü ő é é ó á á í á ó á é á ó á é é ü ó é ü ö ó ú ö é ö á ű á í é é é ü é é é ö á á á é ó é é ü á ü á á ú á á á á é é é é ü é é é ó é á
í ő ü í ú É ó ő ő ö í ó Í ú í ő ü í ú ü ő ó ó ő ő ő ő ó ö ö ü ö ö ó ö ó í ö ö í ő Ö Ö Ö ő ó ő ő ő ö ő Í ó ő ó Ó ő ó ö ö ú ú ö ö ú ö í ő Á Ö ő ő ó í ő ü í ú ü ő ő ő ő ő ó ö ú Ö ú ú í ö í ó ó Ö ö ő ö ó ú
ő Ö ő í í ó ó ó ú ő ó ó ü ő ö ő ő ó ó ü ó í ő ö ö ö ó ő ó ö ö ő ó ó ó ó ö É ó ó ű ö ü ő ó ó ú ó í ó ő ó ó ő ú ó í í í ó í í ő ó ó ő ü É É Á Á É É ó ő ö ő ő ő ő ö ő ő ö ő ő ő ü ó í ö ó ó ő ú ő ó í ő ö ő
ő ü ö í é é é é ő ő ő í ő ő ő ó é é é é ü ö é é ő é í ő ó ó é ü ö ő é é é í é ö é ű ö é éé ő ü é éé ő é ó í í é é í ú é é ö í é é é é é é ú é é é ú é í ó ű ö ő ö ó ü ő ó ö é é é é é éü ö ű é é ü ő ó é
ö ö ó Á Á ó é ú ü ó é é é ú é é í é ü ö í é ü ó ö é é é é ö é ő é é ó é é ö é é í é ő é é é é í é ü é é í ő é é í é é ö é é é é é é é é ú ó é í é é ó í é é ó é í é ö é ő é ú ő ő é ő ö ú é é ó ü é ü é é
Ö É É É É Á ü é ü ö ó é é ú é ő ú ö ö é ú é ő é í é é ó ü ü ó é ő í ó ó ű é é é é ő é é é ó ő ö ő ö ó ú ó é é ű í é ó ó é é é é é é é ő ó é é ő é ó é é öü ő é é é é ó é ő é ö é é í é ó ő ó é é é ü ó ú
É É É ú ú í ü ú Ó ú í Á Ö É Ő É í í í ú Á Í í ü ö ú ö ö í ö ü Áö í ö ö í ö í í ü í É Ü Ú É ú Í É É É Í í Á É í í í ü ü Í Ó í í í ú ÍÁ Í í í í í É í ö í ö Ü í Í í íí Í Í Á ú É É Á í É É í í í í Í É ö Í
í í í ö í ő ö ö ő ö ö í ű ő ö í í Ö í í í ő í í ö í í í ú Ö Á í í í í í Ö í í ö í í ő í í ö ű ö í ö í í ö í í í í ö ü í Ö É É ö í Ö ő Ö í í ő ü ő Ö ő Ö ő ö Á Á Á Á É É É Á Ö ő Ö ú ö í ú ű ú í Ö ü ú Ö ő
ű ö ú É Í Á ü É ó ű ö ú ú ő ó ó ö Í ő ó ó ó ó ó ö ó ő őí ö í ö ő ö ő Á Á É őí ő ü őí ü Á ó Á í í ó Á ó ó í ó ó ő Á É ö Ú ő ü Ö ó ö ó ö ö í Á ö ő ő ó ó ó ó ö í í í ú ó í ö ö ő ő ő Ö ő í ö ó ó ö í ö ö ő
ó Ö Ö ü Í Í ó ü í ó í í ü Í ü ü í ó í ú ó í ó í ó ó ü í Á Á í Ó É í Ó ó Ó í Í í í ó í ó Í ó ü ü Ö ü ó í Ó ű Ó ó ó ü í ó í í Ó ú ó ó ó ó ü í ü Í Í ú í Í Ó ó í ü üó ó ü ó í ó ú í ü í Ó Í í Í í ó ó Á ó ó
Á ö í Ö ó í ö ú ó ü ö ö í í ö ö Í ö ö ö ö í ö í ó ö í í É Á Ó í ú íí Ó É Ű ó ó ű ó ú É É ó í ü í ó ó í ű ó ö ó í ó ű í ó ö ó ú í í ü Á ú í ö í ó ú ö ó ó í í ó í í ü ö ú ű ú ü ó ó í í ü ö ú Í ó ó ó í ü
Á Á É ö ó ö ü ó ú ű ö ú ó ü ö ü ú ú ö ö ű Ü ö ö ű í ó ű í í Ö í ű ű í ű ű í Í í ó ű Ű ű í Ö Ö Á Á Ű ú ö Ő ű ü í Ö í Ő ű ű Ú ó Ö ű í ö ű í ü ö ü ö É ö ö ű ü í Ú í í ö Ő ó ó Ö ó í Í ö ö ó Ö ű ó Í í í ö ö
ó Ö ü Ö ü í ó ó ü í ó í í í ó í ú ú í í ó í Ú ü í ü Á ü í ú ó ó ó ó ü ü ü Ö í Ü í ü É ó ü ó í í ó í í ú ó ü ó í ó í ü É í í ü ü Ö í Ö ü ó í ó ó ó Á ó ü í Á ó ú ú ú ó ó í ü ü Ö Ö ü Ó í í í ó ó ó ü í ó ú
ő ű ő ö é ö é é ő ü é é ö ü ó Ó Ö é ü é ö é Ö é ő ü é ű ő é é ö ó é Á é ő é é ő í ő ö ö ö ű ö é ő ő ő é ü é é í ő é ő ú é ő ó ó é í é ő ü é ü ó ü é ő ü é ő ü ö ő ü ü í é ü ő ő ö é Á é ő é é ő ü ő ő é é
ö ő ő ö ú ü é é í í Ü é ó ü é ó ü é é ö íö ö éí é ú ű í í é ö í ó ü é é ö ö ó ö í ó ü é é í é é ó í í ü ő Í í ő é é É ó é í é ó ő í é é ó é ő ő é é ü ö ő é ő é ü Íó é é é Í ó ü é é é é é ó é ü í é ú ó
Á Á ü ö Ő é ü ö é é é ü ö ö ö ó ü ü ü é ü ö ö é Á ö ö ö é é é é é í é í ó é ó é ó ó ö ü ö í é ü ü é ö ü í ö é é ü é ó é ö é é ü é é ü é ü ü ü é ö ü é é ü ö ö ó ö ó í üí ö é é Á ú ö é é ü ú ó ö ó ö í í
ö Ü Á Á Á Á Á Á É ö ü Á Á Á ö Á Í É Á Á ö ü ő ú ő ü ö ü ő ö ü ö ü í Á í ö ö ü í Ö ú ö ö ü ő Ö Ü Ö í í ö ö ö í í ú ö ő ü ü É ő É ő Á Á Á É É ü ű ö ő ű ú ú Á Á Á É É ü í ü ö í í í í ü ö ö ő Ö Ö í ü ö í í
Á Ö É Ö Á É Ü É é ü é é ö é ö é ö é é é ö Í ó ó ó ö ü é ó ó ó é ó ó ó é ö é é é ó é é é ö Í ó ú Íü é ö é é é ö ö ö é é ü é é ö é é ó ü é ó ú é ü é ü é ó ó ó é é é ö é é ó ó é ü ó é é ö é é é é Í ó ó Í
É Ó É É É Ó É Ú Á Á É É ó É Á Á ó É Á Á É ú É Á Á ó ő ü ő ü ő ó ó óú ö ó ó ó í ő ő ő í í ő ú ő ű ö ü ö ú ü ő ö ő ü ó ő ő í ö ő í ú ü ő ö í ő ő ü ő ó ú ó ő ö ú ű ö ő ó ú ü ó ó ü ó ő ó ő ő ő óó í ő ú ó ő
Á Í Á ü É ó ü ÍÉ ó ü ü ó Á ü ó ö ö ó ú ü ü É ú ü ó ó ó ü ü ü É ó ö ö ö ú ü ü ü ö ö ö É É ú ó ö ó ó ő É ö ö ó ó ú ü ó ó Á É ó ó ü ó É ó ó ü ó ó ó ó óű Á ü óű ú ü ú ü ü ú ü ú ü ú ü ö ü ü ó ó ü ó ó ű ü ü
ó ú ó é é ü ü é é é ó ü ö ó ó ó ó ó ö ö í í ó é ü é Ü é ő ü ó í ó é ő ü ö é é ö é é é é ö é é ó ö é é ö ö ö é é ő é é ö é ö é í é ö í é ó í é é í ö é ó ü é ö é ö é é é ö ö é é é ó ü ö é ő ö é ó é ö ú é
Á Á Ő É Íő á á ö Í á Í ó ó ó á á á á á ó ö ő á ő ő á á ú á ó á á ő á ó á á ó ö ö á Á ő ó á ő á ö ó á ú Í É á Í á á ó á É á á Í ö á á á ó Í ő á ó á á ú á ó á ó ó ó ú á ú á ű á ű á ó ű á á ő á á Í á ó á
Í Í ú ú ü Í ű Á ú ü ü Á Ú Ó Á ü ü ü Í ü ú ú ú ú ú ü Í ú ü ü Á ú ű ü ü ú Í ü Á ű ü ü É Á ü ü ü Á ü Á Á ü ü Á Ö ü Ö ű Ú Í ú ú Ö Ö Ú ú ü Í Ö ű Ö Ü ú Ö ü Í ü Ü Ö ü É Ö ű Ü ú Á ü ű ű Í Í ű Í ú ú Ó Í É Í Á ü
ő ő ű í ú ő ü ü ü ú ü ü ő ü ü ü ü Ó Ő Ö Ú Í Á Ű Ó É É Á É ü ü ő ü í ő ő í í í ő ő ű í ú ú í ü ú í Á Ö í ő ő ű í ú ű í ő ő ű í ú Ő Ó Ö Ú Í Á ÍŰ Ó É É Á É ű í í ő ő ő ő í ő ő ő ő í ő ő ő í í ü í Ö í í ú
ű í ö ű ö ű í ö í í ö ó ó ü ó ó ö ó ö ó ó ó ó ó Á ó ó ö ö ö ö ú ö ö ü ú í ö ü í ó í ű í íö ö ö ö ü ó ű ö ó ú ó ö ó ű ű ó ó ö ö ö ü ü ó ó ö ú É ö ö ö ö í ö ó ó ö ú í ö í ó ö ö ó í ó ü ü ü í ó í ö ö ó ü
Ó Ú ü ü ó í ó í ó ó Ó É Ü Ö ü ü Ö ü ó í ó ü Ö ü ü Á ó ó Á ó ó Ö Ö ó í ü í ü Ö ű ű ü Ö ó ó í Ó ó ó Ö Ó Ö Ó ó ú í ü Ö í ó í í ó ü Ö Ö í Ó Ó Ó ó í Ö í ó í ü ó ó ó Ö ó í ű ó í ó ű ú ü ó Ó í í ó ó í ú ü ű ű
ö ó ü ö ó ü í ó ó É ó ö ö ó ó ó ö ö ü É ü í ü ó í ö í ó ü ú ü ú Á Ó í ó í ö ö ó ó ó í ö ö í ó ó ó í ü ó É ó ó ó í É ú ü ö ű ó ó í ó ú Ó ú ó ó ö ö ú í ú ű ö í ó ű ü ü í ü ü í ó ü í ó í Á ó ó ú ó í ó ö ö
Á ú ó ú ó őí ö ó ő ő ö ű ú ő ó ű ú ö ö ő ő ö ó ü ö ü ü ó ö ő ö ő ő ü ö ö ü ő ó ö ö ó ő ö ó ó ö ö ö ő ő ö ó ő ő ö ó ő ó ő ő ú ő ó ú ó ő ő ó ö ű ö ó ő ő ö ö ó ő ü ö ő ő ó ó ü ó ö ü ö ö ú ő ő Á ő ő ő ő ő
É Á í Á Á É Í É É É É Á í ó ö ö ü ú íű ö ö ö ő ö ö ö ö ű ó ő ó ö ö ú í ó ö ő ó ő ó ó ó Á ó í ő í í í ö ü ó ö ő ő ó ó ű öó ó ö í ó ö ö ú ú í ü ó ó ö ö ö ó ö ó ó ó í í ó ó ö ó ő ö í ű ó ü í ö ü ö íí ö ü
ó Á Á É ó ó ó ó ű ó ó ú ó ó ú ü ó ó ó ü ó ó ó ó ó ó ü Í ű ó ű ú ü ű ó É ó ű ó ó ű ó ü ű ó ó ü ü ó ó ó ó Í ü ó ó ü ó ű ú ó ó ó ü ó ü ú ű ó ú Í Ú ű Í Ö ó Á Á Á Á É Á Á Á É ó ó ó ó ú ó ó ü ü ó ü ó ó ó ó ó
Á Ö É É É É Í Ü Ő Ü Ő É ó ő ó ó ű í ó ő í í ó ö ö ö ú ú ü í ü ü ő ő ü ú Á ő ú ú í ó Ü ö ő í ő ú ö ó ú ö Ö í í ó í í ő í ü í Á Ö Ö í ü ü ő Ü ő ú ő ú Ő ü ő ú Ú ő í ő ó ű í ő ó ő ú ö ő ü Ü ő ú ő ő ő ó ö Ő
ö ó ö ó ő ö ú ő í ó É Ü ü ó ó í ö ö ó Á ő ö ó ő í ü ú ö ö í ó ó í ö ó ó Ő Ű í ö ó ü ü ó ő ó ő ő ó í ó ó ó ó ú ó ö ó ö ö ö ó ü ó ü íő ó ó ó í ó ö ö ó ö í ő ű ú ö ö ó ü ú ó ő ó ó í ö ő ő í í ö ö í ó ő ó
ö é ü Ö é ü é ú é ó ü é é Ü é é ü í é é é Ó í é É ó ű é é é é ö ö é í ó Íö é é ü é é é ü é ü é ó ö ű é ú ó Í é é Í ú ú é é ó é í é é Í ó ó ó é ó ö é ű ö é é Í ó é Á Á ö ű é ú ó é é ö ú í ü ö ű é ö é Í
ő ő ű ú ü ő ü ü ü ü ő ü Ú Í Á Ó É ü ü ü ő ő ő ő ü ú ő ű ő ő ú ú Á ú É ű ő ő ő ő Á ü É ő Ö Á ő ő ő ő É ő ő ú ú ú ő Á Ö ő ő ő ű ő ú ú Á É ű ő ő ő ő ő ő ő ő ő ő ő É Í ü ű ő ü Ö ő ú ű ű ő ő É ü ű ő ű ő ú ú
Ü Ü ó ó É í í É ó í ó ü ú ó ó í ú í ó ó í í ó ű í ó ú ü í ú ó í ü ó ó í í ü ó í ü ű ú Ö í ü ű ó í ú ű ó í Í ü ó Í ü ó ú ü ú í ü í ű ó í ü ü ü ü ó í Í ű ű í ü Í ű ó í ó ó ü ó ü ó ű ü í ű ó ü ó ó í í ü í
í ú ő ö ö í ö ö ö ó ó ú Ó ó í ó ó ú ó ü í í ö í ú ú í ó í ő ú ö ó í í ó ö ő ó í ó í ó í ó ó ú ü ő ó ó í í ő í ú í ó ő ö ö ő ó ó ö Á ö ó ó ű ó ó ó ó í ö ó ö ú ó ó ó ó ü ö ö ű ú ö Ó ü ü í Á ó í ö ő ő í É
É ü Ó É É ö É Á Ó Á É É ö É ü ü ű ö ű ö Á Á ö ő Á ő Á Á Ó ü ö ö ő ű ú ú ő ő ú ú ö ö ű ő ú ü ü ö Ó Á ö ü ö ö ü ő őü ö ö ö ő ű ő ö ö ő ő ö ú ö ö ö ú ö ú ű ö ő ö ö ö Ó ö ö ü ö ö ü ö Í ö ö ö ő ű ú ú ő ő ú
É Ő É ö ó ó Ó Ö Ó ő ő ő ő ó ó ő ő ó ü ő ó ó ü ö ö Ó ó í í ú ó í ú ó í ü í ő ó ő ő í ö ü í Ó ó í ú ó í ú ó í ü ó ő ö ő ú ö ű ü ő ő í ó í ó í ő ó ő íü ö í ő ő ű ő ú ö ő ö ó ö ó ó ö ö ő ó ó ö ő ő ü ó ö ű
Á Á É ó ú ó ő ö ü ő ó ó ö ö ö ő ó ó ó ő ö ü ő ó É Á ő ó ö É ó ú ö ű ú ó ú ö ő ó ú ó ó ó ó ú Ú ő ú ó ü ó ü É ő ő ő Ö ő ö Á ó ö ó ö ó ö ó Á ő ö Í ó ő ó ó ó ő ő ó ü ó ó ó ö ö ó ö Á ü ú ó ő ő ó ó ü ó É Ö Á
É É Á Í ü ó ó ö ö ó ó ó ű ö ü í ü ü ü ó ó ó ö ó ó Í ö ó Í Á Á É Á í Í ö ó ó ü ó í ö ö ü ö ü ö í í Í í ü í í ó ó í ö í ö ö ó í ö ö í ó ö ö í ú ö ü ö ó ü ó É í ö ü ö í ó ó ö í ó ö ó ó ó ö ü ö ó ó í ö Í ö
Ó Á Ö É Ö Á É Ü É üü ő ő ö Í ó ü ő ő ő ó ü ö ő É ó ó ő ő É ÍÍ ó ó ő ó ó Í ő ó ő ő ö ó É ó ó ő Íő Ő Ö ö ö óí ő Í ó ó É ó ö ö Í ő Íó ó Á ő ö ö ö Í ő Íű ü ő ő ő ö ő ö ö É ü ú Í Í ó ü ö ő ö ő Í ü ü ó ó ó ü
Á Á Ő Í É É ó É ü ö í ő ő ő ű ő ó ő á ü á á á ó á á ő É ó ó ü á á á ó ó í á Á ó ű ő ó ü ö ó ö ö ő ö ó ú á á öó ő ó öí ő á í á ő á ö ö ó ö ő ű ö á ú ö ó ó ó á ü ö ö ü ó ö ó í ö ü á í á á í Í ü í íí ö í
ö Ö ü ő í Ü ö Á Ü Ü ő ő ő ő ü ű í ő ű Ó í ú ü í í ő í í ű ő ú í ö ő Ü ö ö í ú ö ő í ő í í ő Ü ú ő í ő í ü ő ü ő ö ö ö ő ő ú ü ü ő ü ü í ú í ő ő ü ő í ü ö ö ű ü ű ü ő í ü ú ő ö ü ü ő ő ő ö ő í í ő ő ú ő
ő ö ő Ö ő ü ó ő ő ő ú ó ő ó ó ü ő ő í É ö ó í ó ó ú í í í ő ó í ö í ü ö ő ö ü ó ö ü ó Á ó ö í ó ó ú ó ó í ó ö ó ü í ő ú í ő ö í ő Á Á ő ő ő í í ő í ő í ó í ó ú ő ő ó ö ő ó í ő ö ő ő ü ó ö í ü ó ö í ö ő
Ő Ö ü ö ö ü ó ü ü ö Ö ó ó ó í ü ö ö ö ü í í ü ü í ö ö í í Ó ö Ó Ó Ő ü ű ü ó ó ű ö ú ó ó ó ö ó ó ö ó í í ö ú ö í ó ü ü ö í í ü ü ü ó í ü ú ö ó ö í ü í ú ü ó ó ű ö ú ó ó ó ö ó ó ö ó í í í Ü í í Ő í ü ö í
Á Ö É Ó Á É Ó Ü É ü ö Í ö ö Í ü ö ö ú ü ú Í ö ö ú Í ű ö ú ü ö ö Ö ü ö ö ö ú ö ú ö ö ö ö ö ü ú ü ö ö ö Í ö Í ö ú Í Í ö ö ú ö ú ü ö ö Í ü Í Í ü ö ü É ú Ú Í É Í ö Ö ü ö ü Í ü ú É Í ö ü ö ö ö ö ü ú Í ö Í Ö
Ú É Ú í ö ö ö ü ű ú ű ű í ű ü ö ö ő ű ú í ö ö Ü ö ű Ü ú í ő ö ö ű ü ö ő ú ö ü ö ö Ü ö ö ű ű ő ű ü í ú ű í ő í ő ő í í ő ö ö ő ő ő ö ö í ű ő ö ő í ő Ü í ű ő ő ő ő ő ő ü ű ű ő ü ö ö ő í ű ü í ű í ű í ő í
Á Ö Ö Ö Á Í Ó ö Ö ü ö Ö ü ö Ö ü ö ü ö Ö ü ö üé ö Ö ü Ö ü ö ö ö ö í ö ö ö Ö Ü í Ó ö Ö ü ö Ö ü ö Ö ü ö Ö ü Ó ö Ö ü í Ö ü ö Ö ü ö Ö ü ű í ö ö ö Ó ö ö ö ö ű ö ö ü ö í ö ű ö ö ü ű ö ö ö ö Ó ü ö ö ü ö ö ö ű
ú ö Á ö Á Á ő ö ö ő ö ő ű ő ü ú ö ő ő ú ö ö ő ű ő ü Ó ö ö ü ö ú ö ü ü ü ő ö ö ú ü É ő ö ő ő ö ű ú Ü ő ő Á É ő ű Ü ő ő Ű ö ő ű ő ü ű ö ü ö ő ő ő ő ő ö ü ü ő ü ö ö ő ü ö ö ő ö ő ö ö ü ö ü ő ö ő ü ö ö ő ü
ú ú í í í í í ó ű í Ö Ú ó ő ő Ö í ó Ó ü Ó Ö í ó Ö íí í ó ó óó ó ó Ó ú ú ú í í ó í ő ó ó ú ú ú ú ó ó ó ó ú ú ő ó í ó ó Ü ú í ü í ü ű í Ü ú í ű í Ú í í í ú í ü Í ű í ü í í ü ú ü í í Í ó ó ó ú Í í ó ú í í
Á Á Ó É ö á ű ö á á á á Í Í á ú á ú ö ö á ú á á á öí á á á á á ö á á á á á á á á á á ö á á á á ö á á Í á á á á Í áí á á á á ö á á á á á áí á á á á á ü á á ü á Í ú á á á á á á ú á ü ö É á á ü á á á ö á
Á Ö É Á É Ő Ü É í ü ö í í í ö Í ö í ü ö í í ú í ö í ö ö ú ü í Í ü í ü í ü í í í í ö ú Í í ö ö ö ü ö í ü Í ú ü í í ú ö ö Í É ü ú í í ö í Í í ú í ÁÍ Í í Í Í í ö Í É í í Í Í Í í Ó ü í ö ö É ö ü ö ö ö í ü
í ú ő ü Í ö í í ú ú ü í í ő ú ö í Ú Í ö ú Á É Í Á É É í Á Á ö É ú É Ü Á Á ö É Á Á Á É É Á Í í ő ö Á Á Á Í ö É Í í Í í ő í ő í í Á Á É Á ő ő ő ő í í Í Í ő ö Ö É Á É ő Ú ö ö ö ő ő É Á É É Á Í Á ő É Á ő ő
ö ű ö ú ö ú ü ü ü ü ü Í Í Ü ö ü Ü ü ö ö ű ú ű É Ö Á Í ö ö Í ü ö ö ö ö ö Í Ó Ó Á ö ö Í Í ö ö Ú Úö ö úö Á ö ö ű ö ú Íü ű Í ü ű Í ü ú ű ű É ö Ü ű ö ö ű ö ú Íü ű Í ü Í ö ú Í ö ö ö ö ö ú ö ö ö ö ö Í ö ű ö ú
Á Á Á Ú ű í í ÁÁ É í Í í Ö Ö É Ü Ó Ó í ű Á É í í É É É É É É É É Ő É É É É Ó í É Á ú ú ú ú ü ű í ü ű É ü í í ú í ú Á Í Á Á Á Í ű í Á Á Á í Á Á Ö Á í ü ű í í ü í í Ö ü í Á Á Á ü ű í í í í Í űí í Á Á Á ű
ö ü ü ü ü ö ö ú Ü É Á É ö ö ü ú ö ű ú ü ö ű ö ú Á ú ö ű Á Í ö ü ö ö ű ö ú ú ö ö
ö ü ú ö Á ü ö ö ö ö ö É ű ű ö ö ö ö ü ö Ó É Á Á Í Á Á ü ö ű ü ü ű ü ö ü ü ü ü ö ö ú Ü É Á É ö ö ü ú ö ű ú ü ö ű ö ú Á ú ö ű Á Í ö ü ö ö ű ö ú ú ö ö ö Á ű ű Á ö ö Á ö ü ü ü ü ü ö ü ö ö ö ö ö ü Í É Ü É Á
ó á í á á ő ű á á ö ű á ó í ő á ő í á ó á í í Í á ő ű á á ő á ö í ő á á á á á ó ö ó á ó á ó ó ó ö á á ö ű á ó í ö í á á É ő ö íí á ö í á á ö á ó ő ó ö á á á á ö á ő á ó á ö í á ó ü ó á ó ö á ó ű ö í ü
í í ü ö ú ü ö ű é é í ú ú ő é é é í ő ő ö ű é ü ő ö ö ö ü ő é é é Í é ó é ó ó é ö ű é ő ő é ö ű é ü ő ö ö ö ő é ó é é ö Í é ú ó ő ö í é é ö ú é é ú ó é é é ó ü é ó é ő ü ó é í ü ű ö é é ő é é í ő ó í ó
É É É É Á í ó Í ö ü í ü ó Í Í ó ö ö í í ö ó ö ö ö ü ü ö í ü ó ü ü ö ü ö í ó Í ö í ü ó í ó ü ü ó Í ú ü ó ó ü ü ü í ó ó ó ö ö ó ú í ü ö ó ó í ó ü ó ű ö ö í ü í ü ö í ö í ö ö ü ö ü ö í ó í ó ö ó ö ó ö ó ü
Á í Á É í ü ő ö ö ó ó ó ö ó ő ő ö í ó ő ő ő ó í Á í ü ő í ó ő í ő ő ő ő ű ő ú ó ő í ő ő ó ó ő ó ü ó ö ő ő í ő ő ö ő ő í ő ő í ő í ű ő ó ü ő í ő í ő í ü ü í ő ő ö ö ü ó ú ó ú ű ő ö ö í í ú ű ö í ő ű ő Ú
Ű Ő É É Á É Ö Á É É Í É É ö ő Ö ő ö ü ó ő ű ő ű ű ő ú ó ü ő Ü ő ö ö ő ö ő ő ő ö ó ő ö ú ó ó ó ö ö ő ő ű ü ü ő ü ü ü ü ü ó ü ő ő ő ö ő ú ü ő ö ö ő ő ó ú ö ö ö ó ö ó Ü ő ő ö ő ó ó Ü ő ó ő ú ó ő ő ö ő
Á ö ö Á ó ü É ó ö í ü í ó ó ö í ü ü ö í ö ó ó ó ö ú í í í í í ó ö ó ö ö Ö ö ó ü ü ó í ü ó í ü ó Á ó ó í ú ü ó ó ö ü ü ö ü í ü ó ó ö ó ó í ó ó ó ü ö ó ö ö ö ü ü ó ó ü ö í ü ü ü ü ó ó ü ó ü í ü ó ó ü ö ó
í í Í ö ű í í ő í Í Á Í É í É í Ő ö É Ú í É Í Á É É ö ö Á Ö É Ú Ö ö ö í í í í í Ö É É É Í ű Í í í Í í í í í Á Á É Ö Ö É Á É É É É Á É É Á É É í Í ö í í í Á Ö É Ú Á Ú Ö É Ö Á Ú É Á Á ö í í Á í Á Ö Ó É Ű
Á Ó É É Ó É Ü É ö É É í É É ó ó ó ó í ö ő í ó ö ő ö ó í ö ő ö ő ó ö ó ő ű ü ő ű í ó ö ö ő ü ő ó ű í ó í ó í ó ú ú í ö ú í ó ű í ű ő ó ű ó ő ü ő ő ó í ő í ó í ó ü ő ő í ó ő ó ő ő ü ő ó ó ó ó ó ő ó ő í íó
í íű ú ü Á Ö É Ú É É Ö í í í í ü ű ű Ó ü ü ö ö Á ö ö ű í í í ű ö ö ö ö í ö ű ü ö í ö í ö ü ö Á ö ú Á ú ú í í í í í ü í ű ü ö ö ú ü ö í ö ö ü í ü í í ö ü ü Ú íí í ü í í í í ü íí í í ú ö í í ü í ú ú í í
Á Ó Á Á Ö Ő ó ó ü ő ő ó ö í ö ú ő ö ű ű í ü í ö ö ö ü ö ö ü ő ü ő ó ü ö í ó ú ü ó ő ü ü ő ó ú őü ű í ó ü í ő ő ú ó ö ü í ö ú ó í ö ö ö ú ö ő í ő ú ü í ó í ü ó ó ű ö ű ö ő ö ű ő ö Á ő ü ó í Á ö ó őí ú ö
í ú í í Í ű í í ű ö Í í ő ú ű ö ö í ű ö ö ű ö í ö ű ö ű ö ö ö ö ő ö ő ő ű ö ő ö ő ő ő Á ű ö ű ö ö í í ő ö ű ö ő ü ő ű ö ű ö őí ő ő ü ö ő ű ö ő ö ö ü ő ü í ú ű í ú ű í ő í Á ú ű ű ö í í í ő ú ű ö ü Ó í
É Ö É Ö Á Ü Ü ö ü ö Ö ü ó Ö ö í ü ü ü í ó ó ó Á ö ö Ö í ü ü ü í ü ü ö ü ü ó í í ó ö í í ü í ö Í ó Ó ü ó ó ó í ö ó ö ó ó í ó ü ó Ó ö Á ö ü ó í ö ó ó í í ö í ó ö ö í ö ö ü ü í ó ö ó í ú í ö ó ö ö ű ú í ü
Á ö É ö Á É ú ö í ü é é ö é ö é é é é é í é ú ö ö é é é í ü é é é ö é í é é é ú ö ö ö ö é é íú ö Ó é é ö é é í é ö é ú ö é í é é í í í í í é é ö í í ö é í ú é ö é é é é í é é Ö ö é ú é é é é í é ö í é
Á Á ó ó ő ó ü ó ó ó ó ó ő ó Á ó Í Í ő ő É Á ó ó ó ó Á ő É ó ő ő ő ő ü ó ő Ö Ö Ö ő ó ő ó ő ő ő ú ő Á Ö É ó ó ő ó Á ő ó ő ő ő ő ó Ö ú ú ú ű ó ó ő ó ú ú ő ó ü ó ó Ö ú ű ó ű ü ű ü ű ű ü ű ü Ö ó ő ó ú ő ó ó
ű Ó ü ü Ó ű ü Ö ű ű ü ü É ü ü ű Ö Í Ő Í ü Ö ű Í ű Ú Ú É É É Ú ü ü É É Á ü ü ű ű É ü Ú ü Í ü ű ü ü ü ü ü ü É Í ü Ó Ő Á ű ü ü Í ü ü ü ü Í É ü Á Í É Í ű Í Í ü ü Ö ü ü ü ü Á ü Í ü ü ü ü ü ü ü ü Í ü ü ü ü
Á ü ü Á ú ő Á ő ő ő ö ö ö ő ü ü ő ü ő ő ő ű ű ö ő ő ő ü ő ő ő ő Á ő ő Í ú ú ú ú Ö Á É Á Í ú ű Ö ú ú ú ő ü ő ő ü ő ü ü ő ü ő ü É É ű ü ő ő ő ő ü ő ü Í É É Á Ó É ú Ö Ó ú Ö ü ú Í ő ő ő ö ő ü ú ő ö ő ő ü ű
ú Í Ú É Á É É ú ú ü ü Í ÍÍ Á Í Í ú É Í ú ú Í Í ű ú ú ú ú ú ú ü ú Í ú Ö ü ú Í Í ü Í Í É ű ú Í Í Á ú Á Í ú ü Í ú Í ü Í Í ü Í ú Í Í Í Í ú Í Ú Í ü Í ü Í ú Ó Í ü Í É ú É ú Í ü Í ú ú ú ú Í ü ú Í ü ü É Í Í ú
ö ő Ö ő í ó ő ő ő ó ú ő ő ü ő ó ő í í ő ő ő ő ó ó ö ö ö ü ő ö í ó ó í ú í ő ö ö ö ő ö í ö ö ö ó ő ő ó ő ő í í í ö í ó í í ő ö í ö ó ó í ü ö ö ö í ü ó ö ő ő ö ó ű ó í ü ö ü ö ö í ó ö ő ő ó ő ó í ü í ő ö